Quỹ đầu tư chứng khoán: Xì hơi

Từ lưỡng lự và hồi nghi, các quỹ đầu tư chứng khoán bỗng ồ ạt tháo vốn khỏi thị trường các nước đang phát triển dẫn đến những con số tồi tệ nhất trong hai năm qua.

Theo thống kê mới nhất của Công ty Phân tích thị trường tài chính toàn cầu EPFR Global, trong tháng Hai, các nhà đầu tư đã rút khoảng 1 tỷ USD từ các quỹ đầu chứng khoán tại các thị trường mới nổi. Riêng tại châu Á (ngồi Nhật Bản), nhà đầu tư đã rút vốn 516 tỷ USD. Đây có thể xem là đợt rút vốn tồi tệ nhất trong hai năm qua.

Các chuyên gia kinh tế ngạc nhiên trước con số rút vốn khổng lồ nhưng không mấy bất ngờ trước hiện trạng bong bóng đầu tư “xì hơi”. Họ đã dự đoán tình huống này từ khi vừa bước vào năm mới 2010: “Đừng xô đẩy nhau chen vào cùng một cửa. Hãy cảnh giác khi đầu tư vào những quốc gia đang phát triển”...

Lời “tiên tri” đó dễ bị bỏ ngoài tai, vì mới đây nhất, tháng 10/2009, tiền đầu tư liên tục được bơm vào thị trường đang phát triển, đặc biệt là khối các nước BRIC (Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc). Trong 10 tháng đầu năm 2009, tổng lượng tiền được bơm vào các quỹ đầu tư chứng khoán ở những thị trường trên vượt qua ngưỡng 50 tỷ USD. EPFR Global theo dõi các chỉ số của Nga từ năm 2002 và nhận thấy: Trong tuần dồi dào nhất, các quỹ đầu tư của nước này có thể thu vào 450 triệu USD đầu tư...

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc các nhà đầu tư đang ra sức rút vốn khỏi thị trường các nước đang phát triển. Do châu Âu có nhiều bất ổn: nợ Hy Lạp vẫn chưa được giải quyết triệt để và kinh tế Anh còn trì trệ. Do tỷ lệ thất nghiệp tại Hoa Kỳ vẫn còn cao và chưa có biện pháp tháo gỡ rõ ràng. Tổng quan tài chính thế giới vẫn chưa phục hồi như mong đợi...

Bên cạnh đó, các nước đang phát triển là miền đất hứa nhưng chưa hồn hảo. Hầu hết các quỹ đầu tư chứng khoán tập trung vào công ty lớn như Gazprom và Lukoil tại Nga, Petrpbras và Vale tại Brazil, hay các công ty quốc doanh ngành ngân hàng và truyền thông tại Trung Quốc. Nhưng rồi họ sớm nhận ra: các công ty lớn đến mấy cũng không thể tách khỏi tổng thể thị trường, trong khi doanh nghiệp nhỏ và vừa tại đó còn nhiều yếu kém...

Cũng có những quỹ đầu tư chọn hướng đi mạo hiểm. Chẳng hạn, Advance Emerging Capital tập trung vào chứng khoán công ty vừa và nhỏ tại Brazil, thông qua Leblon ở địa phương; Jupiter thì đầu tư ngành hạ tầng cơ sở loại trung ở Trung Quốc. Cũng có nhiều quỹ đầu tư nhắm vào những doanh nghiệp non trẻ như ngành điện thoại di động tại đại lục...

Các công ty mọc ra như nấm trong khi người tiêu dùng không chú ý thương hiệu mà chỉ lưu tâm giá cả và luôn muốn thử sản phẩm mới. Kết quả là lợi nhuận cho các công ty bị chia đều, kéo theo việc tiền lời cho nhà đầu tư chứng khoán cũng bị eo hẹp dần...