Du lịch

Trăm năm Lễ hội Nghinh Ông Sông Đốc: Khúc hoan ca biển cả và tiếng vọng tâm linh

Hoài Lê • 29/03/2025 07:00

Bước chân về miền đất cuối trời Tổ quốc, giữa tháng Ba nắng vàng rót mật xuống rừng Tràm, rừng Đước Cà Mau, du khách như lạc vào một thế giới khác, nơi nhịp sống chậm rãi hòa quyện cùng âm thanh sóng biển rì rào. Điểm đến của hành trình lần này là thị trấn Sông Đốc, trái tim của huyện Trần Văn Thời, nơi đang rộn ràng đón mừng một sự kiện văn hóa đặc biệt - Lễ hội Nghinh Ông Sông Đốc lần thứ 100 (1925 - 2025).

Bước chân về miền đất cuối trời Tổ quốc, giữa tháng Ba nắng vàng rót mật xuống rừng Tràm, rừng Đước Cà Mau, du khách như lạc vào một thế giới khác, nơi nhịp sống chậm rãi hòa quyện cùng âm thanh sóng biển rì rào. Điểm đến của hành trình lần này là thị trấn Sông Đốc, trái tim của huyện Trần Văn Thời, nơi đang rộn ràng đón mừng một sự kiện văn hóa đặc biệt - Lễ hội Nghinh Ông Sông Đốc lần thứ 100 (1925 - 2025).

Hành trình về Sông Đốc bắt đầu từ trung tâm thành phố Cà Mau, con đường trải dài qua những đầm tôm mênh mông, những ruộng bồn bồn xanh mướt. Sông Đốc hiện ra trước mắt khách lữ hành như một bức tranh sống động. Thị trấn sầm uất, nhộn nhịp, tràn ngập sắc màu cờ phướn, băng rôn chào mừng lễ hội. Cảm nhận đầu tiên khi đặt chân đến Sông Đốc chính là sự thân thiện, cởi mở của người dân nơi đây. Những ánh mắt hiền hòa, những nụ cười chân chất, những lời chào hỏi ấm áp khiến người lữ khách phương xa cảm thấy mình là một phần của cộng đồng này.

Trái tim của Lễ hội Nghinh Ông Sông Đốc chính là Lăng Ông Nam Hải, nơi thờ phụng vị thần biển linh thiêng - Cá Ông. Trong những ngày lễ hội, Lăng Ông trở thành trung tâm của mọi hoạt động, nơi hội tụ tinh hoa văn hóa và tín ngưỡng của cộng đồng ngư dân. Ngay từ sáng sớm, không gian Lăng Ông đã nhộn nhịp người xe. Khói hương nghi ngút tỏa lan, tiếng chuông trống ngân vang, tiếng khấn nguyện trầm bổng, tạo nên một không gian linh thiêng và trang trọng.

Hòa mình vào dòng người hành hương, cùng nhau chiêm bái Lăng Ông, cảm nhận sự tôn kính, ngưỡng mộ mà người dân nơi đây dành cho vị thần biển. Những bức hoành phi câu đối chạm trổ tinh xảo, những bức tượng Ông Nam Hải uy nghiêm, những vật phẩm tế lễ được bày biện trang trọng, tất cả đều toát lên vẻ đẹp văn hóa truyền thống và lòng thành kính vô bờ bến.

Phần lễ của Lễ hội Nghinh Ông Sông Đốc bắt đầu bằng lễ rước lệnh Ông Nam Hải và nghi thức tế truyền thống. Đây là những nghi thức quan trọng nhất, mang đậm yếu tố tâm linh, thể hiện lòng biết ơn sâu sắc của ngư dân đối với Ông Nam Hải. Đoàn rước kiệu, với trang phục truyền thống rực rỡ, trang nghiêm tiến hành nghi lễ rước lệnh từ một nơi linh thiêng đến Lăng Ông. Tiếng nhạc lễ trang trọng, tiếng chiêng trống vang vọng, hòa cùng tiếng bước chân đều đặn của đoàn rước, tạo nên một không khí trang nghiêm, long trọng.

Nghi thức tế lễ truyền thống được thực hiện tại Lăng Ông Nam Hải bởi các vị bô lão uy tín, những người am hiểu sâu sắc về phong tục tập quán của địa phương. Bài văn tế được đọc lên bằng giọng điệu trang trọng, trầm bổng, kể về công đức của Ông Nam Hải, cầu mong cho mưa thuận gió hòa, biển lặng sóng êm, ngư dân ra khơi bình an, đánh bắt được nhiều tôm cá. Những nghi thức dâng hương, dâng rượu, dâng vật phẩm được thực hiện một cách tỉ mỉ, chu đáo, thể hiện lòng thành kính và sự biết ơn của cộng đồng.

Điểm nhấn đặc sắc nhất của Lễ hội Nghinh Ông Sông Đốc chính là lễ nghinh Ông, một nghi thức hoành tráng, diễn ra trên biển cả mênh mông. Hàng trăm chiếc thuyền đánh cá được trang hoàng lộng lẫy, cờ phướn rợp trời, tập trung tại cửa biển Sông Đốc, chuẩn bị cho hành trình nghinh Ông.

Khi đoàn thuyền bắt đầu di chuyển, tiếng còi tàu vang lên rộn rã, tiếng trống chiêng dồn dập. Những chiếc thuyền lướt trên sóng, tạo nên một khung cảnh hùng vĩ, tráng lệ. Trên mỗi chiếc thuyền, người dân chuẩn bị đầy đủ lễ vật, hương hoa, bánh trái, bày tỏ lòng thành kính và biết ơn đối với Ông Nam Hải.

