HoREA kiến nghị điều chỉnh mức thu tiền sử dụng đất tái định cư

Theo đó, hiệp hội kiến nghị điều chỉnh mức thu tiền sử dụng đất tái định cư theo hướng linh hoạt và hợp lý hơn, nhằm bảo đảm công bằng và giảm áp lực tài chính cho người dân bị thu hồi đất.

Theo HoREA, cần điều chỉnh quy định tại khoản 3, Điều 111 của Luật Đất đai, theo đó giá đất tái định cư nên được tính theo giá đất trong bảng giá đất, nhân với hệ số điều chỉnh giá đất, và áp dụng mức thu bằng 20% trên giá trị tính được.

Công thức được đề xuất như sau: Tiền sử dụng đất tái định cư = 20% × (Giá đất trong bảng giá × Hệ số điều chỉnh × Diện tích đất ở).

Hiệp hội cho rằng, cách tính này sẽ giúp hài hòa lợi ích giữa Nhà nước và người dân, đồng thời hỗ trợ tốt hơn cho nhóm hộ dân bị thu hồi đất - phần lớn là những người có hoàn cảnh kinh tế khó khăn, năng lực tài chính hạn chế.

HoREA đưa ra ví dụ cụ thể: trên một tuyến đường có giá đất ở trong bảng giá là 10 triệu đồng/m², giá đất nông nghiệp 300.000 đồng/m², hạn mức giao đất ở 200m², hệ số điều chỉnh giá đất 1,5 và khu tái định cư có nền nhà 50m².

Với các thông số này, hộ tái định cư A (được giao đất 50m²) và hộ gia đình B (xin chuyển mục đích sử dụng 50m² đất nông nghiệp sang đất ở) sẽ phải nộp các mức tiền khác nhau. Nếu áp dụng công thức trong dự thảo nghị quyết hiện nay, hộ A phải nộp tới 750 triệu đồng, trong khi hộ B chỉ phải nộp 218,25 triệu đồng - một sự chênh lệch lớn, thiếu công bằng.

Nếu áp dụng công thức HoREA kiến nghị - tức 20% giá đất bảng nhân hệ số điều chỉnh, hộ tái định cư A chỉ phải nộp 225 triệu đồng, tương đương mức hộ B phải trả khi chuyển mục đích sử dụng đất.

Theo HoREA, trường hợp này phản ánh rõ bất cập trong chính sách hiện hành, khi người dân bị thu hồi đất lại phải nộp tiền cao hơn người tự chuyển mục đích sử dụng đất. Do đó, cần có điều chỉnh để đảm bảo nguyên tắc “có tình, có lý” trong chính sách tái định cư.

Hiệp hội đề nghị sửa đổi khoản 6, Điều 3 của dự thảo nghị quyết, bổ sung nội dung: “Giá đất tái định cư theo khoản 3, Điều 111 Luật Đất đai được tính bằng 20% giá đất trong bảng giá đất nhân với hệ số điều chỉnh giá đất nhân với diện tích đất ở”.

Theo HoREA, quy định rõ ràng và thống nhất công thức tính sẽ tránh được tình trạng mỗi địa phương áp dụng khác nhau, gây khó khăn trong thực tế và phát sinh khiếu nại của người dân. Đồng thời, việc giảm tỷ lệ thu tiền sử dụng đất cũng giúp rút ngắn thời gian bố trí tái định cư, đẩy nhanh tiến độ bồi thường và giải phóng mặt bằng cho các dự án trọng điểm.

HoREA cho rằng, chính sách tái định cư cần đặt trọng tâm vào bảo đảm điều kiện sống của người dân bị thu hồi đất. Người dân không chỉ cần một chỗ ở mới, mà phải có khả năng tài chính để ổn định cuộc sống lâu dài. Vì vậy, việc giảm tiền sử dụng đất tái định cư là biện pháp hợp lý, thể hiện tinh thần an sinh xã hội và trách nhiệm của Nhà nước.

Hiệp hội nhấn mạnh, nếu áp dụng mức thu 20% như đề xuất, người dân tái định cư sẽ được giảm bớt gánh nặng chi phí, giúp tăng tính chấp thuận và đồng thuận xã hội, từ đó đẩy nhanh tiến độ các dự án đầu tư công và phát triển đô thị của TP.HCM.

Theo khoản 6, Điều 3 của dự thảo nghị quyết hiện nay, giá đất tính bồi thường và giá đất tái định cư được xác định theo giá đất trong bảng giá đất và hệ số điều chỉnh giá đất. Tuy nhiên, HoREA cho rằng quy định này chưa đủ cụ thể, chưa phản ánh được sự khác biệt về đối tượng và hoàn cảnh giữa người dân tái định cư và người sử dụng đất thông thường.

Vì vậy, việc quy định mức thu riêng cho hộ tái định cư sẽ giúp tăng tính công bằng, minh bạch và khả thi trong thực thi Luật Đất đai mới, đồng thời thể hiện tinh thần nhân văn của chính sách đất đai - “hỗ trợ người bị thu hồi đất có nơi ở mới, ổn định cuộc sống và phát triển bền vững”.

HoREA kỳ vọng, nếu đề xuất này được Quốc hội chấp thuận, sẽ góp phần tháo gỡ vướng mắc trong bồi thường, giải phóng mặt bằng và tạo động lực cho các dự án hạ tầng, tái thiết đô thị tại TP.HCM.

Việc điều chỉnh mức thu tiền sử dụng đất tái định cư không chỉ mang ý nghĩa kinh tế, mà còn khẳng định tính nhân văn trong chính sách phát triển đô thị, đảm bảo mọi người dân đều được hưởng lợi công bằng từ quá trình phát triển của thành phố.