Trung Quốc tiếp tục tăng nhập rau quả Việt Nam

Theo Cục Hải quan Trung Quốc, trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 9, nước này chi gần 20,3 tỷ USD để nhập khẩu rau quả từ 5 thị trường lớn, tăng 6,2% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, Việt Nam đạt kim ngạch 4,06 tỷ USD, tăng gần 19%, chiếm 20% tổng nhập khẩu rau quả của Trung Quốc, vượt mốc một phần năm và là mức cao nhất từ trước đến nay.

Dù Thái Lan vẫn dẫn đầu với 6,7 tỷ USD, tăng hơn 10%, Việt Nam đang rút ngắn đáng kể khoảng cách, cho thấy năng lực cạnh tranh ngày càng mạnh của nông sản Việt tại thị trường khổng lồ này. Ngược lại, Trung Quốc giảm nhập khẩu từ Chile gần 7,8%, xuống còn hơn 3 tỷ USD, trong khi Australia và New Zealand ghi nhận mức tăng lần lượt 38,5% và 5,2%.

Trong nhóm hàng xuất khẩu, sầu riêng tiếp tục là mặt hàng chủ lực của Việt Nam sang Trung Quốc, đạt 2,3 tỷ USD trong 9 tháng đầu năm. Mỗi tấn sầu riêng Việt Nam có giá trung bình 3.696 USD, thấp hơn khoảng 14 - 15% so với hàng Thái Lan, nhờ đó tăng sức cạnh tranh và chiếm vị thế nhà cung cấp sầu riêng lớn thứ hai thế giới cho Trung Quốc, chỉ sau Thái Lan.

Tương tự, chuối Việt Nam cũng tăng trưởng mạnh, với hơn 567.000 tấn được xuất khẩu, trị giá 232 triệu USD, tăng 16% so với cùng kỳ năm ngoái. Giá trung bình 409 USD mỗi tấn, thấp hơn so với Philippines (589 USD) và Ecuador (757 USD), khiến chuối Việt trở thành lựa chọn ưa thích tại các tỉnh biên giới như Quảng Tây, Quảng Đông, nơi người tiêu dùng ưa chuộng sản phẩm tươi, giá hợp lý và dễ kiểm soát chất lượng.

Theo ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, Việt Nam có nhiều lợi thế tự nhiên trong xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc, nhờ vị trí địa lý gần kề, với hơn 1.450 km biên giới đất liền và đường thủy, giúp rút ngắn thời gian vận chuyển và giảm chi phí logistics đáng kể so với Thái Lan hay Philippines. Đại diện một doanh nghiệp tại Cần Thơ cho biết, chi phí vận chuyển sầu riêng từ Tây Nguyên sang Quảng Tây chỉ bằng một nửa so với từ Thái Lan, trong khi chất lượng trái vẫn được đảm bảo.

Bên cạnh lợi thế địa lý, Việt Nam có vùng nguyên liệu lớn, chi phí sản xuất thấp, cùng việc tham gia nhiều hiệp định thương mại tự do như ASEAN - Trung Quốc, RCEP và các nghị định thư song phương về kiểm dịch, tạo thuận lợi cho xuất khẩu. Đặc biệt, từ đầu năm, trước yêu cầu kỹ thuật khắt khe hơn từ phía Trung Quốc, các doanh nghiệp Việt đã đầu tư mạnh vào vùng trồng, kho lạnh, dây chuyền đóng gói và xây dựng thương hiệu riêng.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng đã thiết lập quy trình kiểm soát riêng cho sầu riêng, được xem là bước đi quan trọng mở đường cho việc mở rộng xuất khẩu các loại nông sản khác sang Trung Quốc trong tương lai.

Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo Việt Nam không nên phụ thuộc quá nhiều vào sầu riêng, mặt hàng hiện chiếm hơn một nửa tổng giá trị xuất khẩu rau quả. Để duy trì đà tăng trưởng và củng cố vị thế tại thị trường tỷ dân, ngành nông sản Việt cần đa dạng hóa sản phẩm xuất khẩu, đầu tư mạnh vào chuỗi lạnh, đồng thời nâng cao tiêu chuẩn kiểm dịch và chất lượng bảo quản theo chuẩn quốc tế.