Bitcoin "hồi sinh"?

Dường như đồng tiền kỹ thuật số Bitcoin đang hồi sinh trở lại.

Sau khi chạm đến cột mốc hơn 1.200USD vào cuối năm 2013, Bitcoin đã chứng kiến 2 năm thất vọng khi trượt dài xuống còn 200USD. Nhưng hơn 1 năm qua, đồng tiền này đã không ngừng phục hồi và chạm ngưỡng 1.000USD vào những ngày cuối năm 2016.

Hiếm có một chỉ số chứng khoán nào so sánh được với sự tăng giá của đồng Bitcoin trong 1 năm qua. Điều này tạo nên sự phấn khích không nhỏ trên thị trường tài chính thế giới khi không ít nhà đầu tư tin rằng, giá đồng tiền này sẽ còn tăng cao hơn nữa trong thời gian tới.

Bitcoin xuất hiện trên thị trường vào năm 2009 với nhiều đồn đoán xung quanh tên người khai sinh ra đồng tiền này. Đến tháng 5/2016 một doanh nhân người Úc đã công khai thừa nhận mình là cha đẻ của Bitcoin.

Kể từ khi ra mắt, đồng tiền này đã nhanh chóng trở thành một trong những loại vàng ảo được săn lùng tích cực nhất bởi những nhà đào mỏ (miner) do số lượng sản xuất bị giới hạn. Các giao dịch mua bán giữa các nhà đầu cơ cũng diễn ra sôi động, đẩy giá Bitcoin tăng trưởng ấn tượng ngay sau đó.

>> Bitcoin: lợi nhuận hấp dẫn, rủi ro cao

Tuy nhiên, do quá mới, chưa có những quy định pháp lý rõ ràng về kiểm soát giao dịch nên các rủi ro cho nhà đầu tư cũng dần lộ diện. Những sự cố sụp đổ giống như trường hợp sàn giao dịch Mt. Gox (Nhật) năm 2014 càng gây ra những tác động tiêu cực cho Bitcoin.

Nhưng từ đó, một số cải tiến đã xuất hiện, ví dụ như vào 2015, sàn giao dịch Gemini trở thành sàn giao dịch Bitcoin đầu tiên trên thế giới được cấp phép và quản lý bởi Ủy ban Dịch vụ Tài chính New York, mang lại niềm tin phần nào cho các nhà đầu tư khi tham gia giao dịch Bitcoin.

Các doanh nghiệp thương mại điện tử cũng bắt đầu chấp nhận Bitcoin trong thanh toán như gã khổng lồ bán lẻ Amazon. Nhờ đó, số lượng giao dịch sử dụng đồng Bitcoin đã cải thiện đáng kể trong năm qua. Số liệu ghi nhận cho năm tài chính kết thúc vào ngày 31/3/2016 cho thấy tổng lượng giao dịch hằng ngày sử dụng đồng Bitcoin đã tăng gấp 2 lần so với năm trước đó, lên tới 151.458 giao dịch.

Sức hấp dẫn của Bitcoin khiến các quỹ đầu tư bắt đầu chú ý đến, nghiên cứu thêm vào danh mục đầu tư của mình như một loại tài sản thay thế để đa dạng hóa rủi ro hay đơn thuần là đầu tư mạo hiểm.

>> Bitcoin lại bị đánh cắp

Tính riêng trong năm 2015, quy mô vốn mà các quỹ rót vào các công ty kinh doanh Bitcoin cũng như những công ty công nghệ phát triển hệ sinh thái Blockchain đã lên tới hơn 1 tỉ USD (Blockchain là công nghệ đứng đằng sau Bitcoin). Đơn cử như Bitwage huy động được 760.000USD, Kraken nhận đến 5 triệu USD góp vốn đầu tư từ quỹ mạo hiểm Hummingbird... Danh sách các nhà đầu tư vào đồng tiền kỹ thuật số và các công nghệ liên quan còn có American Express, Deloitte, Goldman Sachs, Master Card hay Sàn Giao dịch Chứng khoán New York.

