Chấm dứt kỷ nguyên lao động giá rẻ tại Trung Quốc

Theo dữ liệu về tiền lương trung bình do Công ty Tư vấn Mercer thu thập mới đây, các công ty nước ngoài từng đến Trung Quốc để tìm kiếm lao động rẻ, nhưng nay điều đó đã không còn và họ đang buộc phải tìm kiếm ở nơi khác.

Đọc E-paper

Công nhân Trung Quốc làm việc tại nhà máy thuộc tập đoàn Foxconn - Ảnh: Reuters

Dẫn chứng cụ thể là một người vận hành máy kiếm được mỗi năm 6.405 USD và một thư ký thạo việc kiếm được 11.213 USD ở Bắc Kinh, nhiều hơn đáng kể so với lần lượt 4.817 USD và 7.809 USD ở Ấn Độ.

Chip Starnes, người sáng lập một công ty dược phẩm nổi tiếng ở Florida, đã quyết định chuyển cơ sở từ Bắc Kinh sang Ấn Độ sau khi hoàn tất gói bồi thường cho công nhân bị sa thải. Starnes nói rằng trong mười năm qua chi phí cho công nhân trong nhà máy của ông đã tăng gấp năm lần lên 500 USD/tháng. Ngược lại ở Mumbai, nơi đặt nhà máy mới, chi phí cho nhân công rẻ hơn đến 75% và nguồn lao động dồi dào hơn.

Không những thế, chi phí lao động tăng khiến Trung Quốc ít có khả năng cạnh tranh hơn so với Mỹ. Trước đây quyết định đưa sản xuất sang Trung Quốc từng gần như mang tính tự động đối với các giám đốc điều hành của Mỹ, bởi chi phí cao ở Mỹ khiến cho việc giữ sản xuất ở trong nước là điều gần như không thể. Nhưng việc đó nay đã không còn đúng.

Nhóm Tư vấn Boston (BCG) tính toán rằng nếu tính cả tiền lương tăng, năng suất lao động và các yếu tố khác, thì chi phí sản xuất ở Trung Quốc sẽ gần bằng chi phí sản xuất ở Mỹ vào năm 2015.

Không có gì đáng ngạc nhiên khi một cuộc khảo sát của BCG đối với các nhà sản xuất lớn của Mỹ mới đây cho thấy 21% người trả lời hoặc đang tích cực đưa việc sản xuất từ Trung Quốc trở lại Mỹ - một quá trình được biết đến như là việc quay trở lại sử dụng nguồn lực trong nước - hoặc có kế hoạch làm như vậy vào hai năm tới.

Michael Araten, Chủ tịch Công ty K’Nex chuyên sản xuất đồ chơi đã bắt đầu đưa việc sản xuất trở lại Mỹ vào năm 2009 để duy trì công việc tại nhà máy Hatfield - Pensylvania trong cuộc đại suy thoái. Araten nhận ra rằng việc sản xuất ở Trung Quốc không hiệu quả như công ty này đã kỳ vọng. Đó là những gì ông gọi là “điều bất lợi Trung Quốc”, với gánh nặng tăng thêm của các bản kiểm kê lớn, dây chuyền cung cấp không linh hoạt và các cơ hội thị trường đã bị bỏ lỡ do việc sản xuất ở nơi xa gây ra.

Bằng việc đầu tư vào lĩnh vực tự động hóa K’Nex đã có thể đưa trở lại Hatfield gần như tất cả các bộ phận sản xuất và phần lớn việc lắp ráp thành phẩm của mình trong khi vẫn duy trì được lợi nhuận. Araten nói: “Trung Quốc đang ở tại điểm uốn, nếu trong 30 năm qua Trung Quốc được hưởng lợi thì hiện nay thế giới lại đang đảo ngược và Mỹ trở thành người hưởng lợi”.

Sau nhiều năm kiếm được những khoản lợi nhuận khổng lồ nhờ nguồn nhân công giá rẻ, nhiều tập đoàn đa quốc gia tại Trung Quốc đã buộc phải chấp nhận giảm một phần lợi nhuận khi quyết định tăng lương cho người lao động để xoa dịu những chỉ trích gay gắt rằng sản phẩm bán rất chạy của họ là kết quả của sự đối xử bất công với người lao động. Foxconn Technology - hãng sản xuất các thiết bị điện tử và linh kiện nổi tiếng thế giới, trong đó có gia công sản xuất iPhone và iPad cho Apple - mới đây đã quyết định tăng lương cho phần lớn trong tổng số 1,2 triệu lao động của họ tại Trung Quốc.

Không chỉ Foxconn, Honda cũng đã đồng ý nâng lương từ 24% đến 32% cho khoảng 1.900 công nhân tại Trung Quốc. Đây là một tín hiệu cho thấy Trung Quốc đang đánh mất ngôi vị “công xưởng có chi phí thấp nhất thế giới”.

Jay Huang, nhà kinh tế trưởng của Công ty Wintek chuyên sản xuất màn hình cảm ứng có doanh thu hằng năm khoảng 3 tỉ USD, cho biết: “Kỷ nguyên lao động giá rẻ tại Trung Quốc đã tới giai đoạn kết thúc. Mọi người thường nghĩ rằng, nhà sản xuất cần hạ giá sản phẩm hơn nữa, song thực tế giá sản phẩm hạ là nhờ chi phí lao động thấp tại Trung Quốc. Chúng tôi thừa nhận rằng điều đó cần được thay đổi và phải cải thiện chế độ phúc lợi cho người lao động”.

Trên thực tế, quyền lực của người lao động tại Trung Quốc ngày một lớn hơn. Sự thiếu hụt nhân công và tình hình lạm phát cao khiến người lao động Trung Quốc có nhiều lựa chọn công việc hơn trước. Họ có thể chuyển sang làm việc tại các nhà máy khác có điều kiện lao động và chế độ phúc lợi tốt hơn.

Chi phí kinh doanh và sản xuất tại Trung Quốc tăng cao dẫn đến việc giá các loại hàng hóa sẽ đồng loạt tăng. Nói cách khác, hàng hóa Trung Quốc sẽ không còn rẻ nữa. Bên cạnh đó, nếu Chính phủ Trung Quốc thực hiện đúng lộ trình từng bước nâng giá đồng nhân dân tệ so với USD, chi phí sản xuất tại Trung Quốc chắc chắn còn tăng nữa. Điều này sẽ làm cho hàng hóa của các công ty Trung Quốc tại thị trường nước ngoài trở nên đắt đỏ hơn và có thể người dân các nước sẽ quay trở về thị trường nội địa.