Phát huy sức mạnh liên kết vùng, khai thác tối đa cơ chế đặc thù cho TP.HCM

Vùng Đông Nam Bộ hiện có diện tích hơn 28.000 km², dân số gần 21 triệu người, quy mô GRDP đạt trên 150 tỷ USD, đóng góp hơn 36% ngân sách nhà nước, chiếm hơn 33% kim ngạch xuất khẩu và gần 42% tổng vốn FDI của cả nước.

Trong 6 tháng đầu năm 2025, vùng tiếp tục khẳng định vai trò đầu tàu kinh tế khi dẫn đầu cả nước về thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài cả về số dự án lẫn tổng vốn, đồng thời ghi nhận số doanh nghiệp thành lập mới cao nhất trong sáu vùng kinh tế.

Tuy nhiên, khu vực cũng đang đối diện nhiều thách thức. Tốc độ tăng trưởng GRDP có xu hướng chậm lại, hạ tầng phát triển chưa đồng bộ, tình trạng ùn tắc giao thông, ngập úng, thiếu quỹ đất phát triển và áp lực dân số vẫn kéo dài.

Công nghiệp phát triển chưa bền vững, phụ thuộc lớn vào khu vực FDI, giá trị gia tăng còn thấp, trong khi hệ sinh thái logistics chậm hình thành và chưa đáp ứng được nhu cầu lưu thông hàng hóa của vùng kinh tế trọng điểm.

Trước thực trạng này, Thủ tướng yêu cầu xây dựng một chiến lược phát triển vùng thông minh, bền vững, gắn kết chặt chẽ giữa thể chế điều phối, liên kết vùng và cơ chế đặc thù, đồng thời cập nhật quy hoạch phù hợp không gian phát triển mới, giải quyết dứt điểm các điểm nghẽn hạ tầng, nâng cao năng lực quản trị và chú trọng đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao.

Đối với các dự án trọng điểm, Thủ tướng yêu cầu bảo đảm tiến độ hoàn thành Cảng hàng không quốc tế Long Thành để khánh thành vào ngày 19/12/2025, đồng thời sớm triển khai dự án Vành đai 4 TP.HCM và Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ.

Các địa phương phải khẩn trương tháo gỡ vướng mắc, huy động tối đa nguồn lực, đặc biệt là cơ chế, chính sách đặc thù trong khai thác khoáng sản, chỉ định thầu và cân đối vốn.

Về kết nối hạ tầng vùng, các tuyến cao tốc Gia Nghĩa - Chơn Thành và TP.HCM - Mộc Bài cần được đẩy nhanh tiến độ thi công; dự án cầu Mã Đà phải sớm hoàn tất thủ tục để triển khai trong giai đoạn 2026 - 2030.

Thủ tướng cũng chỉ đạo khẩn trương nghiên cứu phương án kết nối giao thông hiện đại giữa sân bay Tân Sơn Nhất và Long Thành, bao gồm đường sắt và metro, trình trong quý III/2025. Bộ Tài chính sẽ chủ trì cân đối nguồn vốn cho các dự án kết nối vùng trong kế hoạch đầu tư công trung hạn 2026 - 2030.

Sau hai năm triển khai Nghị quyết số 98, TP.HCM đã áp dụng 36 trên 44 cơ chế đặc thù, mang lại nhiều kết quả nổi bật.

Thành phố đã giải quyết hàng loạt vướng mắc pháp lý tồn đọng nhiều năm, đặc biệt trong các dự án BOT và các dự án có phần đất công; đảm bảo an sinh xã hội và giảm nghèo bền vững thông qua chính sách hỗ trợ vốn vay và giải quyết việc làm; chủ động bố trí ngân sách cho các dự án liên vùng, qua đó rút ngắn thời gian hoàn thiện thủ tục đầu tư và đẩy nhanh tiến độ triển khai; thu hút các nhà đầu tư chiến lược cho Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ và các dự án phát triển theo mô hình TOD; đồng thời thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Thủ tướng yêu cầu Thành phố phát huy vai trò “năm đi đầu”: tiên phong trong chuyển đổi số, khoa học - công nghệ và phát triển đô thị thông minh; dẫn đầu trong thu hút đầu tư vào công nghiệp công nghệ cao và công nghệ xanh gắn với phát triển bền vững; đi đầu trong phát triển các ngành tài chính, dịch vụ, du lịch giá trị gia tăng cao và kinh tế biển; tiên phong trong đào tạo, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và đi đầu trong thực hiện chính sách xã hội, bảo đảm an sinh toàn diện.

Trong thời gian tới, TP.HCM cần vận hành hiệu quả mô hình chính quyền 2 cấp, bảo đảm thông suốt, ổn định và phục vụ người dân, doanh nghiệp ngày càng tốt hơn.

Thành phố phải tận dụng tối đa không gian phát triển mới, khai thác hiệu quả nguồn lực đất đai, hạ tầng và nhân lực, đồng thời xây dựng kịch bản tăng trưởng cho 6 tháng cuối năm 2025, phấn đấu đạt mức tăng trưởng GRDP cả năm 8,5%.

Song song đó, Thành phố cần duy trì ổn định kinh tế vĩ mô, thúc đẩy tăng trưởng, kiểm soát lạm phát, tháo gỡ điểm nghẽn của thị trường bất động sản, phát triển công nghiệp văn hóa và công nghiệp giải trí, bảo đảm an sinh xã hội, nâng cao đời sống người dân và chủ động ứng phó biến đổi khí hậu.

Thông qua việc triển khai hiệu quả các cơ chế, chính sách đặc thù, TP.HCM không chỉ khẳng định vai trò đầu tàu của vùng Đông Nam Bộ mà còn tạo sức lan tỏa mạnh mẽ, góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.