Doanh nghiệp Mỹ tìm cách làm dịu “cơn đau” từ cú sốc thuế

Các công ty, từ nhà sản xuất ô tô General Motors cho đến thương hiệu đồ thể thao Nike, đã chứng kiến lợi nhuận lao dốc do bị ảnh hưởng bởi chính sách thuế áp trên hàng nhập khẩu của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Theo ước tính của Ngân hàng Goldman Sachs, các doanh nghiệp (DN) Mỹ đang phải gánh chịu khoảng 60% chi phí thuế.

Đến ngày 31/7/2025, tình hình càng trở nên u ám khi Tổng thống Trump công bố loạt thuế đối ứng mới với hàng chục đối tác thương mại của Mỹ, dao động 10-41%, so với con số chung trước đó cho phần lớn nền kinh tế là 10%. Hơn nữa, ông Trump cũng công bố các biện pháp mới nhằm ngăn chặn DN trốn thuế, tiếp tục làm tăng thêm nguy cơ của một sự sụt giảm lớn về lợi nhuận.

Ford - DN sản xuất tại Mỹ khoảng 80% tổng số xe bán ra, gần đây đã báo cáo kết quả kinh doanh quý II thiệt hại 800 triệu USD do thuế. Tính chung cả năm, Ford đã nâng dự báo thiệt hại gộp so với lợi nhuận trước thuế đã điều chỉnh từ chính sách thuế lên 3 tỷ USD, tăng thêm 500 triệu USD. Theo các nhóm vận động hành lang ngành ô tô của Mỹ, trong điều kiện hiện tại, những nhà sản xuất ô tô Mỹ có thể sẽ lỗ nhiều hơn đối thủ châu Á và châu Âu như Toyota, Hyundai và Volkswagen.

Không chỉ Ford, DN trên toàn nước Mỹ cũng đã bày tỏ việc đang phải hứng chịu nhiều cơn đau phát sinh từ cuộc chiến thuế của Tổng thống Trump, với những nơi dẫn đầu như Caterpillar, Marriott và nhiều công ty khác nói rằng nhu cầu sản phẩm sẽ yếu hơn, trong khi giá cả lại cao hơn trong tương lai.

"Các DN sẽ phải thực sự khéo léo trong cách điều hướng tác động gây ra bởi chính sách thuế, nhưng rõ ràng là họ không có lựa chọn nào khác ngoài việc phải chuyển một phần gánh nặng sang người tiêu dùng. Chúng tôi thấy biên lợi nhuận của chỉ số S&P đang dao động quanh mức kỷ lục và tôi sẽ không ngạc nhiên nếu con số này giảm xuống một chút trong các quý tới", Ross Mayfield - nhà phân tích chiến lược đầu tư tại Baird nhận xét.

DN hết cách để né cơn đau từ thuế

Cho đến nay, một cách để DN giảm thiệt hại là tích trữ hàng hóa và nó đã có tác dụng. Ví dụ, kim ngạch nhập khẩu nhôm, thép và ô tô năm nay của Mỹ tăng lên đến 400 tỷ USD trong quý I, cao hơn nhiều so với xu hướng chung, khi DN thi nhau chạy đua trước khi sắc thuế mới được áp dụng. Tuy nhiên, lượng hàng tồn kho cuối cùng cũng sẽ cạn kiệt và việc tích trữ cũng đi cùng với cái giá của nó. Mattel - nhà sản xuất búp bê Barbie đã chứng kiến dòng tiền tự do trong quý II giảm khoảng 20% so với cùng kỳ năm trước do phải tích trữ hàng hóa.

Một số DN đã và đang can thiệp vào chuỗi cung ứng của họ. Gần đây, ông chủ của nhà sản xuất thiết bị y tế GE Healthcare nói rằng, DN của mình đang sản xuất đầu dò siêu âm tại 4 địa điểm trên khắp thế giới, và có thể chọn lộ trình vận chuyển đến Mỹ tùy theo nơi nào có mức thuế thuận lợi nhất. Sắp tới, DN này cũng sẽ bắt đầu sản xuất một sản phẩm chỉnh hình tại Utah (một tiểu bang miền Tây của Hoa Kỳ) mà trước đây chỉ sản xuất tại Trung Quốc.

