HoREA tiếp tục kiến nghị giảm tiền sử dụng đất cho hộ gia đình, cá nhân

Chiều 8/12, HoREA đã có văn bản kiến nghị gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội, góp ý đối với dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức thi hành Luật Đất đai. Nội dung kiến nghị tập trung vào hai vấn đề: thời điểm xác định giá đất đối với diện tích đất thanh toán cho hợp đồng BT và mức thu tiền sử dụng đất khi hộ gia đình, cá nhân chuyển mục đích sử dụng đất.

Đối với hợp đồng BT, HoREA kiến nghị sửa đổi khoản 5 Điều 5 của dự thảo Nghị quyết, theo hướng quy định rõ thời điểm xác định giá đất đối với phần diện tích đất dùng để thanh toán cho nhà đầu tư. Theo HoREA, khó khăn lớn nhất hiện nay không chỉ nằm ở việc xác định giá trị công trình BT, mà còn ở việc xác định đúng thời điểm tính giá đất của quỹ đất thanh toán, yếu tố có ý nghĩa quyết định đến sự công bằng giữa Nhà nước và nhà đầu tư.

HoREA cho rằng, trong trường hợp Nhà nước chậm giao đất hoặc cho thuê đất để thanh toán hợp đồng BT, việc chỉ bù đắp cho nhà đầu tư một khoản chi phí tương ứng với lãi suất ngân hàng là chưa tương xứng và chưa bảo đảm nguyên tắc công bằng. Thực tiễn trước đây đã có tiền lệ, như tại Nghị định số 91/2025/NĐ-CP liên quan Khu đô thị mới Thủ Thiêm, quy định thời điểm xác định giá đất là thời điểm ký tắt hợp đồng BT.

Đối với chính sách thu tiền sử dụng đất khi chuyển mục đích sử dụng đất, HoREA đề nghị sửa đổi, bổ sung điểm c khoản 2 Điều 10 dự thảo Nghị quyết theo hướng giảm mức thu đối với hộ gia đình, cá nhân chuyển mục đích từ đất nông nghiệp sang đất ở. Hiệp hội cho rằng việc điều chỉnh này là cần thiết nhằm tạo điều kiện cho người dân tiếp cận đất ở hợp pháp, đồng thời giảm áp lực tài chính trong bối cảnh chi phí sinh hoạt và nhà ở gia tăng.

Cụ thể, HoREA kiến nghị mức thu tiền sử dụng đất được xác định như sau: đối với diện tích đất chuyển mục đích nằm trong hạn mức giao đất ở tại địa phương, mức thu bằng 20% chênh lệch giữa giá đất ở và giá đất nông nghiệp (thay vì 30% theo dự thảo); đối với diện tích vượt hạn mức nhưng không quá một lần hạn mức giao đất ở, mức thu bằng 30% chênh lệch (thay vì 50%); trường hợp vượt quá một lần hạn mức giao đất ở địa phương thì giữ nguyên mức thu 100%.

Theo ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch HoREA, tại nhiều địa phương, đặc biệt là các tỉnh phía Nam, phần lớn đất nông nghiệp có nguồn gốc do hộ gia đình, cá nhân tự khai hoang, tạo lập hoặc nhận thừa kế. Thực tế, nhiều hộ có nhu cầu chuyển mục đích sử dụng đất để chia cho các thành viên trong gia đình, xây dựng nhà ở hoặc chuyển nhượng một phần nhằm trang trải chi phí sinh hoạt. Việc áp dụng mức thu tiền sử dụng đất quá cao sẽ gây áp lực lớn về tài chính, không phù hợp với điều kiện của đa số người dân.

Tuy nhiên, HoREA cũng nhấn mạnh, song song với việc giảm mức thu cho người dân, cần có các biện pháp quản lý chặt chẽ để phòng ngừa tình trạng các tổ chức, cá nhân đầu tư kinh doanh bất động sản lợi dụng chính sách, “núp bóng” hộ gia đình, cá nhân nhằm trục lợi. Theo HoREA, việc kiểm soát đối tượng thụ hưởng là yếu tố quan trọng để chính sách phát huy hiệu quả, đúng mục tiêu và bảo đảm kỷ cương pháp luật về đất đai.