Chính phủ Thái Lan chật vật thúc đẩy tăng trưởng kinh tế

Trợ cấp điện và nhiên liệu để giảm chi phí sinh hoạt, là hành động đầu tiên của Thủ tướng Srettha Thavisin sau khi nhậm chức tháng 9/2023. Các khoản trợ cấp đã tạo ra sự khác biệt rõ rệt với nhiều hộ gia đình và doanh nghiệp, đưa lạm phát xuống mức âm trong 6 tháng liên tiếp tính đến tháng 3/2024.

Trong cuộc tổng tuyển cử ngày 14/5/2023, đảng Pheu Thái đứng thứ hai nhưng đã tập hợp một liên minh với các cựu đối thủ và có liên hệ với quân đội, để bầu ông Srettha làm thủ tướng.

Bà Paetongtarn Shinawatra, lãnh đạo Pheu Thai, phát biểu ngày 3/5: “Nếu chúng ta không lựa chọn lãnh đạo và thành lập chính phủ liên minh, chúng ta sẽ không có cơ hội giải quyết những vấn đề tồn đọng bấy lâu nay.”

Tình trạng giảm phát đã đảo ngược vào tháng 4/2024, sau khi các khoản trợ cấp hết hạn. Nội các tháng trước đã nâng giá dầu diesel lên 33 baht mỗi lít cho đến cuối tháng 7, do quỹ dầu mỏ nhà nước thâm hụt 104 tỷ baht. Theo HSBC, loại bỏ các khoản trợ cấp có thể làm tăng lạm phát thêm 1,2% mỗi tháng.

Thái Lan đang chứng kiến mức tăng trưởng yếu, chỉ khoảng 1%, thấp hơn mức 1,9% của cả năm 2023. Nhiều nhà kinh tế dự đoán, cả năm 2024, GDP sẽ tăng chưa đến 3%. Nguyên nhân bởi kinh tế toàn cầu chậm lại, làm giảm nhu cầu mua hàng xuất khẩu của Thái Lan.

Pheu Thai từng cam kết hỗ trợ 10.000 baht cho mọi công dân từ 16 tuổi trở lên, nhằm quay trở lại thời kỳ huy hoàng, khi nền kinh tế tăng trưởng hơn 5% mỗi năm trước cuộc đảo chính quân sự 2014.

Bà Tasanee Buranapakorn, cựu thành viên Pheu Thai, người đã thua cuộc đua vào quốc hội trước đối thủ Move Forward, cho biết chương trình hỗ trợ tiền không gây được tiếng vang với những cử tri có tư tưởng dân chủ. Lý do là nhiều tiếng nói lo ngại rằng, sẽ làm thâm hụt ngân sách và thêm áp lực trong việc cân bằng nền kinh tế.

Liên minh hiện tại của thủ tướng Srettha, được cho là tương đối dân chủ, đủ để các chính phủ phương Tây chào đón ông, nhất là trong các vấn đề thương mại và hợp tác kinh tế. Cuối 2023 tới nay, chính phủ Thái Lan đã nỗ lực mở cửa đón khách du lịch, gỡ bỏ hết các rào cản như thị thực với một số thị trường khách trọng điểm, như Trung Quốc, Ấn Độ và Nga.

Trước Covid-19, du lịch chiếm khoảng 20% GDP Thái Lan. Dẫu vậy năm 2023, doanh thu từ du lịch mới chỉ bằng 45% khi Covid-19 chưa xuất hiện.

Về xuất khẩu, lĩnh vực xương sống khác của nền kinh tế, quý 1/2024 đã giảm 0,2% so với cùng kỳ năm trước. Song song đó, tính đến cùng thời gian, chỉ số sản xuất đã âm trong 18 tháng liên tục.

Gặp khó về du lịch và xuất khẩu, Pheu Thai gây áp lực lên Ngân hàng Trung ương Thái Lan, muốn nới lỏng chính sách tiền tệ. Tuy nhiên, Ngân hàng Trung ương giữ nguyên lãi suất trong hai cuộc họp gần nhất, vào tháng 2 và tháng 4, vì lo ngại lạm phát quay trở lại.

Tháng 4/2024, Thủ tướng Srettha đã thuyết phục các ngân hàng Thái Lan cắt giảm 1/4 lãi suất bán lẻ, cho những người đang vay nợ dễ bị tổn thương, sau nhiều tháng vận động Ngân hàng Trung ương Thái Lan cắt giảm lãi suất. Chính phủ nhận thấy việc giải quyết nợ hộ gia đình - chiếm tới 90% tổng sản phẩm quốc nội của Thái Lan, sẽ dọn đường cho người tiêu dùng mở ví nhiều hơn, khi chương trình trợ cấp tiền được thực thi.

Tuy nhiên, chương trình trợ cấp đã được điều chỉnh, từ việc phân bổ tới toàn bộ người dân, chuyển sang những đối tượng có thu nhập thấp và đang gặp khó khăn. Như vậy, chi phí cho chương trình này dự kiến sẽ giảm từ 500 tỷ baht xuống còn 327 tỷ baht.

Chương trình trước đây được dự đoán giúp thúc đẩy tăng trưởng GDP năm 2024 thêm 0,6%, nhưng các nhà kinh tế cho biết, triển khai vào quý 4 là quá muộn để tạo ra sự khác biệt.