VCCI kiến nghị bãi bỏ thủ tục cấp giấy phép đầu tư ra nước ngoài

Theo VCCI, trong bối cảnh doanh nghiệp tư nhân trong nước ngày càng chủ động hội nhập vào chuỗi giá trị toàn cầu, hoạt động đầu tư ra nước ngoài đang trở thành xu thế tất yếu.

Việc này không chỉ giúp doanh nghiệp mở rộng thị trường, tiếp cận khách hàng quốc tế mà còn là kênh quan trọng để nhập khẩu công nghệ, nâng cao năng lực cạnh tranh.

Hiện nay, theo quy định của Luật Đầu tư, các dự án đầu tư ra nước ngoài vẫn đang được kiểm soát theo hướng quản lý ngành nghề bị cấm hoặc có điều kiện, đồng thời yêu cầu doanh nghiệp phải xin cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư.

Cụ thể, những dự án có vốn từ 20.000 tỷ đồng trở lên và áp dụng cơ chế đặc biệt phải được Quốc hội phê duyệt. Các dự án từ 800 tỷ đồng trở lên hoặc thuộc các lĩnh vực như ngân hàng, bảo hiểm, chứng khoán, báo chí, phát thanh, truyền hình và viễn thông trên 400 tỷ đồng sẽ do Thủ tướng Chính phủ quyết định.

Các thủ tục thẩm định hiện tại không chỉ xem xét yếu tố pháp lý mà còn bao gồm việc đánh giá tính cần thiết, mức độ rủi ro tại quốc gia tiếp nhận đầu tư, cũng như các tiêu chí về hình thức, quy mô, địa điểm và tiến độ thực hiện dự án.

VCCI cho rằng, việc yêu cầu doanh nghiệp nhà nước phải xin chủ trương đầu tư là hợp lý, do liên quan đến nguồn vốn công. Tuy nhiên, với khối doanh nghiệp tư nhân, việc áp dụng cơ chế cấp phép dựa trên quy mô vốn hoặc nhóm ngành nghề lại thiếu mục tiêu cụ thể và không phù hợp với nguyên tắc thị trường.

Thêm vào đó, thủ tục hiện hành được đánh giá là phức tạp và tạo gánh nặng hành chính cho nhà đầu tư. Mọi điều chỉnh liên quan đến dự án đầu tư đều đòi hỏi phải thay đổi Giấy chứng nhận đăng ký, gây tốn kém thời gian và nguồn lực.

Trong khi đó, hoạt động đầu tư ở nước ngoài vốn chịu sự điều chỉnh bởi pháp luật sở tại, nên việc áp dụng kiểm soát hành chính từ Việt Nam bị cho là không còn phù hợp.

“Việc yêu cầu cơ quan nhà nước đánh giá chi tiết về hình thức, quy mô, địa điểm, tiến độ và nguồn vốn thực hiện dự án là không cần thiết, không khả thi” VCCI nêu rõ.

VCCI cũng nhấn mạnh rằng pháp luật đầu tư hiện hành đã ghi nhận quyền tự chủ và trách nhiệm của nhà đầu tư. Do vậy, việc Nhà nước can thiệp sâu vào quyết định đầu tư của doanh nghiệp tư nhân, đặc biệt bằng hình thức thẩm định rủi ro và sự cần thiết của dự án, là không phù hợp với tinh thần cải cách môi trường đầu tư kinh doanh.

Theo số liệu thống kê, trong năm 2024, tổng vốn đầu tư của Việt Nam ra nước ngoài đạt gần 664,8 triệu USD, tăng 57,7% so với năm trước. Tính đến cuối năm 2024, cả nước có 1.825 dự án đầu tư ra nước ngoài còn hiệu lực, với tổng vốn đạt hơn 22,59 tỷ USD.

Các thị trường đầu tư chủ lực gồm Lào (5,7 tỷ USD, chiếm 25,1%), Campuchia (2,94 tỷ USD, chiếm 13%) và Venezuela (1,83 tỷ USD, chiếm 8,1%).