Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì họp tháo gỡ vướng mắc quy hoạch trong phát triển nhà ở xã hội

Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, tính đến nay, cả nước có 696 dự án nhà ở xã hội đang được triển khai, với tổng quy mô khoảng 637.048 căn. Trong số này, 128.648 căn đã hoàn thành; 123.057 căn đang thi công; 358.343 căn đã được chấp thuận chủ trương đầu tư. Các địa phương cũng đã quy hoạch khoảng 1.427 vị trí đất dành cho phát triển nhà ở xã hội, với tổng diện tích xấp xỉ 9.830 ha.

Trên cơ sở tổng hợp thực tiễn triển khai, Bộ Xây dựng đã phối hợp với các bộ, ngành và địa phương xây dựng dự thảo Nghị quyết nhằm tháo gỡ những điểm nghẽn lớn đang ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện các dự án nhà ở xã hội. Mục tiêu của dự thảo là rút ngắn thời gian chuẩn bị và đầu tư xây dựng, hoàn thiện hành lang pháp lý đồng bộ, thống nhất; đồng thời tạo thêm các cơ chế ưu đãi để thu hút doanh nghiệp tham gia đầu tư phát triển nhà ở xã hội.

Tại cuộc họp, đại diện các bộ, ngành và địa phương tập trung thảo luận các nhóm vấn đề chính của dự thảo Nghị quyết, trong đó có cơ chế lập và phê duyệt quy hoạch dự án nhà ở xã hội; việc mở rộng đối tượng được ưu tiên mua, thuê mua nhà ở xã hội; và lựa chọn áp dụng quy định pháp luật trong cấp giấy phép xây dựng đối với các dự án nhà ở xã hội.

Cụ thể, dự thảo Nghị quyết đề xuất trường hợp nhà đầu tư đề xuất dự án nhà ở xã hội trên khu đất đã được quy hoạch là đất ở nhưng chưa có quy hoạch phân khu hoặc quy hoạch chi tiết, UBND cấp tỉnh được chủ động quyết định một số chỉ tiêu quy hoạch sử dụng đất quan trọng. Qua đó, chủ đầu tư có thể lập và phê duyệt quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 để triển khai các bước tiếp theo, trong khi các quy hoạch cấp cao hơn sẽ được cập nhật, điều chỉnh đồng bộ sau.

Tuy nhiên, nhiều ý kiến tại cuộc họp cho rằng việc lập quy hoạch chi tiết dự án nhà ở xã hội cần tuân thủ đầy đủ trình tự từ quy hoạch chung, quy hoạch phân khu đến quy hoạch chi tiết, nhằm bảo đảm tính chặt chẽ, thống nhất trong công tác quản lý quy hoạch và tránh phát sinh hệ lụy lâu dài.

Để rút ngắn thời gian chuẩn bị đầu tư, đại diện Sở Xây dựng Hà Nội kiến nghị cho phép thực hiện đồng thời các bước lập, thẩm định, phê duyệt và điều chỉnh quy hoạch phân khu và quy hoạch chi tiết đối với dự án nhà ở xã hội, thay vì triển khai tuần tự như hiện nay.

Liên quan đến chính sách mở rộng đối tượng được ưu tiên mua, thuê mua nhà ở xã hội, dự thảo đề xuất bổ sung nhóm hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi đất hoặc thỏa thuận chuyển nhượng quyền sử dụng đất cho chủ đầu tư để phát triển nhà ở xã hội hoặc nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân. Theo đề xuất này, các đối tượng trên sẽ được mua, thuê mua nhà ở xã hội mà không phải bốc thăm và không phải đáp ứng điều kiện về nhà ở, điều kiện thu nhập. Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh Phạm Văn Thịnh đề nghị mở rộng thêm đối tượng này đối với hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi đất nông nghiệp, đất sản xuất phục vụ phát triển dự án nhà ở xã hội.

