Sách nói: Thị trường nhiều tiềm năng

Từ “bản phụ” thành “bản chính”

Sách nói vốn không xa lạ với người dùng Việt Nam. Từ những năm 2010, kho sách nói trên các trang web như www.sachnoi.com, www.khosachnoi.com... đã thu hút nhiều lượt truy cập. Công ty Sách Phương Nam từng có dự án audio book Đọc sách cùng bạn giới thiệu nhiều tác phẩm văn học trong nước của các tác giả Nguyễn Ngọc Tư, Dương Thụy, Thích Nhất Hạnh... Tháng 7/2010, Công ty First News Trí Việt và Nhà xuất bản Trẻ phát hành bộ CD do 50 nghệ sĩ diễn đọc quyển sách Hiểu về trái tim của tác giả Minh Niệm. Trước đó, First News cho ra mắt bộ sách nói Hạt giống tâm hồn dưới dạng CD, tặng kèm khách mua sách giấy. 

Những phiên bản sách nói này chủ yếu được công ty sách thực hiện nhằm bổ sung và thúc đẩy doanh thu sách giấy. Thời điểm 10 năm trước, giọng đọc, điều kiện thu âm và phát hành còn nhiều hạn chế nên chất lượng sách nói chưa được đảm bảo. Tuy nhiên, đây chính là nền tảng thúc đẩy các doanh nghiệp bước vào lĩnh vực này.

Voiz FM và Fonos là hai nền tảng sách nói có bản quyền đầu tiên của Việt Nam, hoạt động độc lập về sách nói. 

Ra mắt vào tháng 1/2020, đến nay Voiz FM có gần 2.000 đầu sách đa dạng chủ đề. Sử dụng hệ thống phân tích hành vi người dùng với cơ sở dữ liệu lớn, Voiz FM mong muốn đáp ứng đúng nhu cầu, giới thiệu đúng sách mà người dùng cần. Ông Lê Hoàng Thạch - CEO Voiz FM chia sẻ: “Để hỗ trợ tốt cho người dùng, bên cạnh việc thu thập, phân tích dữ liệu, chúng tôi luôn cố gắng đa dạng nội dung, bổ sung nhiều đầu sách. Chỉ khi nền tảng nội dung đủ nhiều và chất lượng cao thì người dùng mới có nhiều sự lựa chọn”. 

Chăm sóc toàn diện cho người dùng bằng việc cung cấp nội dung chất lượng đảm bảo cũng là mục đích Fonos hướng đến. Bắt đầu hoạt động từ giữa năm 2020, đến nay Fonos có khoảng 200 đầu sách từ Nhà xuất bản Trẻ, Thái Hà Books, Đông A, Alpha Books... “Fonos làm sách nói chậm nhưng rất kỹ. Mỗi file sách đến tay người dùng phải trải qua nhiều giai đoạn từ chọn giọng đọc phù hợp, thu âm và kiểm soát chất lượng nhiều bước. Sách nói trên Fonos hoàn toàn sử dụng giọng đọc tự nhiên của các giọng đọc tài năng (voice talent)”, bà Thái Minh Châu - Giám đốc đối ngoại Fonos chia sẻ.

Trung bình, Fonos sản xuất khoảng 20-30 đầu sách nói/tháng, tập trung vào sách best seller và sách có nội dung độc đáo. Thời gian tới, Fonos sẽ đẩy mạnh hợp tác với các tác giả trong nước như Lê Thẩm Dương, Phan Văn Trường, Đặng Hoàng Giang... để phát hành sách nói độc quyền, đáp ứng cho phân khúc khách hàng trưởng thành không có thời gian đọc sách giấy.

Tạo thói quen dùng sách nói

Thực trạng nhiều năm nay, nhiều phiên bản sách nói xuất hiện thường do một cá nhân, tổ chức sản xuất mà chưa được sự đồng ý của nhà xuất bản hoặc tác giả. Vì thế, khi bước vào thị trường này, cả Fonos và Voiz FM đều xác định tôn trọng bản quyền, tức là tôn trọng sự sống còn của thị trường. “Giai đoạn Voiz FM ra đời, thị trường sách nói đang có tiềm năng nhưng tâm lý “tải lậu xài chùa” của người Việt vẫn còn. Đa phần người Việt chưa sẵn sàng bỏ tiền mua một sản phẩm có thể tìm miễn phí. Vì vậy, một trong những hoạt động then chốt của Voiz FM là quyết tâm bảo vệ bản quyền”.

Từ tháng 7/2020 đến nay, Voiz FM đã xóa (report) 30.000 sách nói vi phạm bản quyền trên nhiều kênh. Hành động này đã tạo hiệu ứng đối với Voiz FM, khiến các nhà xuất bản tin tưởng hợp tác. Hiện Voiz FM đang hợp tác với hơn 20 nhà xuất bản trong nước, đại diện bản quyền cho nhiều đầu sách và kết nối với một số nhà xuất bản tại Mỹ, Nhật Bản, Singapore. 

Tương tự, các đầu sách trên Fonos cũng đảm bảo bản quyền. Thị trường sách nói vẫn còn mới và nhiều tiềm năng, người tiên phong sẽ định hình cách thị trường hoạt động. Vì vậy, cách mà Voiz FM và Fonos đang góp phần thúc đẩy sự phát triển và thu hút thêm nhiều người dùng.

Trung bình sách nói trên Voiz FM có giá từ vài chục đến trăm ngàn, tùy dung lượng và nội dung sách. Điển hình giá bản lẻ tác phẩm Muôn kiếp nhân sinh là 168.000 đồng, Đắc nhân tâm là 98.000 đồng... Người dùng có thể sử dụng gói thành viên VIP để trải nghiệm tất cả tính năng, podcast và sách nói có bản quyền với giá 199.000 đồng/ba tháng, 599.000 đồng/năm.

Với Fonos, khi tải ứng dụng, người dùng có thể trải nghiệm chương đầu tiên của tất cả tác phẩm. Nếu đăng ký gói hội viên với giá 899.000 đồng/năm, người dùng được nhận một thẻ sách mỗi tháng để mua và sở hữu bất kỳ quyển sách nào, cũng như sử dụng tất cả tính năng của Fonos.

Theo thống kê của Voiz FM, đến cuối tháng 5/2021, ứng dụng có hơn 300.000 người dùng, trung bình mỗi tháng có 2 triệu phút được nghe. Doanh thu của Voiz FM hiện tăng hơn 10 lần so với năm 2020. Đại diện Fonos cũng cho biết tốc độ tăng trưởng hằng tháng của ứng dụng luôn từ hai con số trở lên.

Sách nói đang phát triển và sẽ còn đi xa hơn nữa. Theo thống kê của Google Trend, Việt Nam là quốc gia duy nhất trong khu vực Đông Nam Á có số lượng tìm kiếm từ audio book (sách nói) bằng với ebook. “Thị trường sách nói ở Việt Nam rất tiềm năng vì sắp tới tuyến metro sẽ hoàn thành, sách nói thế giới phát triển một phần nhờ vào tàu điện. Mặt khác, giai đoạn Covid-19, người dùng tìm đến sách nói nhiều thì trong tương lai sẽ thành thói quen này”, ông Thạch nhận định.

“Sách nói đang cộng hưởng với sách giấy, cho người dùng thêm nhiều sự lựa chọn và góp phần giúp ngành xuất bản phát triển toàn diện hơn”, bà Châu đồng quan điểm.