Ông Nguyễn Hồng Huệ - Chủ tịch Hội Doanh nhân VN ở nước ngoài: Nguồn vốn từ kiều bào đang chờ rót về

UBND TP.HCM vừa ban hành Đề án “Chính sách phát huy hiệu quả nguồn lực kiều hối trên địa bàn TP.HCM từ nay đến năm 2030”. Đề án nêu nhiều giải pháp về thu hút kiều hối, trong đó, đáng chú ý là các giải pháp về cơ chế, chính sách để thu hút kiều hối. Theo ông Nguyễn Hồng Huệ (Peter Hồng) - Chủ tịch Hội Doanh nhân Việt Nam ở nước ngoài, nguồn tiền của kiều bào tại ngân hàng các nước sở tại đang chịu mức lãi suất âm. Số vốn này đang chờ chính sách thích hợp để chuyển về đầu tư trong nước.

* Thưa ông, là một kiều bào ra đi và trở về Việt Nam khá sớm, ông có nhận định thế nào về dòng kiếu hối từ lúc manh nha cho tới hiện nay?

- Khoảng năm 1989 lần đầu tiên tôi về Việt Nam. Khi ấy, kiều bào ta từ nhiều nước gửi về cho thân nhân khá nhiều những thùng quà. Cá nhân tôi cũng vậy. Ở thời điểm đó, Bưu điện TP.HCM mỗi ngày tới 60.000 thùng quà. Đó là nỗi lòng của kiều bào mình với gia đình, quê hương.

Ngày ấy chỉ là những thùng quà, kiều hối thì rất ít mà chưa có chính sách để bà con ta gửi về chính thức.

Từ thực tế này, năm 1993, Tổng Bí thư Đỗ Mười và Thủ tướng Võ Văn Kiệt bàn bạc để gỡ vướng. Tôi được giao cùng với ông Cao Sĩ Kiêm khi ấy là Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam soạn một văn bản về vấn đề kiều hối. Đó là tiền đề cho Nghị định 10 về vấn đề kiều hối ra đời.

Thời điểm 1993, mỗi năm kiều hối nước ta chỉ có khoảng 870.000 USD. Bây giờ sau 30 năm, từ thời kỳ Đổi mới, có chương trình vốn FDI thì "cái rổ" kiều hối tăng mạnh. Đặc biệt, có những giai đoạn như năm 2023 lượng kiều hối về đạt 16 tỷ USD. Riêng tiền về TP.HCM chiếm 9,6 tỷ USD.

Từ lúc chúng ta chưa có chính sách về kiều hối thì chỉ là những thùng quà. Khi xây dựng được các chính sách phù hợp, lượng kiều hối đã đạt được những con số khá ấn tượng. Như vậy, vấn đề là cần những chính sách phù hợp sẽ đẩy được nguồn kiều hối phát triển.

* Theo ông, trong bối cảnh hiện nay, kênh nào sẽ thu hút kiều hối hiệu quả nhất, đặc biệt là TP.HCM?

- Mới đây Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi có nói đến chương trình trái phiếu của Thành phố. Đây là một kênh thu hút vốn rất hiệu quả. Tuy nhiên, một hai năm nay chúng ta bị mất đi cơ hội thu hút vốn kiều hối qua trái phiếu vì những chương trình phát hành trái phiếu của doanh nghiệp đã làm giảm sút lòng tin của nhà đầu tư.

Vậy thì chương trình trái phiếu của TP.HCM muốn đạt được kết quả mong muốn thì cần phải có chính sách, phải có cơ chế. Chúng ta cần làm, bắt đầu từ con số nhỏ thôi. Một dự án nào đó chừng 300 triệu USD chúng tôi làm được dễ dàng. Nhưng vấn đề là với số vốn đó ai quản lý, quản lý như thế nào? Nhà đầu tư chuyển tiền về như thế nào? Trả lãi bao nhiêu, khen thưởng thế nào…

* Ông vừa nói dự án chừng 300 triệu USD ông có thể làm dễ dàng. Vì đâu ông có niềm tin như vậy?

- Hiện nay lãi suất ở các nước như Mỹ, Úc đang là số âm, nghĩa là kiểu bào ta ở bên kia gửi tiền vào nhà băng không có lãi mà còn phải trả phí “giữ giùm”. Đó là nguồn vốn tiềm năng mà kiều bào đang cần tìm nơi để rót về.

Bài học từ Trung Quốc cho thấy, nếu mỗi Hoa kiều mang 1 triệu USD về Trung Quốc đầu tư thì người nào đứng ra mời sẽ được thưởng 25.000 USD. Người mang 1 triệu USD về nước nhà đầu tư thì con của họ sẽ được ưu ái cho học miễn phí tại những trường danh tiếng của Trung Quốc. Chính phủ Trung Quốc cũng không ngừng nâng nhiều mức đãi ngộ khác nhau cho các nhà đầu tư ở mức 5 triệu, 10 triệu USD… Nói chung là họ minh bạch, họ đưa ra những chính sách ưu đãi rất cụ thể để thu hút nguồn vốn đầu tư FDI từ chính kiều bào người Trung Quốc.

* Với TP.HCM thì theo ông chúng ta có thể học hỏi được những gì?

- Tôi ví dụ, Thành phốđưa ra chính sách rằng, nếu một nhà đầu tư mua 1 triệu USD trái phiếu của Thành phố, ngoài chuyện trả lãi suất, tặng vé máy bay để nhà nhà đầu tư về thăm Việt Nam. Chúng ta tặng vé máy bay thường thôi, giá chừng 400, 500 USD thôi, nhưng mà họ phải chuẩn bị 5 nghìn, 10 nghìn USD để về tiêu xài. Du lịch mà! Những khoản tiền đằng sau lưng mà họ tiêu xài mới ghê, chứ số tiền vé máy bay thành phố tặng chẳng đáng bao nhiêu!

Tôi và bà xã tôi từng tham dự chương trình ở bên Trung Quốc. Ngày xưa Đặng Tiểu Bình mời 10 nghìn y, bác sĩ Hoa kiều về thăm Bắc Kinh miễn phí. Họ có 5 cái bệnh viện lớn cần phải xây dựng, gồm 5 chuyên ngành: Huyết học, nữ giới, nhi, ung thư, tế bào gốc. Họ mời đầu tư vào 5 ngành này, mỗi ngành đầu tư 100 triệu USD (tổng cộng là 500 triệu USD). Mỗi cổ phần 10.000 USD. Mỗi nhà đầu tư cho mua tối đa 10 cổ phiếu thôi, không cho mua hơn.

Kết thúc thúc hội nghị, chỉ sau 7 ngày mà 5 dự án này thu hút đủ tiền đầu tư. Năm vị giám đốc của dự án là kiều bào. Bây giờ, mỗi công trình này đều là tầm thế giới hết.

Vấn đề kiều hối tại TP.HCM, nếu chúng ta có chính sách bài bàn thì việc thu hút năm, ba tỷ USD là chuyện nhỏ.

* Xin cảm ơn ông!