 |
Một nghiên cứu mới đây của Viện Kinh tế Đức Cologne cho biết, cuộc khủng hoảng ở Ukraine đã gây thiệt hại cho nền kinh tế toàn cầu hơn 1.600 tỷ USD. Theo các tác giả của nghiên cứu, cuộc xung đột ở Ukraine đã dẫn đến sự gián đoạn của hệ thống chuỗi cung ứng toàn cầu, đồng thời khiến cho giá năng lượng tăng vọt dẫn tới lạm phát toàn cầu tăng mạnh và làm giảm sức mua của người tiêu dùng.
Ông Michael Gromling - một trong những tác giả của nghiên cứu lưu ý rằng, do triển vọng kinh tế không rõ ràng, chi phí tài chính tăng và chi phí lợi ích đầu tư tăng lên, các doanh nghiệp trên toàn thế giới đang quay lưng lại với các khoản đầu tư mới.
Nghiên cứu dự báo tổng thiệt hại của nền kinh tế toàn cầu năm 2023 sẽ thấp hơn một chút so với năm 2022 căn cứ theo dự báo thị trường năng lượng và tài nguyên thế giới bớt căng thẳng. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng các nước đang phát triển trong năm nay sẽ chịu ảnh hưởng lớn hơn năm trước.
Một năm sau khi cuộc chiến tranh Nga - Ukraine bùng phát vào ngày 24/2/2022, nền kinh tế toàn cầu vẫn đang phải gánh chịu hậu quả nặng nề như nguồn cung ngũ cốc, phân bón và năng lượng toàn cầu bị hạn chế, cùng với lạm phát gia tăng và rủi ro suy thoái kinh tế ngày một lớn trong một thế giới vốn đã phải đối mặt với quá nhiều bất ổn.
Mặc dù tác động của xung đột vẫn ảm đạm như vậy, nhưng các công ty và quốc gia phát triển đã tỏ ra kiên cường một cách đáng ngạc nhiên. Cho đến nay, đa số nhóm này vẫn tránh được kịch bản tồi tệ nhất là suy thoái kinh tế. Nhưng ở các nền kinh tế mới nổi, "nỗi đau" đang dữ dội hơn.
Trong bản cập nhật triển vọng kinh tế thế giới (WEO) tháng 1/2023, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) dự báo xu hướng tăng trưởng toàn cầu giảm tốc từ 6,2% năm 2021 xuống 3,4% năm 2022 và 2,9% năm 2023 - tương đương với khoảng 1.000 tỷ USD bị mất đi. Ngoài triển vọng tăng trưởng suy giảm như dự báo của IMF, một thiệt hại khác của cuộc chiến này là áp lực lạm phát gia tăng trên khắp các nền kinh tế thế giới.
IMF cho biết, giá tiêu dùng đã tăng trung bình 7,3% ở các quốc gia giàu có nhất vào năm ngoái - cao hơn mức dự báo 3,9% vào tháng 1/2022. Đối với các quốc gia nghèo hơn, con số này tăng từ mức 5,9% dự kiến trước cuộc xung đột lên 9,9%. Lạm phát toàn cầu được ước tính sẽ tăng từ 4,7% hồi năm 2021 lên 8,8% năm 2022 trước khi giảm nhẹ trong những năm tiếp theo.
Kể từ trước khi cuộc chiến Nga - Ukraine xảy ra, xu hướng suy thoái đã hiện rõ trên khắp các nền kinh tế thế giới, chủ yếu do tác động của đại dịch Covid-19. Tuy nhiên, xung đột đã làm trầm trọng thêm tình hình kinh tế vốn đã tồi tệ do làm gia tăng áp lực giá cả. Áp lực lạm phát ngày một lớn chủ yếu vì sự gián đoạn chuỗi cung ứng do cuộc xung đột gây ra. Nga đóng một vai trò quan trọng trong cả hoạt động sản xuất và xuất khẩu năng lượng trên thế giới.
 |
Theo thống kê của tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC), Nga là quốc gia xuất khẩu khí đốt tự nhiên lớn nhất thế giới năm 2021 với 241,3 tỷ mét khối, đồng thời là nước xuất khẩu dầu thô lớn thứ hai toàn cầu khi chiếm 8,3% tổng lượng dầu thô xuất khẩu vào năm 2021 và chỉ đứng sau Ả Rập Saudi với 16,5%.
Do đó, bất kỳ sự gián đoạn trong hoạt động cung cấp dầu mỏ và các sản phẩm năng lượng khác từ Nga sẽ có tác động đa chiều đến giá dầu thô và năng lượng thế giới. Vì các lệnh trừng phạt của phương Tây đối với việc xuất khẩu dầu và các sản phẩm năng lượng khác của Nga, giá dầu thô quốc tế đã tăng mạnh.
Đầu năm 2022, giá dầu thô Brent được giao dịch trong khoảng 78-80 USD/thùng. Giá dầu đã đạt đỉnh gần 140 USD/thùng vào tháng 3/2022 sau khi xung đột nổ ra, sau đó giao dịch ở mức khoảng 122 USD/thùng. Trong giai đoạn từ đó đến tháng 8/2022, giá dầu vẫn vượt mốc 100 USD/thùng trước khi giảm nhẹ.
Ảnh hưởng của việc giá dầu thô tăng mạnh như vậy được phản ánh trong mức lạm phát ở nhiều nền kinh tế tiên tiến lẫn các nền kinh tế mới nổi và đang phát triển. Theo lưu ý của Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) Jerome Powell, giá 1 thùng dầu tăng thêm 10 USD sẽ dẫn đến lạm phát tổng thể tại nước này tăng 0,2%.
Bên cạnh đó, tình hình lạm phát trên toàn cầu còn trầm trọng hơn còn do sự gián đoạn chuỗi cung ứng, thể hiện qua việc giá nguyên liệu đầu vào như phân bón, kim loại và khoáng sản và thực phẩm tăng mạnh. Theo một số ước tính, nguồn cung phân bón của Nga chiếm khoảng 17% tổng cung phân bón toàn cầu.
Theo thống kê từ chương trình lương thực thế giới của Liên Hiệp Quốc, Nga và Ukraine chiếm lần lượt 18% và 10% xuất khẩu lúa mì toàn cầu, 14% và 12% trong xuất khẩu lúa mạch, 26% và 37% trong xuất khẩu dầu hướng dương. Giá lương thực quá cao đang gây khó khăn đặc biệt cho nhóm dân số nghèo. Xung đột đã làm gián đoạn nguồn cung lúa mì, lúa mạch và dầu ăn từ Ukraine và Nga, những nhà cung cấp chính toàn cầu cho châu Phi, Trung Đông và một phần châu Á, nơi nhiều người phải vật lộn với tình trạng mất an ninh lương thực.
