Nhiều loại hải sản Việt Nam đối diện nguy cơ bị cấm xuất khẩu sang Mỹ

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), hai tháng đầu năm 2025 ghi nhận tín hiệu tích cực khi kim ngạch xuất khẩu thủy sản đạt 1,423 tỷ USD, tăng 18,2% so với cùng kỳ năm 2024. Riêng tháng 2/2025, con số này đạt 655,197 triệu USD, tăng mạnh 42,6%.

Tôm tiếp tục là điểm sáng, đóng góp 542,387 triệu USD trong hai tháng đầu năm, tăng trưởng 30,8%. Đặc biệt, xuất khẩu tôm trong tháng 2 đạt 231,406 triệu USD, tăng 33,9%, cho thấy ngành đang phục hồi sau giai đoạn giá thấp kéo dài. Mặc dù xuất khẩu sang Mỹ và Trung Quốc giảm trong năm 2024, nhu cầu từ EU và các thị trường mới nổi đã bù đắp khoảng trống, giúp duy trì sự ổn định trong sản xuất.

Thị trường EU trở thành tâm điểm với lượng nhập khẩu tôm chân trắng đông lạnh và chế biến tăng 4% trong năm 2024, đạt 376.875 tấn. Tuy nhiên, sự cạnh tranh lớn từ Ecuador và Ấn Độ đòi hỏi doanh nghiệp Việt phải đẩy mạnh sản phẩm giá trị gia tăng và đa dạng hóa thị trường để duy trì lợi thế.

Cá tra cũng ghi nhận tín hiệu phục hồi với kim ngạch xuất khẩu hai tháng đầu năm đạt 253,241 triệu USD, dù giảm nhẹ 0,8% so với cùng kỳ. Riêng tháng 2, xuất khẩu cá tra đạt 120,057 triệu USD, tăng 32,8%. Giá cá tra thương phẩm chạm mức cao nhất trong 3 năm (32.000 - 33.000 đồng/kg), mang lại lợi nhuận tốt cho người nuôi. Tuy nhiên, ngành vẫn đối mặt với thách thức từ chi phí đầu vào tăng cao và chính sách thuế quan của Mỹ, đòi hỏi sự thận trọng trong mở rộng sản xuất.

Xuất khẩu cá ngừ giảm 3,5% trong hai tháng đầu năm, đạt 126,481 triệu USD, dù tháng 2 ghi nhận mức tăng trưởng 15,9%. Thị trường Nhật Bản ổn định về giá, nhưng mức giá vẫn thấp hơn năm trước. Quy định chống đánh bắt bất hợp pháp (IUU) và yêu cầu của Nghị định 37/2024 về kích thước tối thiểu cá ngừ vằn tiếp tục là rào cản lớn đối với ngành.

Mỹ cũng vừa ra thông báo không công nhận Việt Nam có hệ thống quản lý đánh bắt tương đương, đồng nghĩa với nguy cơ cấm nhập khẩu nhiều loại hải sản từ ngày 1/1/2026 nếu Việt Nam không có hành động kịp thời. Theo VASEP, để tránh lệnh cấm, cần có sự phối hợp quyết liệt giữa Chính phủ, doanh nghiệp và ngư dân nhằm hoàn thiện khung pháp lý, nâng cao năng lực giám sát và đảm bảo tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế.

Các mặt hàng xuất khẩu khác như cá biển (302,783 triệu USD, tăng 13,6%), mực - bạch tuộc (101,009 triệu USD, tăng 13,8%), nhuyễn thể có vỏ (39,089 triệu USD, tăng 121,6%) và cua ghẹ (62,762 triệu USD, tăng 86,1%) đều cho thấy tiềm năng lớn, đặc biệt là nhuyễn thể có vỏ và cua ghẹ nhờ nhu cầu mạnh từ Trung Quốc. Tuy nhiên, các mặt hàng khai thác này cũng đối mặt với áp lực tuân thủ quy định IUU và MMPA.

"EU và Mỹ ngày càng siết chặt kiểm soát nguồn gốc, đòi hỏi truy xuất nguồn gốc đầy đủ và chặt chẽ. Nếu không đáp ứng, các mặt hàng này có nguy cơ bị từ chối nhập khẩu, ảnh hưởng nghiêm trọng đến kim ngạch xuất khẩu. Sự phối hợp giữa Chính phủ, doanh nghiệp và ngư dân trong việc xây dựng chuỗi cung ứng bền vững là yếu tố sống còn để giữ vững thị trường và thúc đẩy tăng trưởng", đại diện VASEP nhấn mạnh.