Chính sách mới

Ngân hàng không được phép thu giữ “nhà ở duy nhất” khi xử lý nợ xấu

TH • 19/08/2025 08:31

Dự thảo Nghị định quy định điều kiện thu giữ tài sản bảo đảm của các khoản nợ xấu đã chính thức đặt ra giới hạn pháp lý đối với quyền thu giữ của tổ chức tín dụng. Theo đó, “nhà ở duy nhất” của người vay và công cụ lao động chủ yếu sẽ không bị thu giữ nếu đáp ứng những điều kiện cụ thể được nêu rõ.

Dự thảo Nghị định được xây dựng nhằm triển khai Điều 198a của Luật Các tổ chức tín dụng năm 2024, đã được sửa đổi, bổ sung tại Luật số 96/2025/QH15.

Phạm vi điều chỉnh của dự thảo không chỉ áp dụng cho các tổ chức tín dụng trong nước, mà còn bao gồm chi nhánh ngân hàng nước ngoài và doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước có chức năng mua, bán, xử lý nợ. Đồng thời, các cơ quan, tổ chức và cá nhân có liên quan cũng nằm trong diện chịu sự tác động của văn bản pháp luật này.

Trong dự thảo, “nhà ở duy nhất” được định nghĩa là công trình xây dựng duy nhất thuộc quyền sở hữu của bên bảo đảm, nơi họ đang cư trú và sinh sống một cách ổn định, lâu dài hoặc thường xuyên.

Bên cạnh đó, “công cụ lao động chủ yếu hoặc duy nhất” được hiểu là phương tiện mang lại thu nhập chính, hoặc thu nhập duy nhất cho người vay, và mức thu nhập này được xác định trên cơ sở mức lương tối thiểu vùng do Chính phủ ban hành.

Nội dung dự thảo nhấn mạnh rằng tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu chỉ có thể bị thu giữ nếu tài sản đó không phải là nhà ở duy nhất hoặc không phải là công cụ lao động chủ yếu của bên bảo đảm. Trường hợp tài sản rơi ngoài các diện này, việc thu giữ vẫn phải tuân thủ đầy đủ những điều kiện được quy định tại Điều 198a của Luật Các tổ chức tín dụng hiện hành.

Tại thời điểm ký kết hợp đồng bảo đảm, bên bảo đảm bao gồm người vay hoặc một bên thứ ba đứng ra thế chấp có trách nhiệm xác nhận và cam kết rõ ràng về tình trạng của tài sản, rằng tài sản đó có thuộc diện được bảo vệ hay không.

Nếu xác định tài sản là nhà ở duy nhất hoặc công cụ lao động chủ yếu, người bảo đảm cần cung cấp đầy đủ tài liệu chứng minh.

Trường hợp không cung cấp được giấy tờ hợp pháp, tài sản sẽ được mặc định xem là không thuộc diện bảo vệ, và tổ chức tín dụng có quyền xử lý theo quy định. Dự thảo cũng quy định rõ trách nhiệm của bên bảo đảm trong việc đảm bảo tính chính xác và hợp pháp của hồ sơ liên quan.

Theo đề xuất, Nghị định này sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 15/10/2025. Hiện nay, dự thảo đang được công khai để lấy ý kiến đóng góp từ các tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân nhằm hoàn thiện trước khi trình Chính phủ xem xét, ban hành chính thức.