Tinh thần phụng sự - Nét đẹp văn hóa doanh nhân Sài Gòn

Tinh thần phụng sự nói theo nghĩa sâu xa chính là cốt lõi của văn hóa Việt. Từ nghìn năm trước, cha ông ta đã xem phụng sự là đạo lý sống. Phật Hoàng Trần Nhân Tông - vị vua chọn con đường “an dân bằng đạo” đã để lại bài học về lòng vị tha, coi việc tu hành không tách rời cuộc đời. Đến Chủ tịch Hồ Chí Minh, tinh thần ấy được nâng lên thành lý tưởng sống: “Tôi chỉ có một ham muốn, ham muốn tột bậc là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do”. Đó là hai đỉnh cao của tinh thần phụng sự Việt Nam - một của trí tuệ, một của lòng nhân - kết hợp thành ánh sáng soi đường cho dân tộc.

Tinh thần phụng sự ấy không chỉ là hành động của những vĩ nhân, mà là mạch nguồn di truyền của dân tộc Việt, luôn vươn lên bằng nội lực tinh thần. Trong thế giới hôm nay, phụng sự không còn chỉ là đạo đức cá nhân, mà đã trở thành năng lực văn hóa của xã hội và doanh nghiệp. Nếu như trong thời chiến, phụng sự là hy sinh cho độc lập tự do, thì trong thời bình, phụng sự là dấn thân vì sự phát triển chung. Đó là lý do vì sao các doanh nhân Sài Gòn - những người vốn sinh ra trên vùng đất năng động, phóng khoáng lại trở thành những người kế thừa và tiếp nối mạnh mẽ nhất tinh thần ấy. Bởi trong họ luôn tồn tại một mệnh lệnh nội tâm: làm kinh doanh không chỉ để thành công cho mình, mà còn để lan tỏa giá trị tốt đẹp cho cộng đồng.

TP.HCM - thành phố của những tấm lòng nhân ái đã chứng kiến biết bao hành động phụng sự thầm lặng. Trong đại dịch Covid-19, hàng trăm doanh nhân không ngại khó khăn, dốc toàn lực để hỗ trợ người dân, đóng góp quỹ vaccine, mở bếp ăn miễn phí, duy trì việc làm cho công nhân giữa khủng hoảng. Trước đó, trong những năm thiên tai miền Trung, chính cộng đồng doanh nhân Sài Gòn đã tiên phong quyên góp, tổ chức cứu trợ, và sau đó là các chương trình phục hồi sinh kế. Tất cả đều xuất phát từ một tâm niệm giản dị: “Giúp người khác cũng là giúp chính mình.”

Phụng sự không phải là một nghĩa vụ, mà là một phẩm chất. Khi doanh nhân nhận ra giá trị thật của phụng sự, họ sẽ không còn xem việc cho đi là mất mát, mà là cách tốt nhất để được sống có ý nghĩa. Doanh nhân hôm nay đang đứng trước cơ hội định nghĩa lại vai trò của mình: không chỉ là người kiến tạo giá trị vật chất, mà còn là người gieo trồng giá trị tinh thần cho xã hội.

Tinh thần phụng sự trong doanh nghiệp không chỉ thể hiện qua hoạt động thiện nguyện hay trách nhiệm xã hội (CSR), mà còn thể hiện ở cách doanh nhân ứng xử với con người - từ nhân viên, đối tác đến khách hàng. Một lãnh đạo biết phụng sự sẽ lắng nghe nhiều hơn, truyền cảm hứng nhiều hơn, và luôn chọn con đường phát triển bền vững, dù đôi khi phải hy sinh lợi nhuận trước mắt. Bởi trong văn hóa doanh nhân Sài Gòn, “chữ tín” là tài sản, “chữ nghĩa” là đạo, và “chữ tình” là sợi dây kết nối mọi giá trị.

Phụng sự là năng lượng của sự sáng tạo. Khi doanh nhân đặt câu hỏi: Tôi có thể làm gì để xã hội tốt hơn? đó chính là lúc năng lực sáng tạo được đánh thức. Triết lý này đang trở thành xu hướng toàn cầu: các tổ chức như Liên Hợp Quốc, WEF hay UNESCO đều khuyến khích mô hình phát triển dựa trên giá trị chung - “Shared Value” - nơi doanh nghiệp tạo ra lợi nhuận thông qua việc giải quyết các vấn đề xã hội. Ở góc độ đó, doanh nhân Sài Gòn - TP.HCM có lợi thế đặc biệt: họ hiểu sâu sắc văn hóa “nghĩa tình”, vốn chính là nền tảng cho tư duy phụng sự.

Tinh thần phụng sự cũng đang trở thành “sức mạnh mềm” của Việt Nam trên trường quốc tế. Một doanh nghiệp biết phụng sự con người và hành tinh bằng công nghệ xanh, bằng mô hình nhân văn sẽ có chỗ đứng bền vững hơn trong nền kinh tế toàn cầu. Một thành phố biết phụng sự công dân bằng dịch vụ tốt, chính quyền thân thiện, môi trường sống tử tế sẽ trở thành “thành phố đáng sống”. Và một dân tộc biết phụng sự nhân loại bằng tri thức, bằng sáng tạo, bằng lòng nhân ái sẽ bước ra thế giới không chỉ bằng hàng hóa, mà bằng văn hóa.

Khi nhìn lại chặng đường của các thế hệ doanh nhân Sài Gòn, có thể thấy rõ: họ đã và đang phụng sự bằng rất nhiều cách khác nhau. Có người xây trường, làm quỹ học bổng; có người hỗ trợ startup trẻ; có người đầu tư cho môi trường, chuyển đổi xanh; và có người đơn giản chỉ chọn kinh doanh tử tế. Nhưng tất cả đều gặp nhau ở một điểm chung - đó là sống vì một mục tiêu lớn hơn bản thân.

Phụng sự, chính là “tôn giáo của những tâm hồn lớn”. Bởi người biết phụng sự là người đã vượt qua cái tôi, để hòa vào cái “chúng ta”. Khi doanh nhân biết phụng sự, họ không chỉ giúp xã hội tốt đẹp hơn, mà còn làm cho chính mình trở nên cao quý hơn. Tinh thần ấy dù ở bất cứ thời đại nào cũng là ngọn đuốc soi đường cho sự phát triển của đất nước.

Và có lẽ, chính nhờ những con người phụng sự thầm lặng ấy, Sài Gòn - TP.HCM mới luôn là thành phố của niềm tin, của lòng tốt và của tình người. Một thành phố không chỉ biết làm giàu, mà còn biết sẻ chia; không chỉ hướng tới thịnh vượng, mà còn hướng tới nhân văn.

Phụng sự - đó chính là cách doanh nhân Sài Gòn - TP.HCM giữ gìn linh hồn của mảnh đất này: năng động nhưng nhân hậu, mạnh mẽ nhưng bao dung, hiện đại mà vẫn đậm tình người.

(*) Phó Chủ tịch Hiệp hội Phát triển Công nghiệp Văn hóa Việt Nam; Phó Chủ tịch Asia Dragon Capital JSC