Thúc đẩy đột phá khoa học, công nghệ và chuyển đổi số

Phát biểu tại Hội nghị, Phó Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Huỳnh Thành Đạt nhấn mạnh, thế giới đang bước vào kỷ nguyên số với tốc độ phát triển chưa từng có, trong đó trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, Internet vạn vật, blockchain… đang định hình lại toàn bộ phương thức sản xuất, quản trị, lối sống và cách phát triển. Ông cho rằng, các quốc gia đi trước đã tận dụng khoa học, công nghệ (KHCN) và đổi mới sáng tạo như nguồn lực trung tâm, động lực then chốt cho tăng trưởng. Việt Nam tuy đã đạt nhiều thành tựu sau gần 40 năm đổi mới, nhưng vẫn đối diện thách thức lớn như năng suất lao động thấp, khả năng tiếp nhận công nghệ hạn chế, thiếu nhân lực chất lượng cao và mối liên kết “Nhà nước - Nhà trường - Doanh nghiệp” còn lỏng lẻo.

“Trong bối cảnh đó, Việt Nam cần chiến lược đột phá, không chỉ về công nghệ mà còn về tư duy, thể chế và nguồn lực”, ông Đạt khẳng định. Ông nhấn mạnh Nghị quyết 57-NQ/TW đã xác định rõ KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực chủ đạo để đưa đất nước phát triển nhanh, bền vững, hiện thực hóa mục tiêu đến năm 2045 Việt Nam trở thành nước phát triển, thu nhập cao. Song song với đó, Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo năm 2025 sẽ tạo hành lang pháp lý mới, cơ chế tài chính đột phá, thúc đẩy mạnh mẽ đầu tư nghiên cứu và ứng dụng công nghệ, đặc biệt trong các lĩnh vực ưu tiên.

Từ góc độ địa phương, ông Lê Ngọc Châu - Phó bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND TP. Hải Phòng cho biết, Thành phố nhận thức sâu sắc ý nghĩa của Nghị quyết 57, một trong bốn nghị quyết trụ cột của Bộ Chính trị trong giai đoạn phát triển mới. Hải Phòng đã thành lập Ban Chỉ đạo phát triển KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, đồng thời ban hành nhiều cơ chế, chính sách cụ thể. Nhờ đó, thành phố đạt kết quả tích cực: đứng thứ 3 cả nước về Chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương (PII), triển khai phủ sóng 4G toàn diện, thử nghiệm 5G tại các khu công nghiệp, đồng thời kết nối cơ sở dữ liệu về đất đai, dân cư, giáo dục.

Hiện, Hải Phòng có 76 doanh nghiệp khoa học công nghệ, hơn 1.400 doanh nghiệp công nghệ số, cùng gần 9.000 doanh nghiệp vừa và nhỏ ứng dụng nền tảng số. Thành phố cũng đang triển khai dự án Khu đô thị công nghệ trị giá 13.000 tỷ đồng trên diện tích 86 ha, hướng tới trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo và khoa học công nghệ biển của quốc gia.

Ở tầm quốc gia, phong trào sáng tạo lan tỏa mạnh mẽ. TSKH. Phan Xuân Dũng - Chủ tịch VUSTA, Chủ tịch Quỹ VIFOTEC cho biết, Nghị quyết 57 đặc biệt coi trọng việc tôn vinh, khen thưởng các nhà khoa học, nhà sáng chế, doanh nghiệp và cá nhân có thành tích nổi bật trong nghiên cứu và ứng dụng KHCN. Trong hơn 30 năm qua, Quỹ VIFOTEC đã tổ chức 29 lần Giải thưởng Sáng tạo KHCN Việt Nam, 17 Hội thi sáng tạo kỹ thuật toàn quốc và 20 Cuộc thi sáng tạo dành cho thanh thiếu niên, nhi đồng. Hàng nghìn công trình đã được vinh danh, nhiều công trình đạt giải thưởng quốc tế, góp phần khẳng định trí tuệ và năng lực sáng tạo của người Việt.

Theo ông Phan Xuân Dũng, việc duy trì các hoạt động tôn vinh này không chỉ ghi nhận đóng góp của các nhà khoa học mà còn khuyến khích, truyền cảm hứng cho họ tiếp tục nghiên cứu, tìm tòi, tạo ra sản phẩm mang lại giá trị thực tiễn. Đây chính là động lực tinh thần quan trọng cho cộng đồng khoa học và doanh nghiệp công nghệ.

Tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Bùi Thế Duy đã chia sẻ những nội dung trọng tâm của Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo năm 2025, bao gồm các cơ chế, chính sách tài chính mới, danh mục công nghệ và sản phẩm chiến lược quốc gia. Ông nhấn mạnh, đây sẽ là kim chỉ nam giúp các địa phương định hướng phát triển KHCN gắn với lợi thế của mình, đồng thời kết nối hiệu quả hơn với cộng đồng doanh nghiệp và giới nghiên cứu.

Hội nghị không chỉ là dịp để cập nhật chính sách, mà còn là diễn đàn để các địa phương, nhà khoa học và doanh nghiệp đối thoại thẳng thắn, chia sẻ kinh nghiệm, xác định trọng tâm hành động cho từng ngành, từng lĩnh vực. Đây được xem là bước đi quan trọng nhằm kiến tạo môi trường thuận lợi, đưa khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo thực sự trở thành động lực phát triển kinh tế - xã hội, đóng góp vào mục tiêu nâng cao vị thế và năng lực cạnh tranh quốc gia trong giai đoạn mới.