Luật hóa quy định khám sức khỏe tiền hôn nhân

Theo dự thảo Luật Dân số đang xin ý kiến, các cặp đôi trước khi kết hôn và người có ý định sinh con sẽ được tư vấn, khám sức khỏe, và hướng dẫn phòng ngừa, phát hiện nguy cơ ảnh hưởng đến sinh sản. Những người thuộc diện chính sách hoặc sống ở vùng khó khăn sẽ được hỗ trợ chi phí khám.

Các trường hợp bắt buộc thực hiện tầm soát, chẩn đoán, và điều trị trước sinh bao gồm: Người mang thai hộ vì mục đích nhân đạo; người có nguy cơ cao sinh con bị bệnh hoặc tật bẩm sinh (như phụ nữ từ 35 tuổi); phụ nữ có tiền sử sinh con bị bệnh hoặc tật bẩm sinh; những người có tiền sử gia đình hoặc chồng đã xác định bị bệnh hoặc tật bẩm sinh; các cặp vợ chồng cận huyết thống; và người có tiền sử tiếp xúc với hóa chất độc hại, sử dụng thuốc độc hại cho thai nhi, hoặc làm việc trong môi trường độc hại.

Khám sức khỏe tiền hôn nhân giúp giảm thiểu tỷ lệ vô sinh, dị tật bẩm sinh, thai chết lưu; phát hiện sớm các bệnh di truyền và truyền nhiễm; tạo điều kiện cho việc mang thai và sinh con khỏe mạnh, nâng cao chất lượng dân số, góp phần xây dựng gia đình hạnh phúc, bền vững. Việc phòng ngừa từ sớm và tránh sinh con bị dị tật sẽ giảm gánh nặng chi phí của Nhà nước, gia đình, và xã hội trong điều trị, chăm sóc, nuôi dưỡng.

Pháp lệnh Dân số được Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành năm 2003 và sửa đổi năm 2008. Tuy nhiên, sau 20 năm thực hiện, Pháp lệnh đã bộc lộ nhiều hạn chế. Nhiều nội dung không còn phù hợp với quan điểm của Đảng khi chuyển trọng tâm từ kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển.

Hơn nữa, Pháp lệnh chưa giải quyết toàn diện và đồng bộ các vấn đề về quy mô, cơ cấu, phân bố, chất lượng dân số; và thiếu các quy định cụ thể về quyền, trách nhiệm, cùng cơ chế thực hiện của các chủ thể. Do đó, Bộ Y tế đã đề xuất xây dựng Luật Dân số.

Chính phủ dự kiến trình Quốc hội cho ý kiến về dự thảo Luật Dân số vào kỳ họp thứ 10 năm 2025 và thông qua tại kỳ họp thứ 11 năm 2026.