TP.HCM đề xuất giữ lại phần ngân sách thu vượt để làm metro

Theo dự thảo Quy hoạch TP.HCM, vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026-2030 khoảng 62,59 tỷ USD, trong đó đề án đường sắt đô thị thành phố chiếm khoảng 35%.

Tuy nhiên, UBND TP.HCM đánh giá số vốn làm đường sắt đô thị rất lớn, chiếm tỷ trọng cao trong kế hoạch đầu tư công trung hạn và hằng năm của địa phương.

Cụ thể, UBND TP.HCM tính toán rằng nhu cầu vốn thực hiện đề án đường sắt đô thị đến năm 2035 là khoảng 37,45 tỷ USD nhằm hoàn thiện 6 tuyến với tổng chiều dài 183 km.

Trong đó, giai đoạn 2026 - 2030 cần khoảng 22,3 tỷ USD, trong đó ngân sách địa phương 7,18 tỷ USD, phát hành trái phiếu chính quyền địa phương 6,88 tỷ USD, vốn Trung ương hỗ trợ 6,48 tỷ USD và vốn BT trả chậm 1,76 tỷ USD.

Giai đoạn 2030 - 2035 cần 15,15 tỷ USD, gồm ngân sách địa phương 9,54 tỷ USD, vốn Trung ương hỗ trợ 3,19 tỷ USD và vốn BT trả chậm 2,41 tỷ USD.

Bên cạnh đó, các dự án hiện nay của TP.HCM cần vốn rất lớn, nguồn ngân sách Thành phố được hưởng theo phân cấp không đủ đáp ứng nên cần huy động dưới nhiều hình thức khác, trong đó có huy động từ nguồn vốn vay.

Ngoài ra, TP.HCM cũng đang thực hiện các dự án ODA với mức vay lại quy mô lớn và tiếp tục thực hiện đề án đường sắt đô thị.

Do đó, UBND TP.HCM cho rằng cần có cơ chế đánh giá riêng, không tính vào chỉ tiêu đánh giá chung về kế hoạch đầu tư công trung hạn và hằng năm để đánh giá đúng hiệu quả đề án đường sắt đô thị. Đặc biệt, tổng mức vay và bội chi ngân sách hằng năm cần được Quốc hội, Chính phủ xem xét, điều chỉnh để đảm bảo đủ nhu cầu vốn vay của thành phố trong giai đoạn tới.

Về tính khả thi huy động vốn, UBND TP.HCM cho biết các khoản tăng thu ngân sách trung ương từ nguồn thu phân chia theo tỉ lệ trung ương 79% và TP.HCM 21%. Theo đó, phần tăng thu của trung ương sẽ điều tiết về ngân sách trung ương, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ quyết định thưởng vượt dự toán.

Tuy nhiên để đáp ứng nhu cầu vốn làm đường sắt đô thị, TP.HCM đề xuất giữ lại số tăng thu này để làm đề án. Việc này vẫn đảm bảo phần thu 79% của ngân sách trung ương.

TP.HCM cũng dự kiến thu về khoảng 6,5 tỷ USD từ đấu giá các khu đất xung quanh nhà ga metro số 1, 2, 3, 4, 5.

Đối với nguồn vốn từ ngân sách trung ương hỗ trợ có mục tiêu, TP.HCM dự kiến sử dụng từ 10% - 40% mỗi năm trong nguồn vốn đầu tư công để ưu tiên đầu tư phát triển hệ thống đường sắt đô thị, đồng thời phát hành trái phiếu chính quyền địa phương, vay từ các tổ chức tài chính trong nước, vay lại vốn vay nước ngoài của Chính phủ.