HoREA kiến nghị chưa triển khai mô hình trung tâm giao dịch bất động sản

Trong văn bản góp ý gửi cơ quan soạn thảo Nghị quyết thí điểm mô hình trung tâm giao dịch bất động sản, HoREA nhận định dự thảo đang đề xuất tổ chức bộ máy gồm 5 bộ phận chuyên môn, phụ trách các đầu việc từ tiếp nhận hồ sơ thuế, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đến tư vấn và hỗ trợ người dân. Việc bố trí nhân sự cho từng bộ phận, theo HoREA, có thể dẫn đến tăng biên chế và chi phí không cần thiết.

Hiệp hội cũng chỉ ra rằng nhiều chức năng dự kiến giao cho trung tâm này hiện đã được thực hiện thông qua cơ chế một cửa tại các trung tâm hành chính công cấp tỉnh, cấp xã hoặc tại Sở Xây dựng. Các thủ tục giao dịch bất động sản lâu nay vẫn được xử lý thông qua sàn giao dịch của doanh nghiệp, đơn vị môi giới, văn phòng công chứng và hệ thống công khai thông tin của Bộ Xây dựng.

HoREA cho rằng nếu triển khai, mô hình này có nguy cơ hình thành một đơn vị sự nghiệp công lập mới, kéo theo tăng biên chế công chức, viên chức và làm phát sinh ngân sách. Chính vì vậy, Hiệp hội đề xuất chưa nên thành lập trung tâm giao dịch bất động sản ở giai đoạn hiện nay.

Thay vào đó, HoREA kiến nghị cơ quan quản lý cần tăng cường yêu cầu chủ đầu tư công khai đầy đủ và chính xác thông tin về sản phẩm bất động sản - bao gồm nhà ở có sẵn, nhà ở hình thành trong tương lai, quyền sử dụng đất đã hoàn thiện hạ tầng trên hệ thống thông tin của Bộ Xây dựng, UBND cấp tỉnh và website của doanh nghiệp. Trường hợp không công bố thông tin hoặc thực hiện giao dịch khi chưa đáp ứng điều kiện pháp lý, cần áp dụng chế tài xử phạt nghiêm.

Hiện phần lớn giao dịch bất động sản vẫn diễn ra tại các sàn do doanh nghiệp quản lý, chủ yếu trong thị trường sơ cấp. Để thúc đẩy thị trường phát triển minh bạch và an toàn, Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ Xây dựng nghiên cứu mô hình trung tâm giao dịch nhà và quyền sử dụng đất thuộc Nhà nước, hướng tới thí điểm trong giai đoạn 2026 - 2027. Mô hình này cho phép người dân, doanh nghiệp thực hiện liên thông các thủ tục trên nền tảng dữ liệu điện tử từ cung cấp thông tin đến xác lập giao dịch và cấp giấy chứng nhận.

Luật Đất đai 2024 cũng đặt ra yêu cầu xây dựng hệ thống thông tin đất đai quốc gia tập trung, liên thông toàn quốc và vận hành đa mục tiêu. Bộ Xây dựng cùng các địa phương có trách nhiệm đảm bảo hệ thống này hoạt động hiệu quả.

Trong góp ý lần này, HoREA đồng thời đề nghị sớm sửa đổi Luật Kinh doanh bất động sản nhằm tăng cường minh bạch, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, chủ đầu tư và các bên tham gia giao dịch; qua đó góp phần đưa thị trường bất động sản phát triển ổn định và lành mạnh hơn.