Đệ nhất phu nhân Nhật Bản - "đối thủ" của Thủ tướng Shinzo Abe

Đệ nhất phu nhân Nhật Bản Akie Abe là một nhà hoạt động xã hội. Bà vừa là trợ thủ vừa là "đối thủ” đáng gờm của Thủ tướng Shinzo Abe.

Đọc E-paper

Bà Akie Abe là con gái của cựu Chủ tịch Morinaga & Co. - một trong những hãng bánh kẹo lớn nhất Nhật Bản. Không giống như vợ của các nguyên thủ quốc gia khác, bà nhiều lần lên tiếng phản đối hoặc hoài nghi các chính sách quan trọng của chồng, như việc tham gia Hiệp định Đối tác Kinh tế Chiến lược xuyên Thái Bình Dương (TPP), xuất khẩu công nghệ điện hạt nhân, hay việc mở rộng căn cứ quân sự Mỹ tại Nhật.

Hồi tháng 8 vừa qua, bà đã một mình (và không cho chồng biết) thực hiện chuyến viếng thăm và bày tỏ sự ủng hộ với những người biểu tình phản đối việc xây dựng sân bay trực thăng quân sự Mỹ gần khu dân cư ở tỉnh Okinawa.

Lạt mềm

Bà Akie Abe không phải hình mẫu người vợ truyền thống của các Thủ tướng Nhật - những người ủng hộ vô điều kiện và luôn hỗ trợ chồng từ phía sau. Tuy nhiên, có một thực tế đáng ngạc nhiên là những lời chỉ trích cởi mở của bà về các chính sách của ông Abe dường như đã góp phần làm "mềm mại hóa" hình ảnh của vị chính khách 62 tuổi vốn bị cho là khá bảo thủ này.

"Tôi muốn nêu ra những quan điểm mà có thể chồng tôi và những người trong nội các của ông ấy không nhận thấy. Tôi ví mình giống như một "phe đối lập" vậy" - bà nói trong một buổi phỏng vấn.

Bà Akie Abe tại nhà hàng Uzu Ảnh: Bloomberg

"Bà ấy là người đặc biệt, rất đặc biệt. Không một đệ nhất phu nhân nào ở Nhật, hoặc thậm chí là ở Mỹ, từng có cách làm tương tự. Điều thú vị là việc này không hề làm tổn thương Thủ tướng Shinzo Abe mà còn giúp ông tiếp nhận những quan điểm, những góc nhìn khác biệt, đồng thời làm dịu đi hình ảnh của ông ấy" - Jun Okumura, một cựu quan chức Bộ Thương mại Nhật, hiện là học giả thỉnh giảng tại Viện Meiji về các vấn đề toàn cầu - nhận xét.

Trả lời phỏng vấn Bloomberg, Akie Abe cho biết bà luôn cố gắng lựa chọn thời điểm thích hợp để truyền đạt với chồng những ý kiến quan trọng nghe được từ công chúng: "Ông ấy hứng chịu sự chỉ trích từ các đảng đối lập mỗi ngày, nếu khi về nhà, tôi cũng lập tức làm điều tương tự thì ông ấy sẽ chẳng thế nào tiếp nhận được. Là một người vợ, tôi không muốn chồng mình chịu nhiều "cú tấn công" liên tục như vậy. Nhưng vào một thời điểm khác, tôi cảm thấy có trách nhiệm phải truyền đạt những luận điểm hợp lý với ông ấy".

Tận dụng truyền thông xã hội và đề cao nữ quyền

Là phu nhân của Thủ tướng Nhật đầu tiên sống trong thời đại truyền thông xã hội, bà Akie đã tận dụng hiệu quả các phương tiện này. Đơn cử, những quan điểm của bà được trình bày trên trang Facebook cá nhân luôn thu hút dư luận, đồng thời cũng khơi gợi nhiều ý kiến cả đồng tình lẫn phản đối.

Tuy vậy, bà luôn có cách cư xử rất ôn hòa. Bằng chứng là dù có hơn 100.000 người theo dõi (follower) và nhiều người trong số đó thẳng thừng nói lên những ý kiến trái chiều, bà Akie Abe vẫn chưa bao giờ khóa (block) tài khoản của bất kỳ ai. Trong một nội dung đăng tải trên Facebook vào tháng 11 vừa rồi, bà khẳng định: "Trước khi nói về hòa bình thế giới, tôi muốn có được sự hòa bình ít nhất là trên trang Facebook cá nhân".

Khi đề cập đến những ý kiến mạnh mẽ của nhiều người trên Facebook mình, bà Akie chia sẻ thẳng thắn: "Những người đặt nhiều kỳ vọng vào tôi và cả những người có quan điểm trái ngược với Shinzo đều "tấn công" tôi vì đã không tác động nhiều hơn đến ông ấy. Họ nêu vấn đề rằng làm sao tôi có thể chung sống với ông ấy trong khi quan điểm quá khác biệt nhau. Thậm chí có người còn cho rằng tôi nên ly dị nữa. Về phía mình, tôi nghĩ họ nên để tâm nhiều hơn đến công việc của chính họ”.

