Xe điện: Nỗi lo chi phí ẩn
Giao thông tạo ra lượng lớn khí thải nhà kính, do đó ứng dụng xe điện vào đời sống, đặc biệt trong ngành giao vận là xu hướng cần được đẩy mạnh hơn nữa với sự phối hợp của Chính phủ và các doanh nghiệp tư nhân.
Bà Trần Hương Giang - Trưởng phòng thử nghiệm Accelerator Lab tại Việt Nam của Chương trình Phát triển của Liên hợp quốc (UNDP) cho biết, xe máy chiếm 92% tổng các phương tiện giao thông đường bộ được sử dụng ở Việt Nam. Với số lượng khoảng 60 triệu xe máy lăn bánh trên đường, loại phương tiện này đang phát thải lên đến 42 triệu tấn CO2 mỗi năm.
Tại Hội nghị Đổi mới sáng tạo Việt Nam 2023, ông Vũ Đức Thịnh - Giám đốc Logistics của Lazada Việt Nam chia sẻ: “Sau nhiều lần thử nghiệm các giải pháp sáng tạo, Lazada đã cho ra mắt loại xe điện phù hợp riêng cho giao vận. Mới đây, công ty cũng đã đưa vào đội xe của mình hàng trăm xe điện do startup Selex Motors sản xuất”.
Một ông lớn khác trong ngành sản xuất xe sử dụng năng lượng xanh là VinFast, hướng về ESG công ty đang tập trung vào nghiên cứu các công nghệ và cơ chế để cải thiện tính tái sử dụng của pin xe.
Bên cạnh việc liên tục cải tiến công nghệ để nâng cao chất lượng xe điện thay thế cho xe xăng trên thị trường, đại diện nhà sản xuất nội địa VinFast và Datbike cho biết hiện tại vẫn chưa có cơ sở pháp lý rõ ràng về pin xe điện, việc tái chế pin, hay là các quy định về cơ sở hạ tầng trạm sạc, cũng như hành lang pháp lý để kết nối mạng lưới sạc với hệ thống năng lượng tái tạo không nối lưới (offgrid).
“Tôi nhận thấy chính quyền địa phương đang sẵn sàng đi nhanh hơn trung ương, do đó chúng tôi đang cố gắng triển khai các chương trình thí điểm xe điện với các địa phương”, ông Trung Phạm - Giám đốc tài chính và vận hành của Datbike, chia sẻ. “Chúng ta cũng cần có thêm những ưu đãi tài chính rõ ràng từ ngân hàng hay trợ cấp nhà nước để thúc đẩy người dùng mua xe điện”.
Bên cạnh đó, cả Vinfast và Datbike đều nhìn thấy cơ hội của một thị trường tái chế pin sau khi những chiếc xe điện đi qua hết vòng đời của nó.
“Người dùng vẫn còn ngờ vực về việc sau khi mua xe điện thì có thể bán nó lại như thế nào, bán cho ai, trên nền tảng nào. Thị trường này vẫn còn ở giai đoạn sơ khởi”, ông Morgan Donovan Carroll - Giám đốc ESG của Vingroup và Vinfast, nhấn mạnh. “Theo quan điểm của tôi, việc thiết lập một thị trường bán lại và định giá xe điện là một trong những yếu tố quan trọng tác động việc mua xe điện của người dùng.”
Trong lĩnh vực giao vận, theo một thử nghiệm của UNDP tại Thừa Thiên Huế, bà Giang cho biết dù xe điện mang lại kết quả cao hơn về kinh tế và môi trường, người giao hàng vẫn lo ngại về chi phí đầu tư mua xe và các vấn đề liên quan đến hiệu suất của pin, tốc độ và sức mạnh của xe.
Ông Lê Hoàng Anh, nhà sáng lập và CEO của EcoTruck - công ty công nghệ chuyên cung cấp các giải pháp kết nối và dịch vụ cho xe tải chở hàng, cho biết câu chuyện “lợi nhuận” vẫn là một bài toán khó khi doanh nghiệp cân nhắc các yếu tố như chi phí đầu tư xe điện ban đầu, thời gian chờ sạc bị lãng phí, hay bài toán về hiệu suất và trọng lượng pin trên xe ảnh hưởng tới khối lượng hàng hóa có thể được giao.
“Tuy nhiên tôi tin rằng có rất nhiều các chi phí ẩn có thể được giải quyết với xe tải điện. Đặc biệt là về mặt công nghệ, chúng ta có thể kết nối các xe tải điện với nhau trên một hệ thống và tối ưu chi phí vận hành, bên cạnh việc giảm thiểu được chi phí khấu hao tài sản và chi phí bảo trì”, ông Hoàng Anh nhấn mạnh. “Tôi tin rằng về dài hạn, sử dụng xe tải điện vẫn có thể có lãi hơn hoặc ít nhất là tương đương xe tải thông thường”.