Về vườn câu cá

Lâu lắm rồi tôi mới có dịp về quê miệt vườn miền Tây. Khi nhìn thấy một nhóm người vai vác cần câu, hong đeo giỏ đựng trùn (giun) đi câu cá đồng, bỗng dưng tôi nhớ lại chuyện hồi nhỏ đi câu cá bằng mồi kiến vàng, thú vui dân dã đã đó giờ đã trở thành hoài niệm.

Đọc E-paper

Hồi đó, mỗi lần mưa đến, bọn nhóc trong xóm chùa Dơi, phường 3, thị xã Sóc Trăng thường rủ nhau đi phá ổ kiến vàng lấy trứng làm mồi câu cá. Chúng tôi đèo nhau trên chiếc xe đạp, đến những tàng cây rậm rạp dọc đường Mỹ Xuyên, Tham Đôn... để tìm ổ kiến. Khi phát hiện ổ kiến, chúng tôi dùng cây trúc dài, trên đầu buộc cái bao nhỏ để hứng trọn ổ kiến được kết bằng lá khô rồi vừa rung, vừa lắc cho rách để trứng kiến rớt vô bao.

Bọn nhóc chúng tôi tuy hứng chí lắm nhưng cũng rất hồi hộp, vì đám kiến thợ (bảo vệ ổ và chăm sóc trứng kiến) thường chạy nhanh theo cây sào trúc, xuống người chúng tôi cắn trả quyết liệt những kẻ “tử thù” chuyên phá mái nhà êm ấm của chúng. Để tránh bị kiến cắn, chúng tôi thường thoa vôi bột một đoạn trên cây trúc, kiến bò đến chỗ phấn vôi thì bị cay nồng và rớt xuống đất.

Đặc biệt, mùa mưa ẩm thấp nên trong ổ kiến vàng còn có ấu trùng của kiến cánh, kiến dương do kiến mẹ đến đẻ nhờ nên khi phá ổ kiến vàng trong mùa này, nếu thấy loại trứng nhỏ tròn như hột gạo là trứng kiến vàng, trứng lớn như hột bột báng và có chấm đen là ấu trùng kiến cánh, còn loại trứng cỡ hột đậu trắng là trứng kiến dương.

Được ổ kiến nhiều thành phần như vậy gọi là trúng đậm vì trứng kiến lớn dễ móc vào lưỡi câu và cá rất nhạy mồi.

Bọn nhóc không chuyên chúng tôi thì làm vậy, nhưng đối với thợ câu chuyên nghiệp thì công phu hơn. Muốn mồi dùng lâu không hư, thợ câu cứ để nguyên kiến sống, nhờ chúng tiết chất dịch để bảo vệ trứng. Ngược lại, nếu dùng liền thì loại bỏ kiến sống, rồi bóp nát trứng kiến trộn với các vị thuốc Bắc để làm mồi dụ và mồi câu.

Thông thường, để làm mồi dụ cá, thợ câu rang cám, hoa hồi tán nhỏ, củ môn nước sao vàng giã mịn trộn với quế khâu, pha vào nước sền sệt ủ chua vài giờ rồi thả xuống nơi câu. Đợi vài phút, các loại cá đánh hơi sẽ tìm đến. Còn mồi câu là trứng kiến trộn với các vị thuốc như đại hồi, tiểu hồi, quyên giáp, lưu huỳnh, a ngùy (mùi rất hôi), rồi dùng tóc hay chỉ quến với hỗn hợp này để dễ móc vào lưỡi câu. Đây là loại mồi câu nhạy nhất đối với các loại cá trên đồng ruộng.

Ngoài việc làm mồi câu cá, kiến vàng còn có lợi cho nhà vườn trồng cam, quýt. Nhà vườn thường chặt nguyên nhánh có ổ kiến trên những cây mọc hoang, không làm rách ổ để giữ trứng non rồi đem về treo trong vườn. Kiến vàng sẽ tiêu diệt các loại sâu rầy hại lá và nụ hoa non, giúp trái cam, quýt phát triển tốt.

Mỗi lần câu được con cá to là bọn nhóc lại nhảy cẫng lên đầy sung sướng, chú cá đó có thể vùi rơm nướng mọi để “khao quân” hoặc mang bán để mua bánh kẹo... Năm tháng qua đi thoảng qua như cơn gió, ngoảnh lại đã hơn nửa đời người, nhưng những cơn mưa miệt vườn và mùi cá nướng đồng vẫn trở đi trở lại trong giấc mơ của đứa trẻ lên mười...