Phu nhân Thủ tướng Nhật làm việc tại Công ty Quảng cáo Dentsu Inc. trước khi kết hôn và từng tham gia nhiều chương trình giúp tăng cường sự hiện diện của phụ nữ trong mọi lĩnh vực ở xã hội Nhật.

Trả lời phỏng vấn hồi đầu tháng 12, bà cho biết kể từ lúc bà mới bắt đầu đi làm đến nay là khoảng 30 năm, suy nghĩ của nam giới Nhật về phụ nữ gần như không thay đổi: "Đàn ông Nhật có xu hướng thích phụ nữ có vẻ ngoài "dễ thương" hơn là những người cần cù và tài giỏi. Vì vậy, phụ nữ Nhật đang phải cố gắng để trở nên "đáng yêu" hơn trong mắt đàn ông, kể cả khi họ là người thực sự có tài". Quan điểm của bà Akie về vấn đề này là phụ nữ không nhất thiết phải mang tư duy giống như đàn ông trong công việc, chẳng hạn như quá chú trọng chuyện được thăng chức.

Thủ tướng Shinzo Abe và Phu nhân Akie Abe trong một chuyến công du Ảnh: Japan Times

Chú trọng các giá trị truyền thống

Ông Shinzo Abe luôn thể hiện mong muốn sửa đổi Hiến pháp Nhật nhằm mở rộng vai trò của quân đội, cụ thể là thay đổi một số hạn chế trong Hiến pháp từng giúp định hình tư tưởng yêu hòa bình của Nhật Bản thời hậu chiến. Trong khi đó, những mối quan tâm hàng đầu của bà Akie Abe lại là thiên nhiên và các giá trị truyền thống của nước Nhật.

Bà đã sản xuất loại gạo hữu cơ được gọi là "Akie rice" và bày bán trong nhà hàng Uzu (kiểu nhà hàng Nhật Bản truyền thống và chỉ sử dụng thực phẩm nội địa) do chính bà làm chủ tại quận Kanda của thủ đô Tokyo. Bà còn thúc đẩy nhiều hoạt động bảo tồn các giống ong bản địa của Nhật. Theo đó, bà cho rằng việc xây dựng những bức tường khổng lồ ở Đông Bắc Nhật Bản của chính phủ (nhằm bảo vệ khu dân cư ven biển khỏi sóng thần) đã làm tổn hại đến hệ sinh thái địa phương và ngành du lịch.

Bà cũng thể hiện sự nuối tiếc và mong muốn vực dậy ngành nông nghiệp trồng cây gai dầu vốn đang dần suy yếu. Cây gai dầu trước kia được trồng phổ biến tại Nhật, được dùng làm sợi dệt vải và trong một số nghi lễ hoàng gia. Tuy nhiên, cây gai dầu cùng một họ với cần sa, mà Nhật Bản lại có những chính sách rất cứng rắn nhằm cấm nhập khẩu, xuất khẩu, trồng và mua bán cần sa. Do đó, ở Nhật hiện tại chỉ có 33 nông dân được cấp phép trồng loại cây này, so với con số hơn 37.000 người hồi năm 1954.

Tháng 12/2015, trong một bài viết được đăng trên Tạp chí Spa!, Đệ nhất phu nhân Nhật Bản cho biết sau khi nghiên cứu về cây gai dầu, bà sẽ xem xét việc xin giấy phép để góp phần phát triển nó.

Kể từ nhiệm kỳ thủ tướng đầu tiên chỉ kéo dài 12 tháng (9/2006 - 9/2007) của ông Shinzo Abe, bà Akie đã quen với cuộc sống của một phu nhân nguyên thủ. Ông Abe tái đắc cử Thủ tướng vào năm 2012. Cuối năm 2014, ông đề nghị bầu cử trước hạn và tiếp tục tái đắc cử thêm một nhiệm kỳ nữa. Hiện bà Akie Abe đã hoàn toàn thoải mái khi ông Shinzo Abe tại vị nhiệm kỳ thứ ba với cương vị Chủ tịch Đảng Dân chủ tự do và Thủ tướng Nhật Bản. Ông được cho là đang làm tốt vai trò một nguyên thủ, một nhà lãnh đạo mạnh mẽ và đáng tin cậy.

"Chồng tôi tiếp tục làm Thủ tướng Nhật một lần nữa không phải chỉ do sự nỗ lực của riêng ông ấy, mà đây chính là số phận. Bởi vì hơn lúc nào hết, Nhật Bản đang đóng một vai trò quan trọng đối với nền kinh tế thế giới" - Đệ nhất phu nhân Nhật Bản khẳng định.

>Để Thủ tướng tự đổ rác, đệ nhất phu nhân Nhật muốn phá vỡ khuôn khổ

>Điều ít biết về "ứng cử viên" đệ nhất phu nhân Mỹ - vợ Donald Trump

> Đệ nhất phu nhân Mỹ - Trung: Hai phong cách, một sứ mệnh