Dự thảo Nghị quyết cũng đưa ra phương án cho phép chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội được lựa chọn áp dụng quy định về cấp giấy phép xây dựng theo các cơ chế đặc thù đã được Quốc hội thông qua, hoặc theo quy định sửa đổi của Luật Xây dựng về các công trình được miễn giấy phép xây dựng.

Bên cạnh đó, một số ý kiến đề nghị Bộ Xây dựng xem xét lại đề xuất phát triển loại hình nhà ở xã hội là nhà ở riêng lẻ, đồng thời giao UBND cấp tỉnh căn cứ điều kiện thực tế của địa phương, trình HĐND cùng cấp quyết định, ngoại trừ các thành phố trực thuộc Trung ương và khu vực trong địa giới hành chính phường thuộc tỉnh.

Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu Bộ Xây dựng tiếp thu đầy đủ các ý kiến, khẩn trương hoàn thiện dự thảo Nghị quyết với trọng tâm vào hai nội dung: cơ chế lập, điều chỉnh quy hoạch chi tiết đối với các dự án nhà ở xã hội; và đề xuất bổ sung đối tượng được mua nhà ở xã hội.

Theo đó, đối với các dự án nhà ở xã hội đã được chấp thuận chủ trương đầu tư nhưng chưa có quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết, Phó Thủ tướng thống nhất cho phép lập, thẩm định và phê duyệt đồng thời hai loại quy hoạch này, với điều kiện phải bảo đảm sự phù hợp, thống nhất giữa các cấp độ quy hoạch và xác định rõ trách nhiệm của cơ quan phê duyệt. Cơ chế này nhằm tháo gỡ các vướng mắc phát sinh trong quá trình điều chỉnh quy hoạch khi thay đổi tầng cao, hệ số sử dụng đất và các chỉ tiêu kỹ thuật liên quan.

Đối với việc bổ sung đối tượng mua nhà ở xã hội là các trường hợp có đất ở, đất sản xuất hoặc nhà ở bị thu hồi để triển khai dự án, Phó Thủ tướng lưu ý đây là nội dung vượt thẩm quyền luật hiện hành, do đó cần báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét trước khi trình Chính phủ quyết định.

Phó Thủ tướng cũng thống nhất quan điểm không bãi bỏ giấy phép xây dựng. Thay vào đó, các thủ tục liên quan đến chủ trương đầu tư, môi trường, phòng cháy chữa cháy và cấp phép xây dựng sẽ được tích hợp vào một bộ hồ sơ thống nhất để cấp một giấy phép, đồng thời vẫn phải bảo đảm đầy đủ các tiêu chí về an toàn, chất lượng công trình, bảo vệ môi trường và phòng cháy, chữa cháy.

Về loại hình nhà ở xã hội, Phó Thủ tướng yêu cầu nghiêm túc tuân thủ quy định của Luật Nhà ở năm 2023 và quy hoạch chi tiết trong việc xác định loại hình phát triển. Theo đó, phát triển nhà ở xã hội ưu tiên mô hình chung cư cao tầng, đồng bộ hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội. Chỉ trong những trường hợp đặc biệt, như dự án triển khai tại các xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi theo quy định của Thủ tướng Chính phủ, mới xem xét cho phép phát triển nhà ở xã hội dưới hình thức nhà ở riêng lẻ.

Liên quan đến việc đơn giản hóa quy trình xét duyệt mua nhà ở xã hội, Phó Thủ tướng yêu cầu xây dựng bộ hồ sơ rõ ràng, dễ thực hiện. Cơ quan quản lý cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang chịu trách nhiệm xác nhận điều kiện của người lao động theo thẩm quyền.

Sở Xây dựng tổng hợp danh sách các đối tượng đủ điều kiện, chuyển cho chủ đầu tư tổ chức bốc thăm công khai, bảo đảm tính minh bạch. Hồ sơ đăng ký mua nhà ở xã hội có giá trị trong thời hạn một năm; hết thời hạn, người có nhu cầu tiếp tục đăng ký theo thủ tục được đơn giản hóa hơn.