Vì sao giá dầu sẽ không giảm trong ngắn hạn?

Nếu nhu cầu của Trung Quốc tăng mạnh sau phong tỏa và sản xuất dầu tại Nga tiếp tục giảm, việc giá lên lại mốc 139 USD như đầu năm nay là có khả năng.

Những ngày gần đây, giá dầu có xu hướng tăng, về lại sát mức ở thời điểm chiến sự Nga - Ukraine mới bắt đầu và chưa có dấu hiệu đi xuống. Dù giá dầu tuần trước có lúc giảm nhờ kỳ vọng tăng bơm dầu từ Tổ chức Các nước Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC). Tuy nhiên, thông báo sau đó của tổ chức này cho thấy mức tăng bơm dầu là không đủ để hạ nhiệt giá xăng và kiềm chế lạm phát toàn cầu. Thêm vào đó, lệnh cấm vận của Liên minh châu Âu (EU) và nhu cầu hồi phục tại Trung Quốc - nền kinh tế lớn nhì thế giới - cũng sẽ giữ giá dầu ở mức cao.

Theo Matt Smith - nhà phân tích dầu khu vực châu Mỹ tại hãng phân tích Kpler, giá dầu sẽ tiếp tục duy trì ở mức 3 con số thêm một thời gian nữa. "Nếu nhu cầu của Trung Quốc tăng mạnh sau phong tỏa và sản xuất dầu tại Nga tiếp tục giảm, việc giá lên lại mốc 139 USD như đầu năm nay là có khả năng". Và, có 3 lý do khiến giá dầu sẽ không giảm trong ngắn hạn.

1. EU xa lánh dầu Nga

Smith nhận định, kể cả khi lạm phát tăng vọt trong bối cảnh kinh tế trì trệ, làm dấy lên rủi ro suy thoái, nhu cầu dầu thế giới cũng không giảm đủ mạnh để hạ giá như năm 2008. "Vì đây là vấn đề về nguồn cung, dù có suy thoái, giá dầu cũng không giảm mạnh", ông nói.

EU tuần trước đã thông qua lệnh cấm nhập 90% dầu Nga và các thành viên khối này sẽ có nửa năm để giảm dần nhập dầu Nga, và 8 tháng với các sản phẩm khác từ dầu. Hiện, EU vẫn có thể mua dầu Nga, nhưng đang tìm lựa chọn khác. Theo Kpler, nhập khẩu dầu của EU từ Angola đã tăng gấp 3, trong khi đó lượng nhập từ Brazil và Iraq tăng lần lượt 50% và 40%.

Theo Roslan Khasawneh - nhà phân tích nhiên liệu tại Vortexa, việc tìm dầu từ các nguồn khác cách xa EU hơn sẽ khiến giá dầu tiếp tục ở mức cao. "Chi phí vận chuyển sẽ tăng vì dầu phải đi đường dài, khiến giá khó giảm", Khasawneh nói. Dù chính phủ các nước có thể ra nhiều chính sách để kiểm soát đà tăng giá dầu, như trợ giá nhiên liệu hay áp trần giá xăng, song điều thế giới cần nhất là tăng cung đáng kể lại rất khó xảy ra.

Link bài viết

2. Không đủ lựa chọn để thay thế dầu Nga

Năm 2021, theo Tổ chức Năng lượng Quốc tế (IEA), Nga đóng góp đến 14% nguồn cung dầu toàn cầu. Do đó, các lệnh trừng phạt từ phương Tây đã tạo ra khoảng trống lớn trên thị trường. IEA cho biết, tháng 4/2022, lượng dầu sản xuất của Nga đã giảm gần 1 triệu thùng/ngày và mức giảm này có thể lên đến 3 triệu trong nửa cuối năm nay.

Tuần trước, OPEC và các đồng minh cho biết sẽ tăng sản xuất thêm 648.000 thùng/ngày trong tháng 7 và 8 tới, cao hơn 200.000 thùng so với kế hoạch cũ. Dù vậy, Nga cũng là thành viên OPEC+ và IEA dự báo sản xuất toàn cầu nếu không tính Nga, phải tăng thêm hơn 3 triệu thùng/ngày trong năm nay thì mới có thể cân bằng tác động của lệnh trừng phạt.

Song, việc này là rất khó, vì trước khi chiến sự Nga - Ukraine xảy ra, các quốc gia sản xuất dầu đã giảm đầu tư vào lĩnh vực này, để chuyển sang năng lượng tái tạo. Hơn nữa, năng lực của OPEC cũng hạn chế. "OPEC+ từ lâu đã không đạt mục tiêu sản lượng. Kể cả thành viên chủ chốt như Saudi Arabia, UAE và Kuwait tháng trước cũng xuất khẩu ít hơn nhiều so với tháng 4", Smith nói.

Theo Giovanni Staunovo - chiến lược gia tại UBS, "nhiều nước OPEC+ đã chạm giới hạn sản xuất". "Đồng nghĩa, mức tăng thực tế có thể chỉ bằng nửa mục tiêu thôi", Staunovo dự báo.

Bên cạnh đó, việc không có nhiều lựa chọn để thay thế còn là hậu quả của nhiều năm ngành dầu khí không được đầu tư đúng mức. Đầu tư vào lĩnh vực này chỉ đạt 341 tỷ USD năm 2021, giảm 23% so với 525 tỷ USD tiền đại dịch và chưa bằng nửa mức đỉnh năm 2014 là 700 tỷ USD. Việc này có rất nhiều nguyên nhân, trong đó có việc các nhà đầu tư và chính phủ đặt cược vào năng lượng sạch, tương lai thiếu chắc chắn của nhiên liệu hóa thạch và nhiều năm giá dầu biến động theo hướng đi xuống.

Mức độ phụ thuộc năng lượng nhập khẩu của EU. Đồ họa: Visual Capitalist

3. Nhu cầu của thế giới tăng mạnh

Trong nhiều tháng, do chiến lược Zero Covid, các lệnh phong tỏa ở Thượng Hải, Bắc Kinh và nhiều thành phố lớn khác tại Trung Quốc đã kìm hãm nhu cầu của quốc gia nhập dầu lớn nhất thế giới này. Tuy nhiên, chính phủ Trung Quốc đã bắt đầu gỡ dần các hạn chế và nhu cầu tăng trở lại có thể kéo giá dầu lên cao.

Trung Quốc cũng đang tăng tốc nhập dầu Nga, khi dầu Urals nước này đang được bán với giá thấp hơn 34 USD so với Brent. Theo ước tính của Vortexa, Trung Quốc nhập 1,1 triệu thùng dầu/ngày từ Nga vào tháng 5, tăng gần 40% so với trung bình năm ngoái.

Trong khi đó, Smith không cho rằng nhu cầu tại Trung Quốc sẽ "tăng vọt", do các lệnh hạn chế chỉ được gỡ bỏ dần dần. "Tuy nhiên, vì rào cản lớn nhất đã được gỡ bỏ, giá sẽ có nhiều lý do hơn để neo quanh mốc hiện tại", ông nói.

Nhu cầu nhiên liệu tại Mỹ cũng không giảm nhiều, bất chấp giá hiện đang ở mức kỷ lục. Tuần trước, lượng xăng bán ra tại các trạm xăng của Mỹ chỉ giảm khoảng 5% so với tuần trước đó. Giá xăng tại đây đã tăng hơn 50% trong năm qua, lên 4,6 USD/gallon (3,78 lít) cuối tháng trước.