Chính sách mới tháo gỡ áp lực tài chính bảo hiểm cho doanh nghiệp chịu ảnh hưởng thiên tai, dịch bệnh

Nghị định có hiệu lực từ ngày 30/11/2025, được xem là bước tiến quan trọng nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp đang gặp khó khăn do thiên tai, dịch bệnh hoặc các sự kiện bất khả kháng, giúp họ tạm thời giảm áp lực tài chính mà vẫn đảm bảo quyền lợi của người lao động.

Theo quy định mới, các doanh nghiệp, tổ chức hoặc cơ quan chịu ảnh hưởng nghiêm trọng bởi thiên tai, dịch bệnh, tình trạng khẩn cấp hoặc các sự kiện bất khả kháng khác sẽ không bị coi là trốn đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc và bảo hiểm thất nghiệp, nếu việc chậm đóng phát sinh từ các nguyên nhân khách quan đã được cơ quan có thẩm quyền công bố.

Những trường hợp được xem xét bao gồm bão, lũ, hỏa hoạn lớn, hạn hán kéo dài, dịch bệnh nguy hiểm gây gián đoạn hoạt động sản xuất, cũng như tình trạng khẩn cấp quốc gia hoặc địa phương làm ảnh hưởng đến năng lực tài chính của doanh nghiệp.

Để được hưởng chính sách này, doanh nghiệp phải gửi hồ sơ đề nghị chậm đóng trước ngày 25 của tháng có văn bản đôn đốc từ cơ quan bảo hiểm xã hội, kèm theo tài liệu chứng minh thiệt hại hoặc xác nhận của chính quyền địa phương. Cơ quan bảo hiểm sẽ căn cứ trên mức độ ảnh hưởng thực tế để xem xét miễn xử lý vi phạm. Đây là điểm đổi mới quan trọng, thể hiện sự linh hoạt trong quản lý, đồng thời tạo điều kiện cho doanh nghiệp duy trì hoạt động và việc làm trong giai đoạn khó khăn.

Nghị định 274/2025/NĐ-CP cũng quy định cụ thể cách xác định số tiền và thời gian chậm đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc và bảo hiểm thất nghiệp, nhằm tăng tính minh bạch trong quản lý nghĩa vụ tài chính của người sử dụng lao động.

Theo đó, số tiền chậm đóng được tính là phần nghĩa vụ mà doanh nghiệp chưa hoàn thành sau thời hạn nộp quy định. Số ngày chậm đóng được xác định kể từ ngày tiếp theo của thời hạn đóng đến thời điểm thực tế doanh nghiệp hoàn tất nghĩa vụ.

Trường hợp doanh nghiệp chậm nộp, sẽ phải chịu mức lãi suất 0,03%/ngày tính trên tổng số tiền chậm đóng. Quy định này không chỉ đảm bảo tính công bằng giữa các đơn vị sử dụng lao động mà còn khuyến khích doanh nghiệp tuân thủ kỷ luật tài chính, tránh tình trạng dây dưa kéo dài nợ bảo hiểm. Đồng thời, cơ chế này giúp cơ quan bảo hiểm dễ dàng hơn trong việc giám sát và xử lý các trường hợp vi phạm.

Bên cạnh việc hỗ trợ doanh nghiệp gặp khó khăn, Nghị định cũng nhấn mạnh biện pháp xử lý nghiêm các hành vi trốn đóng bảo hiểm xã hội và bảo hiểm thất nghiệp. Cụ thể, nếu doanh nghiệp không đăng ký tham gia bảo hiểm cho người lao động trong thời hạn 60 ngày kể từ ngày phát sinh nghĩa vụ, phần tiền chưa đóng sẽ được xác định là tiền trốn đóng.

Việc quy định rõ ràng thời hạn và chế tài này giúp ngăn chặn tình trạng lợi dụng cơ chế chậm đóng để né tránh nghĩa vụ, đồng thời nâng cao trách nhiệm của người sử dụng lao động trong việc thực hiện chính sách an sinh. Các cơ quan chức năng sẽ tăng cường thanh tra, kiểm tra, bảo đảm quyền lợi hợp pháp của người lao động được thực hiện đầy đủ và kịp thời.

Cơ quan Bảo hiểm xã hội Việt Nam được giao nhiệm vụ theo dõi, phát hiện và xử lý kịp thời các trường hợp chậm đóng, trốn đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc và bảo hiểm thất nghiệp.

Hàng tháng, các cơ quan bảo hiểm quản lý trực tiếp đối tượng tham gia phải xác định số tiền và số ngày chậm đóng, trốn đóng; đồng thời gửi thông báo cho doanh nghiệp để đối chiếu, khắc phục và hoàn thiện nghĩa vụ tài chính.

Toàn bộ quá trình thu, quản lý và xử lý vi phạm được thực hiện công khai, minh bạch và tuân thủ quy định pháp luật. Việc tăng cường giám sát này giúp bảo vệ quyền lợi người lao động, đồng thời tăng tính tuân thủ và kỷ luật tài chính trong cộng đồng doanh nghiệp. Đây cũng là cơ sở để củng cố niềm tin của xã hội vào hệ thống bảo hiểm xã hội quốc gia.

Việc ban hành Nghị định 274 thể hiện rõ chủ trương của Chính phủ trong việc hài hòa giữa hỗ trợ doanh nghiệp và bảo vệ người lao động.

Trong bối cảnh kinh tế còn nhiều biến động, thiên tai và dịch bệnh xảy ra bất thường, chính sách này giúp doanh nghiệp giảm gánh nặng tài chính tạm thời, qua đó duy trì sản xuất và việc làm, đồng thời không làm gián đoạn quyền lợi bảo hiểm xã hội của người lao động.

Các chuyên gia đánh giá, Nghị định 274 không chỉ là giải pháp tình thế mà còn là bước tiến quan trọng trong cải cách quản lý an sinh xã hội, hướng tới một hệ thống bảo hiểm linh hoạt, minh bạch và công bằng hơn. Cơ chế này góp phần thúc đẩy sự phục hồi của doanh nghiệp sau khủng hoảng, đồng thời củng cố nền tảng cho phát triển bền vững và bao trùm.