Nghi thức nghinh Ông không chỉ là một hoạt động mang tính tâm linh, mà còn là một màn trình diễn văn hóa đặc sắc, thể hiện sức mạnh đoàn kết của cộng đồng ngư dân. Cùng nhau vượt sóng, cùng nhau cầu nguyện, cùng nhau chia sẻ niềm vui, nỗi buồn, những người con biển cả Sông Đốc như được gắn kết lại với nhau, tạo nên một sức mạnh to lớn, giúp họ vượt qua mọi khó khăn, thử thách trong cuộc sống.

Chia sẻ về hành trình 100 năm của lễ hội, ông Trần Văn Quốc - Chánh chủ Lăng Ông Nam Hải Sông Đốc, không giấu được niềm xúc động: “Tròn một thế kỷ đã qua, lễ hội không chỉ được gìn giữ mà còn phát triển, trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần của cư dân vùng biển”. Lời khẳng định đầy tâm huyết ấy không chỉ là niềm tự hào của những người trực tiếp quản lý và duy trì lễ hội, mà còn là tiếng nói chung của cả cộng đồng Sông Đốc, những người luôn trân trọng và gìn giữ di sản văn hóa của quê hương.

Sau những nghi lễ trang nghiêm, phần hội của Lễ hội Nghinh Ông Sông Đốc mang đến một không khí sôi động, náo nhiệt. Chương trình nghệ thuật khai mạc lễ hội là một bữa tiệc âm thanh và ánh sáng, với những tiết mục ca múa nhạc đặc sắc, tái hiện sinh động đời sống văn hóa, tín ngưỡng của ngư dân vùng biển. Những điệu múa lân uyển chuyển, những bài hát dân ca ngọt ngào, những màn trình diễn võ thuật mạnh mẽ, tất cả hòa quyện vào nhau tạo nên một bức tranh văn hóa đa sắc màu, hấp dẫn du khách và người dân địa phương.

Hội chợ thương mại kết hợp Ngày hội ngành nghề các sản phẩm OCOP và tiêu dùng Nghinh Ông Sông Đốc năm 2025 là một điểm đến không thể bỏ qua trong phần hội. Những gian hàng được bày trí đẹp mắt, giới thiệu đa dạng các sản phẩm đặc trưng của Cà Mau, từ hải sản tươi sống, khô cá, mắm tôm, đến các sản phẩm thủ công mỹ nghệ, quà lưu niệm. Du khách thích thú dạo bước qua các gian hàng, thưởng thức những món ăn đặc sản, mua sắm những món quà ý nghĩa cho người thân và bạn bè.

Trưng bày, triển lãm hình ảnh, tài liệu, hiện vật về di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Lễ hội Nghinh Ông Sông Đốc là một hoạt động ý nghĩa, giúp du khách và người dân hiểu rõ hơn về lịch sử hình thành, phát triển và giá trị văn hóa của lễ hội. Những hình ảnh, tài liệu, hiện vật được trưng bày một cách khoa học, sinh động, giúp người xem cảm nhận được chiều sâu văn hóa và tinh thần của Lễ hội Nghinh Ông Sông Đốc.

Không khí lễ hội càng thêm sôi động với các hoạt động thể thao và trò chơi dân gian. Những trận bóng chuyền nảy lửa, những cuộc đua xe đạp gay cấn, những màn kéo co kịch tính, những trò chơi nhảy bao bố, bơi thúng, vá lưới vui nhộn, thu hút đông đảo người dân và du khách tham gia, cổ vũ. Tiếng cười nói rộn ràng, tiếng hò reo cổ vũ nhiệt tình vang vọng khắp nơi, tạo nên một không khí lễ hội vô cùng náo nhiệt và vui tươi.

Trong không khí trang trọng của lễ khai mạc, lời phát biểu tâm huyết của ông Nguyễn Thế Châu - Chủ tịch UBND huyện Trần Văn Thời, đã khắc sâu vào lòng mỗi người về ý nghĩa to lớn của Lễ hội Nghinh Ông Sông Đốc: “Lễ hội Nghinh Ông Sông Đốc tạo ra dấu ấn văn hóa quan trọng, tạo nên không gian để kết nối cộng đồng. Đây cũng là dịp để quảng bá đến du khách gần xa đến với Sông Đốc tìm hiểu về nét đẹp văn hóa của ngư dân vùng biển được tổ chức hằng năm”.

Bí thư Đảng ủy Thị trấn Sông Đốc Võ Quốc Thống chia sẻ thêm: “Đặc biệt trong năm nay, khi chúng tôi kỷ niệm 100 năm lễ hội, vừa tôn vinh Ông Nam Hải, vừa vinh danh những thế hệ ngư dân đã dày công vun đắp nên những truyền thống đẹp đẽ, góp phần làm giàu thêm nền văn hóa dân gian của Cà Mau”.

Rời Sông Đốc khi ánh chiều tà dần buông xuống, tiếng sóng biển vẫn rì rào vỗ bờ, dư âm lễ hội vẫn còn vang vọng trong lòng. Du khách mang theo những kỷ niệm đẹp về một lễ hội độc đáo, về một vùng đất mến khách, và hẹn ngày trở lại để tiếp tục khám phá những vẻ đẹp tiềm ẩn của miền đất cuối trời Tổ quốc. Lễ hội Nghinh Ông Sông Đốc, di sản văn hóa, niềm tự hào, là sức sống mãnh liệt của cộng đồng ngư dân Sông Đốc, một khúc hoan ca biển cả và tâm linh sẽ mãi ngân vang trong lòng mỗi người con đất Việt.