 |
Theo CNN và Fortune, một nghiên cứu được công bố ngày 18/8 trên tạp chí The Lancet đã phát hiện ra rằng 44,4% tổng số ca tử vong và 42% số ca tàn tật do ung thư trên toàn cầu năm 2019 hoàn toàn có thể ngăn ngừa được nếu con người thay đổi hành vi và lối sống.
Ung thư khí quản, phế quản và ung thư phổi cho cả nam và nữ dẫn đầu số ca tử vong
Các yếu tố nguy cơ dẫn đến ung thư chủ yếu là do hành vi, bao gồm hút thuốc, sử dụng rượu (bia), chỉ số khối cơ thể (BMI) cao. Các yếu tố nguy cơ khác liên quan đến ung thư là nghề nghiệp và môi trường, có sự chênh lệch khác nhau tùy theo khu vực, và đối với các khu vực có chỉ số nhân khẩu học xã hội (Socio-demographic index - SDI, một thước đo liên quan đến thu nhập, trình độ học vấn, tỷ lệ sinh...) thấp, thì nghiện rượu, quan hệ tình dục không an toàn và hút thuốc là những nguyên nhân phổ biến dẫn đến tử vong do ung thư.
Tiến sĩ Chris Murray - Giám đốc Viện Đo lường và Đánh giá Sức khỏe (IHME)tại Trường ĐH Washington (Seattle, tiểu bang Washington, Mỹ) và các đồng nghiệp của ông đã viết trong nghiên cứu: "Theo hiểu biết của chúng tôi, nghiên cứu này đại diện cho nỗ lực lớn nhất cho đến nay để xác định gánh nặng của bệnh ung thư trên toàn cầu... và khẳng định rằng các nỗ lực giảm thiểu nguy cơ ung thư phải đi đôi với các chiến lược kiểm soát ung thư toàn diện, bao gồm chẩn đoán sớm, chính xác và điều trị hiệu quả".
Dự án do Murray và các đồng nghiệp của ông tiến hành, dưới sự tài trợ của Quỹ Bill & Melinda Gates, đã thu thập và phân tích dữ liệu toàn cầu về tỷ lệ tử vong và tàn tật do ung thư từ năm 2010 đến năm 2019, khảo sát 204 quốc gia, kiểm tra 23 loại ung thư và 34 yếu tố nguy cơ.
Các nhà nghiên cứu phát hiện các bệnh ung thư có tỷ lệ tử vong cao nhất trên toàn cầu trong năm 2019 là khí quản, phế quản và ung thư phổi cho cả nam và nữ.
 |
Đây là hình ảnh minh họa của một bức ảnh chụp X-quang mô tả bệnh ung thư phổi, căn bệnh có tỷ lệ tử vong cao nhất - Ảnh CNN |
Dữ liệu cũng cho thấy số ca tử vong do ung thư đang tăng 20,4% trên toàn thế giới, từ năm 2010 đến năm 2019. Năm 2019 có 5 khu vực dẫn đầu về tỷ lệ tử vong do ung thư là Trung Âu, Đông Á, Bắc Mỹ, Nam Mỹ và Tây Âu.
Theo Viện Ung thư Quốc gia Mỹ, ung thư là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ hai trên toàn thế giới sau bệnh tim và số ca mắc và tử vong vì ung thư sẽ tăng lên mỗi năm.
Tiến sĩ Emanuela Taioli - đồng lãnh đạo của Chương trình Phòng chống và Kiểm soát Ung thư tại Viện Ung thư Tisch ở Mount Sinai (New York, tiểu bang New York, Mỹ) khẳng định: “Bài học kinh nghiệm chính là chúng ta cần thực hiện một sự thay đổi mạnh mẽ trong lối sống bao gồm chế độ ăn uống, hút thuốc, uống rượu, cũng như thực hiện các biện pháp y tế công cộng để giảm ô nhiễm không khí".
 |
Nói không với bia rượu là lời từ chối cần sự bản lĩnh dám vượt lên đám đông |
Thay đổi 4 lối sống
Theo các chuyên gia kể trên, kết quả nghiên cứu những thay đổi lối sống sau đây có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư:
* Hạn chế rượu bia
Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), uống quá nhiều rượu có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc 6 bệnh ung thư: miệng và họng, thanh quản, thực quản, ruột kết và trực tràng, gan và vú ở phụ nữ. Các hướng dẫn y tế đều khuyến nghị mỗi người không nên uống nhiều hơn hai ly mỗi ngày đối với nam giới và không quá một ly mỗi ngày đối với phụ nữ.
* Giữ mức cân nặng lý tưởng
Cũng có mối liên quan giữa chỉ số BMI trên 30 với tất cả các bệnh ung thư, theo CDC. Cách tốt nhất để giảm ký và có cân nặng lý tưởng (BMI lý tưởng từ 18,5 - 24,9) là hạn chế ăn thực phẩm chế biến, tăng cường các loại ngũ cốc, trái cây và rau quả.
* Quan hệ tình dục an toàn
Theo nghiên cứu, quan hệ tình dục không an toàn chiếm 8,2% tổng số ca ung thư ở phụ nữ trong năm 2019.
 |
Nếu ai cũng "Không hút thuốc" "Không bia rượu" thì gần một nửa số ca tử vong trên toàn cầu vì ung thư có thể ngăn ngừa được |
* Đừng hút thuốc
Theo CDC, sử dụng thuốc lá có liên quan đến một số bệnh ung thư và hút thuốc lá có liên quan đến 80% đến 90% trường hợp ung thư phổi.
Một nghiên cứu riêng biệt, được công bố vào đầu tháng này trên Tạp chí Ung thư Quốc tế cho thấy tỷ lệ ước tính tử vong do ung thư trong năm 2019 do hút thuốc lá ở người lớn tuổi từ 25 đến 79 dao động từ 16,5% ở Utah đến 37,8% ở Kentucky. Tổng thu nhập ước tính bị mất khi tử vong vì ung thư do hút thuốc lá dao động từ 32,2 triệu USD ở Wyoming đến 1,6 tỷ USD ở California.
Taioli nói: “Can thiệp vào việc hút thuốc có vẻ là biện pháp hiệu quả nhất, vì thuốc là nguyên nhân của rất nhiều loại ung thư khác nhau".
