Đầu tư vào quản trị doanh nghiệp: Chìa khóa thu hút đầu tư quốc tế

Theo Viện thành viên Hội đồng quản trị Việt Nam (VIOD), trong bối cảnh TTCKVN có khả năng được nâng hạng vào năm 2025, với sự hỗ trợ của Tổ chức Tài chính quốc tế (IFC), Cục Kinh tế Liên bang Thụy Sĩ (SECO) và sự đồng hành của Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN), diễn đàn này không chỉ tập trung vào các chính sách thúc đẩy thị trường mà còn khuyến khích các doanh nghiệp trong nước thực hiện các chiến lược bền vững.

Trong đó, việc nâng cao chất lượng QTCT có thể coi là chìa khóa để tạo ra niềm tin đối với nhà đầu tư, đặc biệt là trong bối cảnh các yếu tố môi trường, xã hội và quản trị ngày càng được chú trọng. Điều này không chỉ giúp các doanh nghiệp Việt Nam nâng cao giá trị mà còn tạo ra một môi trường kinh doanh ổn định, minh bạch và thu hút các nguồn vốn bền vững từ các nhà đầu tư trong và ngoài nước.

Theo ông Vũ Quang Thịnh, Giám đốc Công ty quản lý quỹ Dynam Capital, trong vòng 20 năm qua, các nhà đầu tư trên thế giới đã nói về quản trị rất nhiều, thay vì tập trung nhiều vào lợi nhuận. Nếu trước đây, doanh nghiệp, nhà đầu tư chỉ quan tâm tài chính, lợi nhuận… thì nay họ quan tâm nhiều hơn vào việc đầu tư có trách nhiệm.

Theo một nghiên cứu, quy mô thị trường kinh doanh có trách nhiệm hiện vào mức 158.000 tỷ USD, rất lớn so với GDP. Trong khi nỗi sợ hãi lớn nhất của nhà đầu tư là mất tiền, nên việc làm thế nào để cải thiện yếu tố quản trị trong doanh nghiệp ngày càng được ưu tiên.

Tuy nhiên, theo VIOD, mặt bằng QTCT nói chung và quản trị công ty gắn với ESG của Việt Nam hiện đang ở cấp độ thấp nhất trong 6 nước ASEAN và thấp hơn mức độ trung bình trong đánh giá Thẻ điểm quản trị công ty Đông Nam Á (ACGS).

Theo đó, bà Hà Thu Thanh, Chủ tịch HĐQT VIOD cũng khẳng định, những thay đổi trong mô hình QTCT hiện nay không chỉ giúp các doanh nghiệp cải thiện hiệu suất hoạt động mà còn giúp tăng trưởng bền vững và thu hút nguồn vốn từ các nhà đầu tư quốc tế. Khi quản trị công ty được nâng cao, doanh nghiệp có thể tiếp cận nguồn vốn dễ dàng hơn, đặc biệt là khi các nhà đầu tư quốc tế đang tìm kiếm những cơ hội đầu tư đáp ứng các tiêu chuẩn ESG.

Chia sẻ góc nhìn về vai trò của QTCT trong việc thu hút đầu tư quốc tế, ông Michael Kokalari, Kinh tế trưởng VinaCapital cho hay: " Các chính sách thương mại của chính quyền Donal Trump, đặc biệt là việc áp thuế quan và chiến lược "America First" nhằm bảo vệ nền kinh tế Mỹ. Chính sách này đã tác động đến các quốc gia và nền kinh tế toàn cầu, trong đó có Việt Nam. Tuy các biện pháp này có thể gây khó khăn cho một số quốc gia, Việt Nam lại có vị thế thuận lợi nhờ vào các sản phẩm mà Mỹ ưa chuộng và lợi thế từ các hiệp định thương mại tự do. Vì thế, việc cải thiện QTCT sẽ giúp các doanh nghiệp Việt Nam đối phó hiệu quả với các thay đổi này, đồng thời tận dụng lợi thế từ sự thay đổi trong cấu trúc thương mại toàn cầu.

Ông khẳng định: " QTCT vững mạnh không chỉ giúp duy trì sự ổn định trong môi trường kinh tế đầy biến động mà còn tạo nền tảng để doanh nghiệp phát triển bền vững trong dài hạn, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam đang chuyển mình mạnh mẽ trong thế giới toàn cầu hóa".

Một trong những nội dung đáng chú ý tại diễn đàn là các sáng kiến nhằm khuyến khích các doanh nghiệp Việt Nam áp dụng các chính sách QTCT phù hợp với xu thế quốc tế. Ông Hoàng Văn Thu cho biết, ngoài việc nâng cao chất lượng QTCT, Chính phủ Việt Nam cũng đang tích cực triển khai các chính sách để hỗ trợ các doanh nghiệp trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững.

Nhận định năm 2024, các diễn giả đều cho rằng, khi các yêu cầu về QTCT ngày càng cao, nhất là hiệu quả quản trị gắn với bộ tiêu chuẩn ESG (môi trường - xã hội và quản trị doanh nghiệp) nhưng mặt bằng quản trị doanh nghiệp nói chung và quản trị doanh nghiệp gắn với ESG của Việt Nam hiện nay đang thấp hơn mức độ trung bình của khu vực Đông Nam Á.