Tương tự, General Motors cũng có kế hoạch tăng sản lượng ô tô tại một nhà máy đang hoạt động chưa hiệu quả ở bang Indiana (một tiểu bang ở miền Trung Tây Hoa Kỳ) và thuê công nhân tạm thời để điều hành các ca làm. Tuy nhiên, với nhiều DN, việc xây dựng thêm dây chuyền sản xuất tại Mỹ có thể sẽ mất nhiều năm. Hơn nữa, việc hoạch định chính sách không ổn định của ông Trump đã làm suy yếu sự tự tin cần thiết đối với nhiều chủ DN để có thể thực hiện những thay đổi lớn cho dây chuyền sản xuất của họ.

Nhiều DN khác lại tìm kiếm các chiến thuật pháp lý tinh vi hơn để làm dịu cơn đau từ cú sốc thuế. Theo đó, một loạt công ty đã miệt mài nghiên cứu Biểu thuế quan hài hòa (HTS) - một bộ quy tắc dày tới 4.439 trang về thuế hải quan, nhằm tìm kiếm các cách thức tái phân loại nguồn gốc hàng hóa, cách chúng được sản xuất và mục đích sử dụng để đảm bảo sản phẩm của mình chịu mức thuế thấp hơn. Trong năm nay, các yêu cầu về phán quyết của cơ quan hải quan Mỹ đã tăng vọt vì điều này.

Một ví dụ là Dermasil - loại sữa rửa mặt sản xuất từ các thành phần thuộc nhiều quốc gia khác nhau và được pha chế tại Malaysia hoặc Việt Nam, sau đó gửi đến Trung Quốc để đóng chai trước khi vận chuyển sang Mỹ. Vào tháng 6, nhà sản xuất của Dermasil đã thành công trong việc kiến nghị cho phép dán nhãn loại sữa rửa mặt này là sản phẩm của Malaysia hoặc Việt Nam thay vì Trung Quốc, nhờ đó giảm thuế áp trên nó. Một trường hợp khác là nhà cung cấp máy phun sơn Wagner Spray Tech phản đối thành công việc phân loại súng nhiệt mà họ nhập khẩu vào Mỹ và được đổi nhãn.

Trong khi đó, Nghị định thư Nairobi - một hiệp định thương mại từ những năm 1950, cho phép miễn thuế đối với DN nhập khẩu khi họ nhập sản phẩm được sử dụng bởi người khuyết tật. Tính đến thời điểm này, số lượng DN nộp đơn xin miễn thuế theo Nghị định thư nói trên đã nhiều hơn trong cả năm 2024. Cá biệt, một DN nhập khẩu đã cố gắng sử dụng nghị định thư này để nhập khẩu tay vịn gắn vào giường và bồn tắm bằng thép từ Đài Loan. Một DN nhập khẩu khác đã xin miễn thuế với tô và muỗng cho trẻ sơ sinh.

Dù cả hai nỗ lực trên đều không thành công, chính quyền Trump dường như đang tìm cách để khẩn trương kiểm soát những cách thức nói trên. Chính quyền đã tuyên bố sẽ sửa đổi một số phần của HTS, khiến các DN khó có thể lách luật và đồng thời đang áp mức thuế bổ sung 40% với các sản phẩm sử dụng "chiêu trò lách luật" để vào Mỹ thông qua nước thứ ba có mức thuế thấp hơn và dự định sẽ theo dõi chúng sát sao. Do đó, đối với các DN Mỹ, ngày càng có ít địa điểm và cách thức để có thể né khỏi cơn đau gây ra bởi chính sách thuế của Tổng thống.