Doanh nghiệp Việt: Đẩy mạnh tham gia chuỗi sản xuất toàn cầu

Chỉ có tham gia vào chuỗi sản xuất toàn cầu mới giúp doanh nghiệp (DN) nâng cao năng lực cạnh tranh và có chỗ đứng trên thị trường. 

Đọc E-paper

Đó là những chia sẻ của các chuyên gia kinh tế tại hội thảo "Triển vọng phát triển kinh tế Việt Nam - Cơ hội nào cho doanh nghiệp?" diễn ra tại TP.HCM tuần qua. Theo bà Victoria Kwakwa - Phó chủ tịch Ngân hàng Thế giới khu vực Đông Á và Thái Bình Dương, các DN Việt Nam nên cân nhắc mối quan hệ liên doanh, liên kết với các DN FDI để được tham gia chuỗi sản xuất toàn cầu.

Ngược lại, các DN FDI cũng nên liên kết với các DN Việt Nam để có được nguồn cung ứng nguyên liệu với giá tốt, bởi nếu tạo được "mắt xích" này thì đây là mối liên hệ hợp tác dựa trên cơ sở chia sẻ về lợi ích. Song với bối cảnh hiện nay, theo bà Victoria Kwakwa, Nhà nước cần có sự hỗ trợ DN trong giai đoạn hợp tác ban đầu.

Nói thêm về điều này, ông Bùi Quang Vinh - nguyên Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng, các DN Việt Nam phải nâng cao năng suất lao động nhằm theo kịp tốc độ sản xuất của đối tác. Đồng thời, cộng đồng DN trong nước hãy đồng lòng để chỉ ra những điểm yếu của cơ quan nhà nước, cũng như sự nhũng nhiễu của cán bộ cơ quan quản lý, để từ đó có ý kiến kiến nghị hướng đến một môi trường quản lý hoàn thiện.

Theo ông Vinh, lâu nay Việt Nam dựa vào nguồn lao động giá rẻ, dân số đông để làm bàn đạp thúc đẩy phát triển sản xuất, thông qua thu hút đầu tư của các DN FDI. Song khi nhìn lại thì thực trạng DN Việt thật đáng lo ngại.

Nguyên Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư thông tin, con số DN đăng ký đạt trên 600.000, nhưng số đang hoạt động là 534.000, trong đó có đến 97% là DN vừa và nhỏ có số lượng lao động và vốn, giá trị lợi nhuận thu được rất nhỏ.

Đa số DN không có chiến lược đầu tư bài bản, công nghệ cũng là số không. Trong 5 năm qua, số lượng DN giải thể và cả thành lập mới đều rất lớn. Mỗi năm, số lượng DN bổ sung thêm khoảng 17.000 và có 10.000 DN giải thể. Trong Nghị quyết số 35/NQ-CP về hỗ trợ và phát triển DN đến năm 2020, phải có ít nhất một triệu DN hoạt động.

"Với lực lượng của nền kinh tế có "sức khỏe" như vậy sẽ là thách thức lớn cho nền kinh tế Việt Nam. Song, một điều có thể tin tưởng là môi trường đầu tư tư nhân sẽ được cải thiện. Cụ thể, Nghị quyết 35 ban hành ngày 16/5 vừa qua đã thể hiện về mục tiêu phát triển lực lượng DN quá đầy đủ, quá rõ ràng, công việc bây giờ chỉ còn mỗi việc là làm thôi", ông Bùi Quang Vinh nhấn mạnh.

Cùng quan điểm, ông Jeffrey Pirie - Phó tổng giám đốc phụ trách dịch vụ tư vấn tài chính DN của Deloitte khu vực Đông Nam Á chia sẻ, thể chế đóng vai trò rất quan trọng trong phát triển kinh tế, đặc biệt là đối với khu vực kinh tế tư nhân.

Nếu thể chế không tốt thì càng ngày sẽ có nhiều sự cạnh tranh và thách thức hơn, kéo theo đó là sự chậm phát triển của hạ tầng nền kinh tế. "Việt Nam đang ở vị thế rất tốt là nước được hưởng lợi nhiều về kinh tế khi hội nhập. Cho nên nếu các nhà hoạch định chính sách Việt Nam đổi mới hơn trong tư tưởng thiết lập thể chế thì Việt Nam chắc chắn sẽ có tương lai xán lạn hơn nhiều", ông Jeffrey Pirie nói.

Vấn đề được các chuyên gia kinh tế đặt ra tại hội thảo là làm gì để nâng cao năng lực cạnh tranh cho DN trong nước, đặc biệt là DN khối tư nhân, là bài toán mà các nhà chức trách cần sớm có lời giải.

Theo bà Victoria Kwakwa, thách thức lớn nhất mà Việt Nam phải khắc phục là tăng năng suất lao động, vì nếu chỉ dựa vào lao động giá rẻ để tăng trưởng kinh tế thì không đạt sự bền vững.

Điều đáng lo ngại mà hội nghị đặt ra là hiện nay khu vực tư nhân, đối tượng trụ đỡ của nền kinh tế mà lại có năng suất lao động không đạt hiệu quả.

Theo các chuyên gia kinh tế, thời gian tới Chính phủ nên có những chương trình hỗ trợ kỹ năng cho người lao động, thông qua các chương trình đào tạo từ trường học gắn kết với nhu cầu DN và nền kinh tế thị trường.

Theo ông Bùi Quang Vinh, khi hội nhập, DN phải chấp nhận sự cạnh tranh và đối mặt với cạnh tranh ngay trên sân nhà. Cơ hội và thách thức đặt ra trong hội nhập không có công thức chung cho tất cả DN, ngành nghề, mà mỗi ngành hàng, DN sẽ có thách thức, cơ hội riêng. Chính vì vậy, nếu sức yếu không cạnh tranh được thì DN sẽ "chết".

Do vậy, cùng với sự cải cách rất quyết liệt đã được Chính phủ thực hiện thời gian qua, cụ thể như sửa đổi hàng loạt sắc luật như Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp, Bộ Luật Hình sự... bản thân DN cũng phải nỗ lực để có chiến lược hoạt động bài bản, đầu tư công nghệ vào sản xuất.

>Việt Nam gia nhập chuỗi sản xuất công nghệ cao

>Đầu tư chuỗi cung ứng khép kín: Tăng lợi thế kinh doanh

>Chỉ 36% DN Việt Nam tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu