Sách nói bùng nổ nhờ dịch vụ phát trực tuyến

Sau một năm, danh sách nghệ sĩ nổi tiếng nhất trên Spotify vào cuối tháng 11 bất ngờ có sự xuất hiện của một số nhà văn như Jane Austen, J.R.R. Tolkien và Boris Johnson, bên cạnh nhiều tên tuổi nghệ sĩ quen thuộc như Lady Gaga, Bruno Mars và Billie Eilish. Dự kiến, Amazon cũng sẽ tham gia thị trường sách nói, mở đường cho sự bùng nổ của loại hình này trên các nền tảng phát trực tuyến.

Doanh số sách nói tăng vọt

Từ khi đại dịch Covid-19 bùng phát, sách nói đạt tốc độ tăng trưởng mạnh, với doanh thu ấn tượng tại nhiều thị trường lớn như Anh, Mỹ và Trung Quốc. Tại Mỹ, năm 2021 đánh dấu năm thứ mười liên tiếp thị trường sách nói tăng trưởng hai con số. Theo Straive, thị trường này dự kiến sẽ đạt mức tăng trưởng hơn 25% mỗi năm cho đến năm 2027.

Từ năm ngoái, Spotify bắt đầu cung cấp cho khách hàng trả phí 15 giờ sách nói miễn phí mỗi tháng, tương đương khoảng một cuốn rưỡi. Kế hoạch này được triển khai tại mười thị trường, chủ yếu là các quốc gia nói tiếng Anh. Kết quả, bảng xếp hạng Spotify không còn là sân chơi độc quyền của nhạc rock hay pop mà đã xuất hiện nhiều thể loại mới như giả tưởng và chính trị. Ví dụ, quyển tự truyện của cựu Thủ tướng Anh Boris Johnson đã lọt vào bảng xếp hạng này.

Tại Mỹ, theo dữ liệu của Bookstat, doanh số sách nói trên các nền tảng Apple và Audible tăng 14% trong quý IV năm 2023. Công ty này cho biết, sau khi Spotify gia nhập thị trường, doanh số sách nói tăng thêm 28%, với Spotify chiếm thị phần 11%, đứng sau Audible nhưng đã vượt Apple.

"Điều này cho thấy Spotify giúp thị trường phát triển chứ không đơn thuần cướp thính giả từ Audible và Apple" Paul Abbassi - nhà sáng lập Bookstat, nhận xét.

Sau khi gia nhập cuộc chơi, Spotify đã trả hàng chục triệu USD tiền bản quyền cho các nhà xuất bản. Những cuốn sách được săn đón nhất bao gồm hồi ký The Woman in Me của Britney Spears (được nghe nhiều nhất trên Spotify) và The Mountain is You của Brianna Wiest. Đối với những cuốn sách tiềm năng lớn, bản quyền sách nói đôi khi được bán với số tiền lên đến hàng trăm triệu USD.

Tiếp thêm nhiên liệu để bùng nổ

Từ tháng này, Amazon thông báo sẽ cạnh tranh trực tiếp với Spotify, cấp quyền truy cập sách nói cho người đăng ký dịch vụ phát nhạc của mình, với một cuốn sách miễn phí mỗi tháng từ Audible. Hiện tại, Music Unlimited của Amazon chỉ có hơn một phần ba lượng người đăng ký so với Spotify, nền tảng đang sở hữu 252 triệu người dùng toàn cầu.

Dẫu vậy, Audible hiện vẫn là công ty thống trị thị trường sách nói, chiếm hơn một nửa thị phần. Theo Wordsrated, mức tăng trưởng của Audible trong năm năm qua là 54,6%. Trên thực tế, Audible không chỉ là nhà phân phối mà còn là nhà xuất bản, đại diện cho hơn 4% thị trường xuất bản khổng lồ của Amazon.

Do đó, hành động của Amazon hứa hẹn sẽ tiếp thêm nhiên liệu cho sự bùng nổ của sách nói. Theo Hiệp hội Các nhà xuất bản Mỹ, doanh số sách nói năm nay tăng hơn 27% so với cùng kỳ năm ngoái, nhờ sự tham gia của Spotify. Từng chỉ là một phần nhỏ trong ngành xuất bản, sách nói hiện đã chiếm 12% thị trường sách tiêu dùng ở Mỹ, vượt qua cả sách điện tử.

Trong khi nhiều nhạc sĩ và công ty thu âm phàn nàn về các nền tảng phát trực tuyến vì doanh thu thấp, các nhà xuất bản sách lại khá nhiệt tình. Một giám đốc trong ngành tiết lộ rằng doanh thu từ mỗi lượt nghe sách trên Spotify có thể tương đương một lần bán sách giấy, miễn là người nghe đạt ngưỡng thời lượng tối thiểu. “Các ông chủ công ty âm nhạc sẽ làm mọi giá để có được thỏa thuận như chúng tôi”, ông tự hào cho biết.

Các nền tảng phát trực tuyến còn thu hút độc giả mới bằng cách gợi ý những cuốn sách liên quan đến podcast mà họ thích, tạo hiệu ứng cộng hưởng tích cực. Xu hướng này đặc biệt có lợi cho các tác giả viết về người thật, việc thật hoặc tự cải thiện bản thân, vốn đang rất thịnh hành trên Spotify.

Spotify cũng ghi nhận rằng những người dùng dịch vụ miễn phí thường thử nghiệm nhiều thể loại sách mới. Nếu không bị cuốn hút sau vài phút, họ có thể chuyển sang cuốn khác mà không mất phí.

Hiện tại, thính giả của sách nói chủ yếu là nam giới và người trẻ tuổi. Điều này được phản ánh qua những tựa sách phổ biến nhất trên Spotify, thuộc thể loại tự cải thiện bản thân và người thật, việc thật.

Từ lâu, các nhà xuất bản lo ngại rằng công nghệ số sẽ kéo độc giả rời xa sách. Nhưng với sự bùng nổ của sách nói, công nghệ đang đưa sách trở lại gần hơn với độc giả.