Quốc hội biểu quyết thông qua các luật về thuế và Luật Tiết kiệm, chống lãng phí

Với 437/448 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành, tương đương 92,39% tổng số đại biểu Quốc hội, Luật Quản lý thuế (sửa đổi) đã được thông qua. Luật gồm 9 chương, 53 điều, được xây dựng nhằm thể chế hóa các chủ trương lớn về cải cách thể chế, chuyển đổi số và hiện đại hóa quản lý thuế, phù hợp với yêu cầu tổ chức bộ máy mới của ngành Thuế.

Luật có hiệu lực từ ngày 1/7/2026; riêng các quy định liên quan đến quản lý thuế đối với hộ, cá nhân kinh doanh và hóa đơn điện tử sẽ được áp dụng sớm hơn, từ ngày 1/1/2026.

Một trong những nội dung then chốt là tăng cường quản lý thuế trong lĩnh vực thương mại điện tử. Theo đó, các sàn giao dịch thương mại điện tử có chức năng đặt hàng và thanh toán sẽ có trách nhiệm khấu trừ, kê khai và nộp thuế thay cho người bán, bao gồm cả các tổ chức, cá nhân nước ngoài hoạt động trên nền tảng số. Quy định này nhằm đơn giản hóa thủ tục cho người nộp thuế, đồng thời hạn chế thất thu ngân sách trong nền kinh tế số.

Luật cũng đánh dấu bước chuyển mạnh trong phương thức quản lý thuế đối với hộ kinh doanh. Từ ngày 1/1/2026, việc áp dụng thuế khoán sẽ từng bước được thay thế bằng phương pháp tính thuế dựa trên doanh thu thực tế. Cơ quan thuế sẽ hỗ trợ lập tờ khai thuế tự động trên cơ sở dữ liệu hóa đơn điện tử, giúp minh bạch nghĩa vụ thuế và giảm rủi ro cho người nộp thuế.

Ngoài ra, Luật mở rộng đối tượng bị tạm hoãn xuất cảnh nhằm ngăn chặn hành vi trốn thuế; cho phép khai bổ sung sau thanh tra, kiểm tra; đẩy mạnh hoàn thuế, miễn giảm thuế tự động. Đáng chú ý, cơ chế chuyển tiếp được thiết kế để xử lý, xóa các khoản nợ thuế phát sinh trước ngày 1/7/2026 đối với các khoản nợ “ảo” kéo dài trên 10 năm, không còn khả năng thu hồi.

Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) được thông qua với 438/443 đại biểu tán thành, chiếm 92,60% tổng số đại biểu Quốc hội. Luật gồm 4 chương, 30 điều, sửa đổi toàn diện các quy định về giảm trừ gia cảnh, biểu thuế lũy tiến và chính sách thuế đối với hộ kinh doanh.

Một điểm nổi bật là việc đưa mức giảm trừ gia cảnh mới trực tiếp vào Luật. Theo đó, mức giảm trừ cho bản thân người nộp thuế được nâng lên 15,5 triệu đồng/tháng; mức giảm trừ cho mỗi người phụ thuộc tăng lên 6,2 triệu đồng/tháng. Chính phủ được giao trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội điều chỉnh các mức này theo biến động giá cả và thu nhập trong từng giai đoạn.

Biểu thuế lũy tiến từng phần cũng được điều chỉnh nhằm giảm nghĩa vụ thuế đối với nhóm người làm công ăn lương có thu nhập trung bình, đồng thời hạn chế tình trạng tăng thuế đột ngột giữa các bậc.

Đáng chú ý, Luật nâng ngưỡng doanh thu không phải nộp thuế đối với hộ kinh doanh lên 500 triệu đồng/năm. Như vậy, hộ kinh doanh có doanh thu từ 500 triệu đồng trở xuống sẽ không phải nộp thuế thu nhập cá nhân, qua đó giảm gánh nặng cho khu vực kinh tế nhỏ lẻ.

Để tăng cường quản lý thị trường vàng và hạn chế đầu cơ, Luật quy định thu thuế thu nhập cá nhân đối với chuyển nhượng vàng miếng, với thuế suất 0,1% tính trên giá trị từng lần giao dịch. Tuy nhiên, Chính phủ sẽ quy định rõ ngưỡng giá trị chịu thuế nhằm loại trừ các giao dịch tích trữ, tiết kiệm thông thường của người dân.

Luật mở rộng các trường hợp được miễn thuế nhằm khuyến khích lao động và đổi mới sáng tạo, như miễn 100% thuế đối với tiền lương làm thêm giờ, làm việc ban đêm; miễn thuế 5 năm đối với thu nhập của nhân lực công nghệ cao, công nghiệp công nghệ số chất lượng cao; miễn thuế đối với chuyển nhượng lần đầu tín chỉ các-bon và trái phiếu xanh.

Luật có hiệu lực chung từ ngày 1/7/2026; riêng các quy định liên quan đến tiền lương, tiền công và thu nhập từ kinh doanh sẽ được áp dụng sớm từ ngày 1/1/2026.

Với 433/440 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành, đạt 91,54% tổng số đại biểu, Quốc hội đã thông qua Luật Tiết kiệm, chống lãng phí. Luật gồm 6 chương, 38 điều và chính thức thay thế Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2013 kể từ ngày 1/7/2026.

Việc bỏ từ “thực hành” trong tên gọi thể hiện quan điểm coi tiết kiệm, chống lãng phí là yêu cầu bắt buộc, chuẩn mực đạo đức xã hội, thay vì dừng ở mức vận động, khuyến khích. Luật phân định rõ phạm vi áp dụng giữa khu vực công và tư: quy định bắt buộc với khu vực nhà nước, khuyến khích đối với khu vực sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng của người dân.

Luật mở rộng và làm rõ khái niệm “tiết kiệm” và “lãng phí”, trong đó lãng phí không chỉ là sử dụng vượt định mức mà còn bao gồm việc tạo rào cản phát triển, bỏ lỡ cơ hội của nền kinh tế. Các hành vi gây lãng phí được quy định cụ thể theo từng lĩnh vực nhằm nâng cao khả năng nhận diện và xử lý.

Đáng chú ý, Luật dành riêng quy định về bảo vệ người đấu tranh chống lãng phí và người thân của họ, bảo đảm thống nhất với các quy định của Đảng. Đồng thời, Luật phân biệt rõ rủi ro khách quan với hành vi lãng phí do thiếu trách nhiệm, qua đó tạo cơ chế bảo vệ cán bộ dám đổi mới, sáng tạo, dám chịu rủi ro vì lợi ích chung.

Luật cũng yêu cầu xây dựng Chiến lược quốc gia về phòng, chống lãng phí với tầm nhìn 10 năm; thiết lập Cơ sở dữ liệu quốc gia về tiết kiệm, chống lãng phí; đồng thời lấy ngày 31/5 hằng năm làm “Ngày toàn dân tiết kiệm, chống lãng phí”, nhằm lan tỏa văn hóa sử dụng hiệu quả nguồn lực trong toàn xã hội.