Vì thế, yêu cầu nâng cao chất lượng và mặt bằng QTCT cần được coi trọng như mục tiêu chiến lược và cần được ưu tiên hàng đầu.

Điều này không chỉ được nêu rõ trong chiến lược phát triển thị trường chứng khoán đến năm 2030, mà còn đóng vai trò quan trọng trong thu hút vốn đầu tư của các quỹ đầu tư quốc tế.

Trong xu thế thị trường được quốc tế hóa, đang có sự dịch chuyển các khoản đầu tư bền vững vào những doanh nghiệp cam kết thực thi quản trị tốt và minh bạch.

Đó là một kênh rất quan trọng để dẫn vốn vào thị trường, vào doanh nghiệp, QTCT giờ đây được xem là thước đo năng lực cạnh tranh, là nền tảng tăng cường minh bạch và trách nhiệm giải trình của doanh nghiệp khi thực thi chiến lược phát triển bền vững.

Chia sẻ kinh nghiệm và bài học thực tiễn về QTCT hiệu quả, CEO Tập đoàn PAN Nguyễn Thị Trà My cho rằng, thế giới hiện nay đang thay đổi rất nhanh, các rủi ro địa chính trị và sự phát triển nhanh về công nghệ, AI đã làm cho mọi thứ trở nên khó đoán định. Ngoài các rủi ro nói trên, ngành nông nghiệp – thực phẩm của chúng tôi còn có thêm rủi ro về biến đổi khí hậu.

“Chúng tôi không mơ ước cao xa như Elon Musk, thiết kế tàu vũ trụ đưa con người lên mặt Trăng. Tập đoàn PAN có 11.000 nhân viên với hơn 10 công ty thành viên, đa phần là công ty niêm yết , do đó bài toán khó của chúng tôi là quản trị. Và khái niệm quản trị công ty là cách 1 công ty được định hướng và kiểm soát ”, CEO PAN nhấn mạnh.

Trong đó, điểm khác biệt nhất theo bà My là sự đa dạng về lĩnh vực, kinh nghiệm, lứa tuổi U40-80 và cả giới tính. Đặc biệt, trong cơ cấu HĐQT công ty mẹ, nữ giới chiếm tỷ trọng 44%. Trong khi, báo cáo của HOSE cho biết chưa tới 10% số công ty niêm yết hiện nay có ít nhất 1/3 số thành viên HĐQT là nữ. Do đó, làm thế nào để quản trị công ty tốt trong một bức tranh nhiều màu với PAN cần nhất là sự đổi mới sáng tạo và quản trị rủi ro. Đây là “combo” mà lãnh đạo PAN luôn luôn đau đáu.

Đại diện Nestlé cũng cho biết, trong tiến trình phát triển bền vững cần có thúc đẩy bình đẳng giới tại nơi làm việc cũng như trong toàn chuỗi giá trị và trong cộng đồng, Nestlé Việt Nam có nguyên tắc bình đẳng giới và được thể hiện qua việc xây dựng các chính sách và chiến lược phát triển nhân sự, từ tuyển dụng, hoạch định vị trí kế thừa, thăng chức. Tỷ lệ nữ giới nắm giữ vị trí lãnh đạo trong công ty đạt 54%. Chương trình “Nestlé đồng hành cùng phụ nữ” là một chiến lược trên cơ sở hợp tác cùng Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Nestlé Việt Nam đã hỗ trợ các hoạt động nâng cao kiến thức, kỹ năng và tạo lập sinh kế bền vững cho phụ nữ, góp phần xây dựng người phụ nữ Việt Nam thời đại mới và đóng góp vào chương trình mục tiêu xây dựng nông thôn mới.

Nhìn chung, QTCT đang là một trong những yếu tố quan trọng hiện nay. Theo McKinsey và World Bank, các công ty có chất lượng quản trị tốt sẽ được định giá cao hơn 10-20% và có chi phí vốn thấp hơn 10-15% khi gọi vốn. Điều này minh chứng cho việc QTCT tốt không phải là điều kiện cần, mà là điều kiện sống còn.

“

Tại Diễn đàn, ông Phan Lê Thành Long, Tổng giám đốc VIOD công bố sáng kiến Bộ chỉ số VNCG50, được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và Sở Giao dịch chứng khoán Việt Nam (VNX) ủng hộ. Đây là bộ thẻ điểm được xây dựng dựa trên các chỉ số đánh giá của ACGS theo các thông lệ tốt, đồng thời dựa trên thực tiễn về quản trị công ty tại Việt Nam.
Theo lộ trình, năm 2024 sẽ công bố Thẻ điểm VNCG50 dưới dạng sáng kiến. Trong cuộc họp mới đây với các sở giao dịch, VNX và cuộc họp hội đồng của VNCG50, quan điểm thống nhất mang tính chiến lược là sở giao dịch sẽ căn cứ vào sáng kiến này để nâng cấp và ban hành Bộ chỉ số VNCG 50 trong thời gian tới, dự kiến là ngay trong năm 2025.