Nỗi lo “bong bóng” trí tuệ nhân tạo

Ai cũng muốn AI

Hội nghị Thượng đỉnh Toàn cầu về trí tuệ nhân tạo vừa được tổ chức vào đầu tháng 6 tại TP. Geneva, Thụy Sĩ. Nhiều sản phẩm thú vị đã được triển lãm tại hội nghị, từ robot biết đá banh nhuần nhuyễn, robot làm sạch môi trường đến cảm biến hỗ trợ dịch tín hiệu não thành ngôn ngữ giúp người khuyết tật hay mắc các hội chứng tâm lý có thể diễn đạt suy nghĩ….

AI đang trở thành từ khóa thu hút nhất và kéo theo sự phấn khích mạnh mẽ trong thời gian gần đây, kể từ khi OpenAI ra mắt mô hình ngôn ngữ Chat GPT cuối năm 2022. Từ những công ty khởi nghiệp sáng tạo cho đến các tập đoàn đa quốc gia, doanh nghiệp thuộc các lĩnh vực truyền thống đều bị thu hút bởi AI và tiềm năng ứng dụng mà các mô hình này có thể mang lại trong tương lai gần.

Đơn cử như Foxconn - hãng chế tạo linh kiện điện tử và máy tính lớn nhất thế giới, sau khi “lấn sân” sang mảng xe điện, mới đây cho biết đang phát triển mô hình sản xuất theo hợp đồng về máy chủ dành cho trí tuệ nhân tạo tạo sinh (Gen AI). Ngoài việc nhận đơn đặt hàng từ gã khổng lồ chip AI Nvidia và các công ty đám mây lớn của Mỹ, Foxconn cũng mở rộng chuỗi cung ứng máy chủ AI.

Trong khi đó, công ty bán dẫn có giá trị nhất thế giới là Nvidia, gần đây đã nổi lên như một trung tâm AI của thế giới đã công bố doanh thu quý I vừa qua tăng hơn gấp ba lần so với cùng kỳ năm trước, lên 26 tỷ USD, lợi nhuận ròng tăng hơn 7 lần, lên gần 14,9 tỷ USD. Jensen Huang - Giám đốc Điều hành Nvidia, cho biết, nhu cầu đối với chip AI hiện tại của Hãng cũng như sản phẩm thế hệ tiếp theo dự kiến được tung ra thị trường vào cuối năm, vẫn rất cao.

Doanh số bán hàng của Nvidia đã tăng mạnh khoảng một năm trước, khi thông tin cho thấy OpenAI đã sử dụng hàng ngàn chip AI của Nvidia để tạo ra ChatGPT. Kể từ đó, từ các công ty công nghệ lớn cho tới những công ty khởi nghiệp về AI đều ồ ạt mua chip của Nvidia, dẫn đến tình trạng thiếu hụt nguồn cung. Theo ban lãnh đạo Nvidia, tình trạng này sẽ còn tiếp tục tồn tại trong cả năm nay và năm sau, khi những con chip do Nvidia sản xuất vẫn tiếp tục thúc đẩy làn sóng AI, làm biến đổi hầu hết các ngành công nghiệp lớn.

Tỷ phú Elon Musk - người sáng lập công ty khởi nghiệp trí tuệ nhân tạo xAI, dự báo AI có tư duy ngang tầm con người sẽ xuất hiện vào năm tới.

Nỗi lo “bong bóng”

Sự phát triển quá nóng của AI nói chung đã đẩy giá cổ phiếu của nhiền công ty trong lĩnh vực này tăng vọt trong thời gian gần đây. Đơn cử như giá cổ phiếu Nvidia đã tăng hơn gấp ba lần trong vòng một năm qua, đưa định giá Công ty hiện lên ngưỡng 2.680 tỷ USD. Nvidia cũng trở thành công ty tăng trưởng nhanh nhất từ 1.000 tỷ USD lên 2.000 tỷ USD vào năm 2024. Với mức vốn hóa hiện nay, Nvidia được dự báo sẽ sớm vượt qua Apple và trở thành công ty lớn thứ hai thế giới sau Microsoft.

Dù vậy, diễn biến này cũng khiến không ít người nhớ lại giai đoạn “bong bóng” Dotcom đầu thập niên 2000 vốn đã mở đầu cho thời kỳ suy thoái kinh tế sau đó. Lịch sử cũng từng cho thấy mỗi thời kỳ sẽ có một xu hướng nào đó phát triển mạnh mẽ và trở thành tâm điểm thu hút dòng vốn, hình thành nên “bong bóng” và sau khi bong bóng nổ, người trụ được thành kẻ dẫn đầu, còn hàng loạt công ty tương tự sụp đổ.

Tuy nhiên, các nhà đầu tư mạo hiểm đang đặt cược rằng một số công ty khởi nghiệp sẽ là tiên phong trong một cuộc cách mạng công nghệ mới có thể vượt xa cả sự ra đời của internet.

Nhìn vào sự tăng trưởng vượt bậc của OpenAI khi đạt doanh thu hơn 1 tỷ USD từ con số 0, dễ hiểu vì sao sự lạc quan đang tràn ngập khắp lĩnh vực này. Dù vậy, cơn sốt đầu tư đã làm dấy lên mối lo ngại về “bong bóng” khi các công ty khởi nghiệp AI vẫn chưa tạo ra được bất kỳ sản phẩm nào mang lại doanh thu, dù được định giá hàng tỷ USD. Theo ước tính của hãng Sequoia Capital, các công ty khởi nghiệp AI đã đầu tư khoảng 50 tỷ USD vào các chip của Nvidia trong năm 2023, nhưng doanh thu mang lại chỉ mới vỏn vẹn 3 tỷ USD - một tín hiệu cho thấy “bong bóng” trong ngành này.

Trong khi tốc độ cải tiến của AI đang chậm lại vì chi phí phát triển và vận hành rất tốn kém, hàng loạt mô hình AI mới dù liên tục xuất hiện nhưng vẫn chưa thật sự có tác dụng. Có nhiều bằng chứng cho thấy AI không giúp tăng năng suất lao động như quảng cáo, dù những hệ thống này có thể hỗ trợ một số nhân viên thực hiện công việc nhưng không thể thay thế được công việc của con người. Chẳng những vậy, các thách thức khác như AI vẫn tạo ra thông tin giả hoặc sai lệch khiến người dùng phải mất nhiều thời gian kiểm tra.

Không giống như các công ty phần mềm truyền thống, việc xây dựng mô hình ngôn ngữ làm nền tảng cho ứng dụng AI cũng như năng lực đào tạo chúng đang dần cạn kiệt dữ liệu bổ sung. Trong khi đó, sự bùng nổ các trung tâm dữ liệu để đào tạo AI đòi hỏi nhu cầu điện cao đến mức nhiều cảnh báo cho rằng lưới điện sẽ không thể theo kịp nhu cầu. Hiện một số startup AI đã rơi vào tình trạng hỗn loạn, ngay cả những công ty được tài trợ tốt dường như cũng đang đàm phán để bán.