Trong nước

Rào cản thương mại mới đẩy ngành thép vào thế khó

NH • 06/03/2025 07:42

Ông Đinh Quốc Thái - Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA) nhận định, một trong những thách thức lớn nhất của ngành thép hiện nay là sự thay đổi trong chính sách thương mại của các nền kinh tế lớn, đặc biệt là xu hướng bảo hộ ngày càng gia tăng trên phạm vi toàn cầu.

Theo ông Thái, ngành thép Việt Nam đang chịu tác động nặng nề từ xu hướng bảo hộ thương mại gia tăng trên toàn cầu. Nhiều quốc gia, đặc biệt là các thị trường lớn như Mỹ và EU, đang sử dụng các chính sách liên quan đến biến đổi khí hậu và tăng trưởng xanh để siết chặt nhập khẩu thép, bảo vệ sản xuất trong nước.

Tại Mỹ, chính sách thuế quan đối với thép nhập khẩu tiếp tục mở rộng. Trước đây, Canada, Brazil, Mexico và Hàn Quốc được miễn thuế, nhưng nay cũng phải chịu mức thuế 25% nếu sử dụng nguồn thép nước ngoài. Dù xuất khẩu thép Việt Nam sang Mỹ năm 2024 đạt gần 1 tỷ USD, tăng 159% so với năm trước, nhưng vẫn chỉ chiếm 3,1% tổng nhập khẩu thép của Mỹ. Ngoài ra, nguy cơ bị Mỹ điều tra phòng vệ thương mại tiếp tục gia tăng, khiến doanh nghiệp Việt Nam gặp nhiều rủi ro hơn.

Không chỉ Mỹ, Liên minh châu Âu (EU) cũng áp đặt những quy định mới về nhập khẩu phế liệu. Theo Quyết định số 20241157 ngày 1/4/2024, EU sẽ chỉ cho phép các quốc gia được Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) phê duyệt nhập khẩu phế liệu không gây hại. Mặc dù chính sách này nhằm bảo vệ môi trường, nhưng có thể trở thành rào cản kỹ thuật, gây khó khăn cho doanh nghiệp thép Việt Nam.

91-6946.jpg.jpg — Một trong những thách thức lớn nhất của ngành thép hiện nay là sự thay đổi trong chính sách thương mại của các nền kinh tế lớn

Một vấn đề khác là thép Trung Quốc đang đổ mạnh vào Việt Nam do bị áp thuế cao tại Mỹ theo Điều khoản 232. Điều này làm gia tăng áp lực cạnh tranh đối với doanh nghiệp trong nước. Bên cạnh đó, Mỹ cũng đang điều tra các chính sách logistics của Trung Quốc, có thể khiến chi phí vận tải biển tăng cao, ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng toàn cầu.

Trước bối cảnh này, VSA khuyến nghị doanh nghiệp cần chủ động thích ứng với những thay đổi trong chính sách thương mại quốc tế. Hiệp hội cũng đề xuất Bộ Công Thương và các cơ quan thương vụ Việt Nam theo dõi sát diễn biến thị trường, kịp thời cảnh báo doanh nghiệp để có phương án ứng phó từ sớm.

Ngoài ra, cần đẩy mạnh tìm kiếm thị trường xuất khẩu mới nhằm bù đắp phần sản lượng bị ảnh hưởng bởi chính sách bảo hộ của Mỹ và EU. Việc cải thiện cơ chế kiểm tra trước thông quan, hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh cũng là những giải pháp cần thiết để duy trì đà tăng trưởng của ngành thép trong bối cảnh ngày càng nhiều rào cản thương mại.

Năm 2024, tổng sản lượng thép xuất khẩu đạt khoảng 12,62 triệu tấn, tăng 13,47% so với năm 2023, mang về kim ngạch 9,08 tỷ USD, tăng 8,78% so với cùng kỳ.

Các thị trường xuất khẩu chính của Việt Nam bao gồm ASEAN (26%), EU (25%) và Hoa Kỳ (15%). Đặc biệt, xuất khẩu sang Hoa Kỳ đạt gần 1,7 triệu tấn, trị giá 1,3 tỷ USD, tăng hơn 50% so với năm trước, nâng tỷ trọng xuất khẩu thép sang thị trường này lên 13%. Ngoài ra, các thị trường xuất khẩu như Nga, Ả Rập Xê Út và Tây Ban Nha cũng ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng từ 2 đến 3 con số, mở ra triển vọng tích cực cho ngành thép Việt Nam trong thời gian tới.