Bộ Xây dựng: Mỗi tháng cần giải ngân bình quân 9.800 tỷ đồng

Theo báo cáo của Vụ Kế hoạch - Tài chính (Bộ Xây dựng), tổng kế hoạch đầu tư công vốn ngân sách Trung ương năm 2025 của Bộ dự kiến được giao khoảng 90.636 tỷ đồng. Tính đến hết tháng 7/2025, Bộ đã giải ngân khoảng 28.382 tỷ đồng, đạt 32,55% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Như vậy, trong những tháng còn lại, Bộ Xây dựng cần giải ngân thêm khoảng 58.816 tỷ đồng, bình quân mỗi tháng phải thực hiện gần 9.800 tỷ đồng, một con số đầy thách thức, đặc biệt khi mùa mưa bão tại miền Trung và miền Bắc đang tới gần, ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ thi công.

Kết quả kiểm tra tại 16 dự án quan trọng, trọng điểm của 6 Ban quản lý dự án trực thuộc Bộ cho thấy, ngoài những nỗ lực đã đạt được, tiến độ giải ngân vẫn đối mặt nhiều khó khăn. Nhu cầu vốn của nhiều dự án thực tế thấp hơn so với kế hoạch ban đầu do các yếu tố khách quan: kết quả đấu thầu giảm giá so với dự toán, chỉ số trượt giá âm hoặc chưa xác định được, việc giảm 2% thuế VAT, chi phí giải phóng mặt bằng thấp hơn phương án ban đầu, hoặc phát sinh giảm sau khi quyết toán, xử lý công nợ.

Bên cạnh đó, còn tồn tại các nguyên nhân chủ quan từ phía chủ đầu tư và ban quản lý. Một số dự án chưa kiểm soát chặt chẽ tổng mức đầu tư, quản lý hợp đồng, dự toán dẫn đến xác định sai lệch nhu cầu vốn. Có dự án phải điều chỉnh lại dự toán, giảm trừ thanh toán theo kết luận của thanh tra, kiểm toán; tiến độ triển khai chậm so với yêu cầu nên không thể giải ngân hết vốn đã được giao. Điều này dẫn đến tình trạng một số hạng mục tuy đã được bố trí vốn đủ để hoàn thành trong năm 2025 nhưng có nguy cơ cao không hoàn thành, buộc phải kéo dài sang năm 2026.

Trước thực tế đó, Bộ Xây dựng đã yêu cầu các chủ đầu tư tăng tốc thi công, bù lại khối lượng chậm trong nửa đầu năm. Trọng tâm là sớm triển khai công tác giải phóng mặt bằng, tái định cư đối với các dự án lớn như đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng và đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam. Việc này không chỉ giúp giải ngân đúng tiến độ mà còn bù đắp cho những dự án đang dư vốn, tránh tình trạng dồn vốn cuối năm.

Đồng thời, Bộ Xây dựng chỉ đạo các đơn vị rà soát kỹ tiến độ từng dự án, nhất là những dự án có nguy cơ không kịp hoàn thành trong năm nay, để báo cáo và xin điều chỉnh thời gian thực hiện. Với những khoản vốn không thể giải ngân hết, Bộ yêu cầu có giải pháp xử lý sớm nhằm hạn chế dồn sang năm sau, tránh lãng phí nguồn lực.

Vụ Kế hoạch - Tài chính cũng kiến nghị Bộ chỉ đạo các chủ đầu tư tận dụng tối đa điều kiện thời tiết thuận lợi, áp dụng biện pháp tăng ca, tăng kíp, thi công cuốn chiếu… để đẩy nhanh tiến độ. Các đơn vị cần phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương để giải quyết triệt để các vướng mắc về giải phóng mặt bằng, nguồn cung vật liệu xây dựng, vốn là những “nút thắt” lâu nay ảnh hưởng tới nhiều dự án.

Một điểm nhấn quan trọng là việc đẩy nhanh khâu nghiệm thu, thanh toán cho khối lượng đã hoàn thành, bao gồm cả chi phí giải phóng mặt bằng. Đây được coi là giải pháp trực tiếp để bổ sung phần vốn chưa kịp giải ngân trong các tháng trước. Bộ cũng yêu cầu hoàn tất việc giải ngân toàn bộ số vốn được phép kéo dài trước thời hạn 31/12/2025, không để tình trạng vốn “ngủ đông” trong ngân sách.

Với quyết tâm cao cùng những chỉ đạo cụ thể, Bộ Xây dựng đặt mục tiêu vừa bảo đảm tiến độ giải ngân, vừa nâng cao chất lượng công trình, coi đây là thước đo năng lực quản lý và hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công. Thành công trong giải ngân không chỉ giúp hoàn thành kế hoạch vốn năm 2025 mà còn góp phần thúc đẩy tăng trưởng, tạo động lực quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn tới.