Bộ Xây dựng đề xuất mở rộng 18 đoạn tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông theo hình thức PPP

Theo đề xuất, phạm vi nghiên cứu gồm 18 đoạn tuyến với tổng chiều dài 1.144 km. Trong đó, có 3 đoạn được đầu tư theo hình thức BOT và 15 đoạn đã, đang triển khai bằng vốn đầu tư công. Danh mục mở rộng không bao gồm các đoạn Pháp Vân - Cầu Giẽ, Cầu Giẽ - Cao Bồ, Đà Nẵng - Quảng Ngãi; cũng như các đoạn đã, đang mở rộng gồm Cao Bồ - Mai Sơn, Cam Lộ - La Sơn, La Sơn - Hòa Liên, TP.HCM - Long Thành và đoạn Hòa Liên - Túy Loan vốn đã được xây dựng theo quy mô cao tốc hoàn chỉnh.

Qua nghiên cứu, Bộ Xây dựng nhận định các đoạn tuyến khu vực phía Bắc (Mai Sơn - Quốc lộ 45 - Nghi Sơn - Diễn Châu) và khu vực phía Nam (Vĩnh Hảo - Phan Thiết - Dầu Giây) có tiềm năng tài chính cao, trong khi các đoạn miền Trung hiệu quả thấp hơn và cần vốn Nhà nước hỗ trợ.

Vì vậy, Bộ kiến nghị kết hợp các đoạn có hiệu quả tốt với những đoạn ít hấp dẫn hơn về mặt tài chính, nhằm bảo đảm sự đồng bộ toàn tuyến và hạn chế tối đa nhu cầu vốn ngân sách.

Ba đoạn BOT gồm Diễn Châu - Bãi Vọt, Nha Trang - Cam Lâm và Cam Lâm - Vĩnh Hảo có tổng chiều dài 178 km, sơ bộ vốn đầu tư khoảng 25.343 tỷ đồng. Bộ Xây dựng đã làm việc với các nhà đầu tư hiện hữu nhưng do tính hấp dẫn tài chính chưa cao, họ đều đề nghị cần có sự hỗ trợ từ ngân sách Nhà nước.

Theo Luật Đường bộ, việc mở rộng các đoạn này theo hình thức BOT sẽ tiếp tục được Bộ thỏa thuận với nhà đầu tư, đồng thời nghiên cứu khả năng ghép với những đoạn khác để gia tăng tính khả thi của phương án tài chính.

Với 15 đoạn tuyến đầu tư công có tổng chiều dài 966 km và sơ bộ vốn khoảng 126.758 tỷ đồng, Bộ đã xây dựng các phương án phân chia dự án.

Trong đó, phương án chia thành hai dự án lớn được đánh giá cao: khu vực phía Bắc từ Mai Sơn đến Cam Lộ (415 km, vốn khoảng 59.632 tỷ đồng) và khu vực phía Nam từ Quảng Ngãi đến Dầu Giây (551 km, vốn khoảng 67.127 tỷ đồng).

Một số doanh nghiệp như Xuân Trường và VIDIFI quan tâm đến các dự án phía Bắc, trong khi Tập đoàn Đèo Cả và Tập đoàn Sơn Hải tỏ rõ sự quan tâm đối với khu vực phía Nam.

Ngoài ra, phương án chia thành 5 - 6 dự án nhỏ hơn cũng nhận được sự chú ý của nhiều nhà đầu tư khác như Trường Thịnh, 194, Phương Thành và Rạng Đông. Tuy nhiên, theo đánh giá của Bộ, việc chia thành ít dự án sẽ giúp rút ngắn thời gian thu phí, bảo đảm đồng bộ triển khai, đồng thời tối ưu chi phí đầu tư, vận hành và bảo trì.

Đối với các đoạn tuyến đầu tư công như Cao Bồ - Mai Sơn, Cam Lộ - La Sơn, La Sơn - Hòa Liên và Hòa Liên - Túy Loan, Bộ Xây dựng cho biết sau khi hoàn thành sẽ được tổ chức thu phí theo quy định của Luật Đường bộ.

Bộ cũng dự kiến nghiên cứu phương án ghép công tác thu phí các đoạn này với các dự án BOT mở rộng, giao cho nhà đầu tư quản lý, bảo trì nhằm bảo đảm đồng bộ và tiết kiệm chi phí vận hành.

Bộ Xây dựng đặt mục tiêu hoàn thành toàn bộ dự án mở rộng trong giai đoạn 2026 - 2030. Theo mốc nhanh nhất, việc quyết định đầu tư có thể diễn ra vào quý I/2026, khởi công vào quý II/2026 và đưa vào khai thác từ quý IV/2028.

Trong trường hợp cần cơ chế chính sách đặc thù, Bộ sẽ báo cáo và trình Quốc hội xem xét tại kỳ họp tháng 10/2025. Đồng thời, Bộ kiến nghị Thủ tướng chấp thuận phương án phân chia dự án, giao Bộ tổ chức lập báo cáo nghiên cứu khả thi và triển khai các bước tiếp theo.

Trước mắt, từ tháng 1/2026, Bộ sẽ tổ chức thu phí các đoạn đã hoàn thành theo Nghị quyết Quốc hội và Luật Đường bộ; sau đó, khi có nhà đầu tư trúng thầu, việc thu phí sẽ được bàn giao theo hợp đồng dự án.