Gạo Việt Nam: 1 chọi 3

Đầu tháng 10/2012, Philippines, Myanmar và Thái Lan đã ký bản ghi nhớ thành lập Hiệp hội lúa gạo Đông Nam Á, không có Việt Nam tham gia. Với liên kết này, cả 3 nước đều hy vọng có thể tạo ra một chuỗi cung ứng hoàn chỉnh và xác lập vị thế tại Đông Nam Á trong ngành lúa gạo.

Trước đây, Việt Nam cũng từng hợp tác với Thái Lan để giữ giá gạo nhưng liên minh này đã thất bại. Gạo Thái Lan thường có chất lượng cao hơn gạo Việt Nam và Thái Lan muốn xác lập giá gạo cao hơn trên thị trường quốc tế. Trong khi đó doanh nghiệp Việt Nam trong nhiều trường hợp lại muốn hạ giá để xuất được gạo.

Gần đây nhất, ông Yanyong Phuangrach, Thư ký Thường trực Bộ Thương mại Thái Lan, đã đưa ra chiến lược liên kết 5 nước Đông Nam Á là Thái Lan, Việt Nam, Lào, Campuchia và Myanmar.

Tuy nhiên, 2 tháng sau liên minh chỉ có 3 nước, đặc biệt là sự tham gia của Philippines, một khách hàng nhập khẩu lúa gạo lớn.

Tại sao Việt Nam không tham gia liên minh này? Có thể do Việt Nam và Thái Lan là 2 nước cạnh tranh nhau về xuất khẩu lúa gạo nên việc liên kết sản xuất lúa gạo là khó xảy ra.

Một doanh nghiệp xuất khẩu gạo trong nước cho rằng việc liên kết 3 nước này nhằm khắc phục những điểm yếu của nhau. Thái Lan có thương hiệu nhưng sản xuất chưa tốt. Trong khi Myanmar có diện tích đất màu mỡ và rộng lớn, Philippines được Mỹ hỗ trợ phát triển công nghệ cao và giống lúa lai rất tốt.

Không có mặt trong liên minh lần này, ngành lúa gạo Việt Nam vẫn không bị ảnh hưởng nhiều, theo đánh giá của Giáo sư Võ Tòng Xuân, nguyên Hiệu trưởng Đại học An Giang.

Tuy nhiên, đáng lưu ý ở chỗ, Philippines vốn là nước nhập khẩu gạo rất lớn của Việt Nam nên việc đơn hàng từ nước này mất đi là có thể xảy ra. Năm nay nước này đang giảm tỉ lệ nhập khẩu gạo từ Việt Nam.

Năm ngoái, Indonesia đã ký bản ghi nhớ mua 1,2 triệu tấn gạo của Việt Nam trong năm 2012. Tuy nhiên, từ đầu năm đến nay, Indonesia chưa hề nhập gạo của Việt Nam. Không loại trừ khả năng các doanh nghiệp Việt Nam sẽ phải giảm giá để cạnh tranh với liên minh.

Theo ông Xuân, Việt Nam có vị thế là nước xuất khẩu gạo lớn trên thế giới. Do vậy, vẫn có khả năng liên minh 3 nước sẽ ngồi lại với Việt Nam. Ba nước này cũng như Việt Nam, luôn muốn giữ giá xuất khẩu gạo ở mức hợp lý nhất để vừa giữ khách hàng, vừa đảm bảo lợi ích nông dân nước mình.