Trong tháng 3/2016, Ủy ban Chứng khoán Mỹ dự kiến sẽ công bố quyết định cuối cùng về việc cấp phép thành lập quỹ ETF đầu tiên trên thế giới mô phỏng biến động Bitcoin là Winklevoss Bitcoin Trust ETF. Một khi quỹ ETF ra đời, các nhà đầu tư cá nhân sẽ có cơ hội thuận lợi hơn trong việc tận dụng sự biến động của Bitcoin để tìm kiếm lợi nhuận mà không cần phải sở hữu trực tiếp đồng tiền khan hiếm này.

Dĩ nhiên, việc đầu tư vào các công ty đầu tư Bitcoin vẫn được xem là quá rủi ro. Việc tăng giá gần 100% trong năm 2016, gấp 5 lần so với mức tăng trưởng của chỉ số S&P 500 cũng làm dấy lên nỗi lo về nguy cơ biến động quá lớn khó kiểm soát của Bitcoin. Có lẽ hiện Bitcoin vẫn phù hợp cho các nhà đầu tư tổ chức dày dạn kinh nghiệm, hơn là nhà đầu tư cá nhân.

“Nên nhớ, chúng ta đang ở giai đoạn đầu của ngành công nghiệp và việc đầu tư quá sớm có thể gây nguy hiểm. Bởi thế, chúng tôi tập trung vào các doanh nghiệp có tiềm năng gia tăng nhanh doanh thu trong một khoảng thời gian chấp nhận được”, Pamir Gelenbe, Tổng Giám đốc quỹ đầu tư mạo hiểm Humming Bird, chia sẻ.

Ở Việt Nam, ngày càng nhiều nhà đầu tư tham gia thị trường Bitcoin nhưng chủ yếu với mục đích tìm kiếm lợi nhuận, còn việc sử dụng đồng tiển ảo này như một công cụ thanh toán tiền tệ vẫn chưa phổ biến. Tuy vậy, việc chưa có các quy định quản lý chính thức Bitcoin từ phía cơ quan nhà nước nên có thể xem giao dịch đồng tiền ảo này là chưa an toàn và nhà đầu tư sẽ không nhận được cơ chế bảo vệ khi xảy ra tranh chấp.

>> Ứng viên Donald Trump và giá trị đồng Bitcoin

Mặc dù vậy, không thể phủ nhận tiềm năng của đồng tiền số này trong kỷ nguyên Internet hiện nay. Với cơ chế ràng buộc khá chặt chẽ trong việc “in tiền”, mỗi giao dịch Bitcoin trên toàn cầu đều được tự động ghi nhận vào một sổ kế toán (Public Ledger hay còn gọi là Blockchain), Bitcoin vì thế có thể sử dụng trong các giao dịch thương mại trực tuyến xuyên biên giới với chi phí thấp, khá minh bạch và không dễ bị thao túng.

Một cuộc khảo sát của World Bank gần đây cho thấy công nghệ Blockchain có thể trở thành công nghệ chủ đạo của ngành tài chính thế giới vào năm 2025, có thể định hình lại cấu trúc của các định chế tài chính và các dịch vụ gián tiếp như chúng ta đang sử dụng ngày nay, cũng như giúp cải thiện năng lực cho những nhà làm luật khi đưa ra các quy định hiệu quả hơn. Còn trên khía cạnh giao dịch tài chính, đồng tiền Bitcoin có thể mang đến niềm vui cho hơn tỉ người chưa có tài khoản ngân hàng trên thế giới.

Cơ chế Blockchain còn được các doanh nghiệp công nghệ quan tâm vì có thể ứng dụng trong nhiều lĩnh vực khác. Ví dụ như xe hơi trong tương lai có thể được bảo vệ thông qua cơ chế Blockchain. Để sử dụng xe, người sở hữu sẽ trình ra một số đăng ký được mã hóa; số này sẽ được kiểm tra nhờ Public Ledger và nếu đúng, xe hơi sẽ được phép khởi động.

Nhưng đối thủ của Bitcoin cũng đã xuất hiện. Vào năm 2015, một đồng tiền ảo với cơ chế sản sinh và quản lý tương tự như Bitcoin mang tên Ether đã xuất hiện. Giá của Ether vào tháng 5/2016 đang đứng ở mức 16USD và được đánh giá sẽ là đối thủ cạnh tranh của Bitcoin trong tương lai.