Tương lai kinh tế Hồng Kông ảm đạm, Tokyo sẽ hưởng lợi?
Có 1 câu nói lan truyền trên mạng xã hội Trung Quốc, là Mỹ mất 100 năm để biến New York thành trung tâm tài chính quốc tế hàng đầu khu vực, thì Trung Quốc chỉ mất 3 năm để làm điều đó với Singapore.
Tất nhiên, Singapore đã là trung tâm tài chính quan trọng của khu vực trước năm 2021, nhưng hòn đảo vượt qua Hồng Kông để đứng vị trí số 1, sau khi đặc khu hành chính này bị áp luật an ninh quốc gia và giới hạn quyền tự do báo chí.
Tình hình ở đặc khu hành chính thuộc Trung Quốc đã khiến những người từ đại lục giàu có, vốn luôn thoải mái và sẵn sàng kinh doanh chênh lệch giá, phải tìm kiếm một nơi khác để gửi tiền cho an toàn.
Nhiều doanh nhân và nhà đầu tư giỏi nhất của Trung Quốc đã chuyển đến Singapore, trong đó có Neil Shen, người đồng sáng lập “Trip.com” và là nhà đầu tư vào các công ty công nghệ hàng đầu như ByteDance hay Pinduoduo.
Tokyo có vị thế tốt để cạnh tranh với Singapore. Người Trung Quốc thành thị thích du lịch đến Nhật Bản và dành thời gian ở đó, có lẽ nhiều hơn Singapore. Nhật Bản gần gũi với Trung Quốc về văn hóa, ngôn ngữ, khí hậu, lịch sử và mối quan hệ lâu đời về giao lưu nhân dân. Một số đang ghen tị với người sáng lập Alibaba là tỷ phú Jack Ma, hiện là giáo sư tại Đại học Tokyo.
Dù sao đi nữa, sức hấp dẫn của Hồng Kông đang suy giảm là điều không ai có thể phủ nhận.
Thành phố có vẻ sẽ hứng chịu thêm tác động nữa, khi các nhà lập pháp thông qua luật an ninh mới, liên quan tới tội danh như phản quốc và gián điệp.
Phòng thương mại đại diện cho các công ty nước ngoài đã bày tỏ lo ngại, về một số điều khoản mơ hồ về bí mật nhà nước. Bên cạnh đó, dự luật cũng tạo ra những tội danh mới, liên quan đến yếu tố nước ngoài.
Sau luật an ninh quốc gia áp đặt lên Hồng Kông tháng 6/2020, hơn 10.000 người đã bị bắt vì các tội biểu tình hoặc chính trị. Phe đối lập bị thanh trừng hoàn toàn khỏi cơ quan lập pháp. Người sử dụng lao động đang gặp khó trong việc tuyển dụng, do làn sóng di cư của công dân trẻ, đến những nơi tự do và cởi mở hơn.
Các doanh nhân Trung Quốc cũng lưu ý đến luật mới của Hồng Kông, đã làm xói mòn sự tách biệt của hệ thống pháp luật Hồng Kông với Trung Quốc đại lục.
Theo luật mới, một số phán quyết do tòa án đại lục ban hành, có thể được thi hành ở Hồng Kông, nghĩa là tài sản ở Hồng Kông có thể bị tịch thu, với quyết định từ tòa án đại lục.
Không có gì ngạc nhiên, khi tâm lý đầu tư ở Hồng Kông đã đi xuống. Những doanh nhân lạc quan về Trung Quốc trước đây, như cựu chủ tịch Morgan Stanley khu vực châu Á Stephen Roach cũng phải thốt lên rằng, kỷ nguyên của Hồng Kông đã kết thúc.
Nhà đầu tư từ đại lục lẫn Hồng Kông đều chuyển vốn ra nước ngoài, dẫn đến số lượng văn phòng kinh doanh gia đình ở Singapore tăng gấp 20 lần kể từ 2018.
Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida, dường như nhận ra đất nước ông cũng có cơ hội.
Tháng 9/2023 tại New York, ông Kishida công bố chính sách nhằm thúc đẩy cạnh tranh trong ngành quản lý tài sản trị giá 5 nghìn tỷ USD của đất nước mặt trời mọc, thông qua giảm bớt rào cản, hỗ trợ người mới, và thiết lập các khu vực kinh doanh đặc biệt nơi tiếng Anh được sử dụng.
Theo nhiều chuyên gia, những bước đi này đánh dấu sự khởi đầu tốt, nhưng Nhật Bản cần tiến hành nhanh hơn nữa, để tận dụng thế mạnh. Đó là nền pháp quyền hoàn thiện, dân chủ vững mạnh, kinh tế quy mô lớn, văn hóa đặc sắc và chất lượng cuộc sống cao.
Tuy nhiên, Nhật Bản đang thiếu sự đa dạng và chưa linh động. Ví dụ nhiều lĩnh vực thuế vẫn cao, chưa đổi mới quyết liệt. Mặc dù Nhật Bản dẫn đầu thế giới về đổi mới công nghệ, những vào giữa năm 2023, hàng ngàn cơ quan chính phủ vẫn dùng máy fax và đĩa mềm thế hệ cũ.
Nhật Bản nên nhận ra rằng, họ có thể cung cấp cho người Trung Quốc khá giả nhiều thứ hơn những bữa ăn ngon và cuộc sống chất lượng. Nếu người giàu cảm thấy tiền của họ được quản lý tốt, chuyên nghiệp, với mức độ minh bạch và bảo mật như ở New York, London hay Singapore, nhiều khả năng họ sẽ chọn Tokyo.
