Hàm lượng cholesterol trong máu được sản sinh từ thức ăn hoặc do cơ thể tổng hợp, trong đó gan sản xuất khoảng 75%, còn 25% thường được tích trữ từ thức ăn. Những thực phẩm giàu cholesterol thường có nguồn gốc từ động vật, chẳng hạn như phù tạng, thịt mỡ, sữa, lòng đỏ trứng...
Nguyên nhân Cholesterol trong máu cao
Yếu tố di truyền. Những người có nồng độ cholesterol trong máu cao là do yếu tố di truyền, bởi gen có nhiệm vụ điền khiển tế bào trong cơ thể, chúng sẽ xử lý các chất béo cũng như thành phần cholesterol, từ đó di truyền từ mẹ sang con.
Chế độ ăn uống. Việc ăn quá nhiều chất béo, nhiều đường... sẽ khiến cơ thể tích trữ các loại cholesterol xấu. Từ đó, khiến nồng độ cholesterol trong máu trở nên cao bất thường và dễ mắc các bệnh về tim mạch, gan...
Lười vận động. Việc lười vận động khiến cho việc trao đổi chất trở nên chậm chạp. Khi cơ thể dung nạp quá nhiều chất béo, nếu không vận động để tiêu hao sẽ tích tụ thành cholesterol xấu và gây nguy cơ béo phì.
Hút thuốc lá. Lượng nicotine có trong thuốc lá khiến cho nồng độ cholesterol tốt giảm, thay vào đó là tăng cường các cholesterol xấu.
Thường xuyên uống nhiều rượu, bia. Uống nhiều rượu, bia gây ảnh hưởng xấu đến các chức năng của gan cũng như làm tăng hàm lượng cholesterol trong máu.
Tuổi tác. Khi bước qua độ tuổi trung niên, nam giới và nữ giới sẽ bị suy giảm các chức năng trong cơ thể, đặc biệt là gan. Phụ nữ trong giai đoạn tiền mãn kinh sẽ có nồng độ cholesterol cao hơn.
Bệnh lý nền. Những người đã mắc phải một bệnh lý nền nào đó như suy tuyến giáp, đái tháo đường, bệnh thận... thường khiến cho hàm lượng cholesterol trong máu tăng cao.
Biến chứng của Cholesterol trong máu tăng cao
Xơ vữa động mạch. Cholesterol tăng cao không kiểm soát được có thể gây xơ vữa động mạch, xuất hiện khi các mảng bám tích tụ trong thành động mạch. Mảng bám là chất được tạo thành bởi cholesterol, chất béo và calcium (canxi). Mảng bám tích tụ trong thành động mạch sẽ khiến cho động mạch bị cứng và hẹp lại, có thể gây tắc nghẽn làm máu và oxy không thể lưu thông. Kết quả là sẽ gây đột quỵ và đau tim.
Đau tim. Khi cholesterol hình thành trong thành động mạch, cản trở lưu thông oxy và máu sẽ có nguy cơ bị đau tim. Trong khi đau tim, các mảng bám vỡ ra và hình thành cục máu đông, có thể ngăn không cho động mạch nhận máu, oxy và các cơ tim bắt đầu chết. Nếu lưu thông máu được phục hồi đúng lúc, qua hồi sức tim phổi, tim có thể hoạt động trở lại. Các dấu hiệu và triệu chứng của đau tim có thể gồm khó thở, đau ngực, đổ mồ hôi, ngất xỉu, buồn nôn, nôn, đau bắt đầu từ ngực tỏa đến vai, cánh tay, lưng, thậm chí cả răng, hàm. Những người có những dấu hiệu và triệu chứng này phải đến bệnh viện ngay lập tức.
Đau thắt ngực. Đau thắt ngực bởi sự co thắt ngực gây đau, là kết quả của việc hạn chế lưu thông máu do động mạch bị tắc bởi có quá nhiều cholesterol xấu. Động mạch bị tắc và hẹp lại vì sự lắng đọng các chất béo, gây cản trở lưu thông máu tới tim. Đau thắt ngực có thể dẫn tới bệnh tim mạch.
Đột quỵ. Khi các động mạch tới não bị tắc nghẽn hoặc hẹp do hàm lượng cholesterol cao, máu và oxy không thể tới não nên não bắt đầu chết và gây đột quỵ. Dấu hiệu và triệu chứng của đột quỵ gồm nói khó hoặc líu lưỡi, đi lại khó khăn, liệt hoặc tê một bên mặt hoặc cơ thể, nhìn mờ, nhìn đôi hoặc có điểm đen. Một số người bị đau đầu đột ngột và dữ dội, có thể gây nôn, chóng mặt hay kém nhận thức. Đột quỵ đòi hỏi phải có can thiệp y tế ngay lập tức.
Bệnh động mạch ngoại biên. Cholesterol cao có thể làm tăng khả năng mắc bệnh động mạch ngoại biên. Bệnh này bởi các động mạch ở chân bị tắc nghẽn do tích tụ mảng bám. Kết quả là chân không nhận đủ oxy hoặc máu và hình thành bệnh động mạch ngoại biên, vốn là bệnh gây đau đớn ở động mạch chân. Đau động mạch ngoại biên có thể dẫn đến đau tim và gây ra các vấn đề tim mạch khác.
Huyết áp cao. Trong khi cholesterol tốt không gây tăng huyết áp, thì cholesterol xấu lại gây ra tình trạng này. Hàm lượng cao cholesterol xấu có thể dính vào thành động mạch cũng như các mạch máu khác làm tắc nghẽn lưu thông máu, khiến tim phải làm việc nhiều hơn. Cũng có lực máu mạnh hơn trên thành động mạch, dẫn đến tăng huyết áp.
