Bộ Y tế đề xuất thành lập Tổng đài quốc gia cấp cứu

Tổng đài sẽ hoạt động 24/7, kết nối trực tuyến với các lực lượng cấp cứu y tế, phòng cháy chữa cháy, cảnh sát giao thông, cứu hộ cứu nạn...

Theo Bộ Y tế, cấp cứu ngoại viện có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong hệ thống y tế. Đây là tuyến đầu bảo vệ tính mạng, sức khỏe người dân ngay tại hiện trường tai nạn hoặc cộng đồng.

Cấp cứu kịp thời trong “thời gian vàng” có thể quyết định sự sống còn, giảm tỷ lệ tử vong, hạn chế biến chứng thần kinh, tim mạch, hô hấp; đồng thời nâng cao năng lực ứng phó trong các tình huống thảm họa, cháy nổ, thiên tai hay tai nạn giao thông nghiêm trọng.

Mặc dù đã có nhiều nỗ lực cải thiện, hệ thống cấp cứu ngoại viện tại Việt Nam vẫn bộc lộ nhiều hạn chế. Hiện chưa có một khung pháp lý hoàn chỉnh và chiến lược quốc gia dành riêng cho cấp cứu ngoại viện; dịch vụ này chưa được bảo hiểm y tế chi trả, dẫn đến khó khăn trong vận hành.

Việc điều phối hoạt động còn phân tán theo từng ngành, từng địa phương; Trung tâm 115 chưa có khả năng phân loại tình trạng bệnh ngay từ khi tiếp nhận cuộc gọi; độ bao phủ dịch vụ còn thấp, đặc biệt tại vùng sâu, vùng xa.

Thống kê cho thấy các trung tâm 115 mới chỉ đáp ứng 10 - 20% nhu cầu, trong khi 80 - 90% trường hợp cấp cứu hiện do người dân tự đưa đến bệnh viện hoặc các đội tình nguyện tự phát.

Nguồn nhân lực thiếu và chưa được đào tạo thường xuyên; khoảng 80% nhân viên chưa qua chuẩn hóa, chưa có hệ thống chứng chỉ riêng. Trang thiết bị cấp cứu cũng chưa đáp ứng nhu cầu: chỉ 60% số huyện có xe cứu thương, trong đó 70% chưa đạt chuẩn quốc tế.

Trước thực trạng trên, Bộ Y tế đề xuất nhiều giải pháp trong giai đoạn 2025 - 2030. Đáng chú ý, Tổng đài quốc gia cấp cứu ngoại viện sẽ ứng dụng công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn để định vị, phân loại mức độ khẩn cấp của cuộc gọi, đồng thời lưu trữ và phân tích dữ liệu phục vụ đánh giá và dự báo nhu cầu theo từng vùng.

Song song, Bộ Y tế kiến nghị đầu tư xây dựng các trung tâm điều phối cấp cứu cấp tỉnh, trạm cấp cứu vệ tinh tại cơ sở; trang bị xe cứu thương và phương tiện chuyên dụng đa dạng như mô tô cấp cứu, xe địa hình, xuồng, tàu cao tốc… nhằm mở rộng khả năng tiếp cận dịch vụ. Mục tiêu đến năm 2030 là 100% tỉnh, thành kiện toàn hệ thống cấp cứu ngoại viện, 100% phương tiện cấp cứu đạt chuẩn và ít nhất 2 triệu người dân được đào tạo kỹ năng sơ cứu cơ bản.

Đề án dự kiến thực hiện theo hai giai đoạn. Giai đoạn 1 (2025 - 2027) sẽ thí điểm tại sáu địa phương: Bắc Ninh, Hải Phòng, Hà Tĩnh, Đà Nẵng, Khánh Hòa và An Giang. Giai đoạn 2 (2027 - 2030) sẽ mở rộng trên phạm vi toàn quốc.

Nếu được triển khai đồng bộ, Tổng đài quốc gia cấp cứu cùng hệ thống ngoại viện hiện đại sẽ góp phần nâng cao năng lực cấp cứu, đáp ứng kịp thời nhu cầu chăm sóc y tế khẩn cấp của người dân, hướng tới mục tiêu xây dựng một hệ thống y tế nhân văn, hiệu quả và bền vững.