Tận dụng hiệu quả FTA: Doanh nghiệp phải dám thay đổi và nâng chuẩn

Đây là nhận định tại hội thảo “Cơ hội và thách thức của DN Việt Nam khi thực thi các Hiệp định thương mại quốc tế - FTA” diễn ra sáng 25/9 do Cục Xúc tiến Thương mại (Vietrade), Cục Xuất nhập khẩu - Bộ Công Thương phối hợp cùng Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư (ITPC) tổ chức.

Thông tin tại hội thảo cho biết, tính đến nay, Việt Nam đã ký kết 18 FTA, trong đó 17 hiệp định đã có hiệu lực, bao phủ hơn 60 quốc gia và vùng lãnh thổ, chiếm gần 90% GDP toàn cầu.

Thực tế cho thấy nhiều DN đã tận dụng thành công các hiệp định đã ký. Tuy nhiên, để khai thác hiệu quả các FTA, DN không thể chỉ nhìn vào ưu đãi thuế quan. Bà Đinh Thị Hương Giang - Giám đốc Tư vấn Grant Thornton Việt Nam cho rằng các tập đoàn quốc tế ngày càng chú trọng đến tính minh bạch pháp lý, tuân thủ quy định quốc tế, cam kết ESG và khả năng quản trị rủi ro. Vì vậy, DN Việt cần coi quá trình thẩm định nhà cung cấp (Vendor Due Diligence - VDD) là cơ hội để nâng cấp chuẩn mực quản trị.

Đồng thời, theo bà Giang, hạn chế phổ biến của DN hiện nay là báo cáo tài chính thiếu minh bạch, dữ liệu chưa số hóa, hệ thống kế toán thiếu chuẩn quốc tế, khả năng quản trị rủi ro còn yếu. Điều này khiến nhiều DN khó “ghi điểm” trong mắt đối tác. Nếu chủ động chuẩn hóa báo cáo, thiết lập KPI tài chính, triển khai hệ thống ERP, thực hiện kiểm toán độc lập hàng năm, đồng thời chuẩn bị cho yêu cầu về ESG, DN không chỉ đáp ứng được FTA, mà còn xây dựng nền tảng vững chắc cho sự phát triển lâu dài.

Kinh nghiệm thực tế từ các DN cho thấy sự chuẩn bị kỹ lưỡng sẽ quyết định khả năng thành công. Bà Trần Thị Ngọc Lan - Sáng lập Công ty TNHH Trà ANTO cho biết việc điều chỉnh bao bì, nhãn mác theo tiêu chuẩn của thị trường nhập khẩu là bước đi bắt buộc. Bên cạnh đó, sử dụng Giấy chứng nhận xuất xứ (C/O) đúng quy định để hưởng ưu đãi thuế quan là yếu tố then chốt.

Ông Vũ Hoàng Nam - Tổng giám đốc Công ty TNHH Sienna Việt Nam lưu ý rằng việc chuẩn bị bộ chứng từ đầy đủ và chính xác là điều kiện tiên quyết. Trong đó, mã số REX, HS Code, hợp đồng thương mại và đặc biệt là khai đúng mã B25 trên tờ khai nhập khẩu để được áp dụng ưu đãi thuế quan EVFTA, là những yếu tố doanh nghiệp không thể bỏ qua.

Điểm chung trong khuyến nghị của chuyên gia là DN xuất khẩu cần liên tục đánh giá, điều chỉnh chiến lược theo tín hiệu thị trường. Không chỉ cập nhật quy định mới của nước nhập khẩu, ví dụ yêu cầu về nguyên liệu tái chế tại EU, mà còn phải theo sát lộ trình giảm thuế trong các FTA như EVFTA, UKVFTA.

FTA không phải "chiếc đũa thần" tự động mang lại thành công. Nó chỉ thực sự là đòn bẩy khi DN dám thay đổi và coi hội nhập là cơ hội nâng chuẩn. Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đầy biến động, việc tận dụng FTA sẽ giúp khu vực tư nhân - trụ cột quan trọng của nền kinh tế Việt Nam khẳng định vị thế trên bản đồ thương mại quốc tế và phát triển bền vững.