Gần 800 thủ tục hành chính được cắt giảm hồ sơ nhờ khai thác dữ liệu số

Theo đó, những quy định mới sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 1/1/2026, đánh dấu bước tiến quan trọng trong tiến trình cải cách thủ tục hành chính dựa trên nền tảng dữ liệu số quốc gia.

Nghị quyết được ban hành trên cơ sở thực hiện chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm về thúc đẩy phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Tiếp đó, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Công điện 201/CĐ-TTg yêu cầu các bộ, ngành và địa phương khẩn trương rà soát thủ tục hành chính, tập trung đơn giản hóa theo hướng không yêu cầu người dân, doanh nghiệp cung cấp các thông tin đã có trong cơ sở dữ liệu quốc gia hoặc cơ sở dữ liệu chuyên ngành được công bố.

Theo Nghị quyết 66.7, việc thay thế hoặc cắt giảm thành phần hồ sơ được thực hiện tùy theo mức độ đáp ứng của từng cơ sở dữ liệu. Các cơ quan giải quyết thủ tục hành chính có trách nhiệm chủ động khai thác thông tin từ hệ thống dữ liệu để phục vụ xử lý hồ sơ; chỉ trong các trường hợp dữ liệu không thể tra cứu, thiếu hoặc không chính xác mới yêu cầu bổ sung giấy tờ và hướng dẫn người dân cập nhật thông tin vào hệ thống dữ liệu theo quy định.

Quy định này áp dụng với cả công dân Việt Nam cư trú ở nước ngoài, cũng như cá nhân và tổ chức nước ngoài sinh sống, hoạt động tại Việt Nam, tùy theo mức độ hoàn thiện của hệ thống dữ liệu liên quan. Đặc biệt, người dân đăng nhập Cổng dịch vụ công quốc gia hoặc ứng dụng định danh VNeID khi thực hiện thủ tục sẽ không phải ký số biểu mẫu điện tử tương tác, qua đó đơn giản hóa thêm quy trình thực hiện.

Nghị quyết cũng xác định rõ trách nhiệm của cơ quan giải quyết thủ tục hành chính trong việc khai thác, sử dụng dữ liệu thay thế giấy tờ và cho phép cá nhân, tổ chức chủ động sử dụng thông tin từ cơ sở dữ liệu để yêu cầu giải quyết thủ tục và cập nhật thông tin khi cần thiết. Đây được xem là bước chuyển quan trọng trong cải cách thủ tục hành chính, đưa dữ liệu trở thành nền tảng phục vụ người dân và doanh nghiệp.

Theo thống kê của Bộ Tư pháp, có tổng cộng 221 văn bản quy phạm pháp luật được điều chỉnh để thực thi Nghị quyết, gồm 22 luật, 113 nghị định, 8 quyết định của Thủ tướng, 76 thông tư và thông tư liên tịch cùng 2 quyết định cấp bộ. Những quy định liên quan đến các cơ sở dữ liệu đã hoàn thành kết nối, chia sẻ và tái cấu trúc quy trình sẽ được áp dụng ngay trước thời điểm 1/1/2026.

Theo đó, dữ liệu từ các cơ sở dữ liệu quốc gia và chuyên ngành sẽ thay thế nhiều loại giấy tờ. Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư sẽ thay thế CMND, CCCD, giấy chứng nhận căn cước và thông tin cư trú. Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử sẽ thay thế giấy khai sinh, giấy chứng nhận kết hôn, giấy xác nhận tình trạng hôn nhân và giấy chứng tử.

Nhiều loại giấy tờ khác cũng được thay thế bằng dữ liệu tương ứng: thẻ bảo hiểm y tế và sổ bảo hiểm xã hội (từ cơ sở dữ liệu bảo hiểm); giấy phép lái xe (từ cơ sở dữ liệu giấy phép lái xe); giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, hộ kinh doanh, hợp tác xã (từ cơ sở dữ liệu đăng ký doanh nghiệp); giấy chứng nhận đăng ký xe (từ cơ sở dữ liệu đăng ký phương tiện); giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất trong giai đoạn đầu đối với đất ở (từ cơ sở dữ liệu đất đai); phiếu lý lịch tư pháp (từ cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp); và giấy khám sức khỏe (từ nền tảng sổ sức khỏe điện tử).

Ngoài những giấy tờ nêu trên, các thành phần hồ sơ khác cũng được thay thế bằng dữ liệu nếu thông tin đã có trong các cơ sở dữ liệu quốc gia và chuyên ngành. Để đảm bảo triển khai hiệu quả, Nghị quyết yêu cầu các bộ, ngành, địa phương hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật, đẩy mạnh kết nối, chia sẻ dữ liệu và tái cấu trúc quy trình giải quyết thủ tục theo hướng giảm tối đa giấy tờ, không yêu cầu lại thông tin đã có trên hệ thống.

Các cơ quan chủ quản cơ sở dữ liệu phải khẩn trương rà soát, cập nhật, chỉnh sửa sai sót để bảo đảm tính chính xác và nhất quán; đồng thời công bố thông tin có thể khai thác để thay thế giấy tờ trong hồ sơ trước ngày 1/1/2026 và phối hợp triển khai hướng dẫn kết nối, khai thác dữ liệu theo đúng tiến độ.