Nông trí nhỏ hay lớn?

Phấn đấu trở thành nước công nghiệp vào năm 2020 là đường lối đúng đắn để đưa VN thoát khỏi nhóm các nước nghèo và kém phát triển. Và theo định hướng đó, nông dân và nông trí - thành phần chính và yếu tố nền tảng của xã hội sẽ được quan tâm như thế nào, có còn là mục tiêu lớn hay chỉ là bước đệm nhỏ?

Nông trí trong mỗi người

Có thể nhỏ được không khi mà gần 80% dân số VN là nông dân. Trải dài theo hoàn cảnh lịch sử hàng trăm năm, người nông dân đã phân tán khắp nơi. Họ ra đi theo các cuộc kháng chiến, tìm kiếm tri thức mới trong khát vọng vượt qua đói nghèo, họ thoát ly ruộng đồng trong tiến trình hiện đại hóa và phát triển xã hội.

Có thể nói, từ nhà khoa học, nhà giáo, nhà quản lý, thương gia..., hết thảy đều có một phần gắn bó cội nguồn với người nông dân hay lam hay làm, chịu thương chịu khó. Nông trí đang ẩn chứa trong mỗi gia đình và hiện diện khắp nơi. Nông trí có ở trong bạn, trong tôi, trong mỗi con người Việt Nam.

Dù chúng ta có thể không nhận ra, đang lãng quên hay đơn giản là không nhận biết, thì điều đó vẫn tồn tại. Chắc chắn mỗi chúng ta đều có riêng hoài niệm về một miền quê, chốn yên bình của mình, nơi nguyên quán của nhiều thế hệ.

Khi nào quê tôi bằng thành thị?

Mỗi lần đi về chốn thôn quê, dù ở đâu tôi cũng thấy phảng phất quê mình nơi đó, cũng lam lũ nhọc nhằn dù thanh bình êm ả. Và câu hỏi đó sẽ ngay lập tức xuất hiện khi tôi phải đối diện với thực tế là sao đến giờ này mà họ, những người nông dân thế kỷ 21 vẫn còn vất vả quá. Nông trí bỗng trở thành một nỗi ám ảnh đau đáu.

Làm sao quê tôi có thể có được những cánh đồng liền thửa ngút mắt cho cơ giới hoá thay trâu cày? Làm sao mọi làng xã quê tôi đều có đường trải nhựa có thể nhanh chóng lưu thông hàng hóa và đi lại thuận tiện trong mùa mưa? Bao giờ chất lượng học sinh quê tôi so với thành thị không còn cách nhau một trời một vực?

Làm sao để những chăm sóc y tế, bảo hiểm xã hội và các tiện ích văn hóa không còn là những ước mơ xa vời của dân quê tôi? Khi nào thì sản lượng mùa màng dồi dào mà môi trường vẫn được bảo vệ cho các thế hệ con cháu quê hương tôi? Làm sao dân quê tôi không còn rơi nước mắt khi trúng mùa mà sản phẩm rớt giá đến mức lỗ, hay sản phẩm làm ra không ai mua? Còn nhiều lắm những câu hỏi mà biết ai có thể trả lời?

Phải làm gì cho quê hương?

Bạn có nghĩ ra cách nào khả thi đóng góp, dù chỉ là một ý kiến cho diễn đàn Doanh nhân và nông dân: Ai cần ai? Nếu bạn là nhà quản lý lãnh đạo, liệu bạn có dồn hết ưu tiên cho công nghiệp hóa? Nếu bạn là nhà doanh nghiệp, bạn có ưa thích xây dựng sân golf để giải trí và đầu tư kinh doanh?

Nếu bạn là nhà khoa học, bạn có khuyến khích sử dụng thuốc bảo vệ thực vật tràn lan, tăng năng xuất bằng cây giống biến đổi gien và gác lại hậu quả lâu dài của đất đai và môi trường? Nếu bạn là sinh viên, bạn có nghĩ về nông nghiệp - nông thôn như một thị trường? Và nếu bạn hiện đang là nông dân, đại diện cho nông trí, bạn có nghĩ sẽ không thoát ly đồng ruộng để tiếp tục duy trì nền tảng nông nghiệp?

Phấn đấu cơ bản trở thành nước công nghiệp vào năm 2020 là đường lối đúng đắn để đưa đất nước thoát khỏi nhóm các nước nghèo và kém phát triển, nhưng điều đó không có nghĩa là xem nhẹ hay bỏ qua yếu tố nông nghiệp. Ba cuộc khủng hoảng kinh tế lớn gần đây, hết thảy đều nhờ có nền nông nghiệp nền tảng mà Việt Nam vững vàng và nhanh chóng phục hồi trước các nước công nghiệp hiện đại hóa khác.

Cuộc khủng hoảng kinh tế - xã hội bùng phát vào những năm cuối thập niên 1980 một phần lớn là do sản xuất nông nghiệp không đủ tiêu dùng trong nước, hằng năm phải nhập khẩu một lượng lớn lương thực, thực phẩm. Cuộc khủng hoảng tài chính khu vực những năm 1997-1998 không cuốn Việt Nam vào trung tâm vòng xoáy cũng một phần quan trọng do sản xuất nông nghiệp đã đủ dùng trong nước và xuất khẩu nông sản đạt khối lượng lớn, đứng thứ hạng cao trên thế giới.

Thành tựu mà nông nghiệp đạt được có thể coi là thần kỳ, đã góp phần xóa đói giảm nghèo, thay đổi bộ mặt nông thôn... Còn trong cuộc suy thoái kinh tế đang hoành hành khắp toàn cầu hơn một năm nay thì nông nghiệp Việt Nam vẫn là chỗ dựa vững chắc của nền kinh tế nước nhà với nhóm ngành nông, lâm nghiệp, thủy sản duy trì tốc độ tăng trưởng cao hơn cùng kỳ năm trước.

Vậy thì nông trí lớn hay nhỏ?