 |
Có dịp về miền Tây, xe khởi hành khi trời còn chạng vạng. Cung đường Long An - Đồng Tháp - An Giang - Hà Tiên... mới chỉ đi nửa nẻo đồng bằng cũng đủ để bánh xe lăng lắc, tới phút nhòa ngày mới thấy cửa bể hiện ra...
Về Trà Vinh, ra cửa Cổ Chiên, chiếc xuồng con mỏng mảnh như lá tre đúng nghĩa. Nhìn bốn bên không thấy bến thấy bờ...
Về Cà Mau chóp mũi... Vô rừng mặn Tháp Mười...
Lòng mênh mông bồi hồi, một sự thiêng liêng bóp dồn từ đáy ngực... Ông bà ta xưa làm sao đến được những nơi này? Bao thế kỷ biến thiên, thời cháu con hiện đại, xe tốc hành vun vút, đường nhựa, cầu phà... mà đi mãi chưa thấy bến thấy bờ. Những lớp người mở cõi xưa kia, hai bàn tay, đôi chân trần, sức vóc nào, tiết dũng, trí tuệ nào để mở ra mênh mông trời Việt?
Tất cả từ một câu khởi đầu “Hoành Sơn nhất đái, vạn đại dung thân”. Ước ao sao, bằng một trình độ khoa học siêu việt nào đó, người ta có thể thu được ánh sáng từ quá khứ, để phục dựng cuốn phim lịch sử. Bắt đầu từ câu sấm nọ, cho đến phút được ngồi bên kè sông ốp đá, nhìn lồng lộng cửa bể Hà Tiên, ngoài kia còn Phú Quốc, còn Thổ Chu... Nhưng để ngồi coi cho hết cuốn phim kỳ vĩ ấy, sẽ cần một buổi chiếu dài ngót nửa thiên niên kỷ.
Kình ngư, quái sấu, cọp beo... có thể chinh phục bằng giáo mác, cung tên, hay bằng sức mạnh đôi tay, cơ bắp. Nhưng lòng người, thành quách... hẳn nhiên phải có những quyết sách, ý hướng đúng đắn ngay tự khởi đầu. Và nơi xôi đậu đan xen, những mảnh miếng của lịch sử cứ được ghép dần, để cuối cùng quy tụ dưới một ngọn cờ minh chúa.
Và không chỉ sức người, sức ngựa, băng sông, vượt ngàn mở đất. Tầm nhìn khởi đầu ấy còn ngước hướng Biển Đông. Có ai biết, từ thuở xa xưa, những mỏ dầu nằm sâu dưới sóng? Những hải lộ quan trọng, tấp nập bậc nhất địa cầu?
Tầm nhìn ấy như một linh cảm, một nhãn quan vượt lịch sử thiên tài. Và với chỉ những mảnh lồ ô, tre nứa, dây mây buổi đầu, dần thành hải đội với những hạm tàu vượt ngàn sóng gió, đánh dấu đầu tiên những viên đá chủ quyền. Và mồ hôi, nước mắt, máu xương..., những hy sinh tất yếu, kết tủa quanh viên đá nhỏ nhoi khởi đầu ấy, mở ra cả một vùng trời nước bao la. Cũng như chuyến xe tốc hành trên bộ, hạm tàu tiên tiến nhất, với hải trình mải miết bao ngày mới đi mút điểm tận cùng, nơi mái chèo, manh buồm nhỏ bé ông cha đã tới trước mấy trăm năm.
Song khởi đầu nào cũng cần những khởi đầu khác, tiếp nối, duy trì ánh sáng xa xưa. Một cuộc chạy tiếp sức miệt mài của lịch sử, mỗi người nối bước lại cần một sự khởi đầu. Từ “Hoành Sơn nhất đái” xưa, cánh buồm uy dũng đã chùng trước thềm hiện đại.
Một khoảng hẫng hao, giá ngọn lửa Nguyễn Trường Tộ có thể bùng lên, cho một khởi đầu tiếp nối. Không chủ quan ghì giữ vinh quang cũ, hay nhu nhược, dùng dằng, dũng cảm nối tiếp tầm nhìn cho đất nước canh tân, biết đâu đã chẳng mở ra một Minh Trị phía Nam. Tránh được bao đau thương mất mát về sau cho nước nhà, dân tộc.
Tạm gác chuyện vĩ mô lịch sử, sáng mai dắt chiếc xe máy khỏi cổng đi làm. Còn nhớ chiếc xe buổi đầu đề một cái nổ ngay, chạy trăm cây số hao hai lít xăng, sao giờ mọi thứ rỉ rên, khọt khẹt, ống pô đen khói, xăng hao vùn vụt.
Tặc lưỡi thôi kệ, xe này vốn tốt, vốn bền, có ráng chạy đôi ba năm nữa cũng chẳng sao. Ai ngờ chỉ nửa tháng sau, dắt xe khỏi cổng, đề hoài không nổ. Nhắn tin báo sếp đến sở trễ, lảo đảo lôi cục sắt ra tiệm.
Thợ tháo tung máy, thở dài: “Giá anh cảnh giác đem ra đây đại tu chừng tháng trước, thì đâu đến nỗi thế này!”. Lúc ấy mới thở dài, chiếc xe dù tốt, dù bền đến mấy, thương hiệu xịn đến bao nhiêu, rồi cũng đến lúc cần làm mới, cần tạo dựng một sự khởi đầu tiếp nối cho nó.
Mỗi sự khởi đầu là một mùa Xuân, đất trời biến thiên nhắc nhở. Nhưng khác với lá cây tự ủ chồi, tự trở mình khi trời đất canh tân, nếu con người, nếu lịch sử ngủ quên, mầm chồi sẽ vĩnh viễn ngủ theo trong gốc cũ. Lại cần một cuộc đổi thay nhọc nhằn, mất mát hơn vạn lần, để trồng lại một cái cây - cái cây lịch sử.
Vọng khởi đầu xưa, ngước khởi đầu mai. Đợi mùa Xuân vào ngõ.
