Hành trình 5 mùa Mentoring: Khi sự cho đi trở thành một lối sống

Khởi đầu của một hành trình không nằm trong kế hoạch

Năm 2021, tôi nhận lời làm mentor cho mùa đầu tiên, với mong muốn giản dị: đóng góp một phần kinh nghiệm của mình cho thế hệ nữ doanh nhân kế cận, sau khi hoàn tất chương trình đào tạo Effective Coaching Skills của ITD World năm 2018. Không ngờ rằng, lựa chọn ấy lại mở ra một hành trình sâu sắc hơn - hành trình của sự cho đi, lắng nghe, thấu cảm và trưởng thành song hành giữa mentor và mentee.

Từ 2021 đến 2025, năm mùa mentoring không đơn thuần là những cột mốc thời gian, mà là năm mùa của những câu chuyện thật, những giọt nước mắt, những nụ cười và những chuyển hóa thầm lặng. Sáu mentee, ở sáu lĩnh vực khác nhau - từ thiết kế thời trang, thực phẩm, công nghệ, tài chính, nội thất đến senior sales đã cùng tôi đi hết một chặng đường đáng nhớ, vẽ nên những bức tranh sống động về hành trình trưởng thành.

Và khi nhìn lại, tôi nhận ra một điều rất rõ: Mentoring không phải là một vai trò. Đó là một lối sống.

Hơn 30 năm làm nghề, tôi từng dẫn dắt đội ngũ, đào tạo quản trị - chiến lược tại New Toyo (Việt Nam). Tuy nhiên, mentoring là một không gian hoàn toàn khác.

Mentoring không phải là “chỉ cho người khác phải làm gì”, mà là khơi gợi để họ tự tìm ra lời giải của chính mình. Đó không phải là trao kiến thức, mà là trao khả năng tự soi chiếu và phát triển nội lực. Đây cũng không phải hành trình một chiều, mà là sự trưởng thành song hành giữa hai con người.

Tôi thường chia sẻ với đội ngũ của mình: “Nếu em đi tìm giải pháp, em chỉ nhận được một lần. Nếu em đi tìm sự khai mở, em sẽ nhận được lợi ích cả đời”.

Giá trị cốt lõi của mentoring nằm ở việc giúp người trẻ hình thành tư duy hệ thống - nền tảng quan trọng nhất của một nhà lãnh đạo thực thụ.

Sáu mentee - sáu hành trình chạm vào điểm cốt lõi của sự trưởng thành

Mentee 1 - Ngành tài chính: giỏi phân tích nhưng thiếu kinh nghiệm sống

Chúng tôi dành hàng giờ nói về quan hệ trong - ngoài tổ chức, về kỳ vọng, tổn thương, và quản trị cảm xúc. Không nói về tài chính, nhưng lại chữa lành những điều sâu hơn.

Mentee 2 - Thiết kế thời trang: sáng tạo nhiều, hệ thống ít

Tôi giúp bạn ấy thấy rằng mỗi cảm hứng đều cần một logic; mỗi cái đẹp đều cần một thông điệp truyền thông và mô hình kinh doanh đứng sau.

Mentee 3 - Ngành thực phẩm: mắc kẹt trong vận hành

Chúng tôi cùng tái cấu trúc vai trò, tối giản quy trình và xây dựng chuẩn giá thành gia công. Khi bạn nói: “Bên em đạt hòa vốn rồi!”, tôi biết bạn đã tìm được tư duy người làm chủ.

Mentee 4 - Nội thất: học cách đặt câu hỏi trước khi tìm câu trả lời

Từ “Vì sao?” đến “Ý nghĩa bên trong là gì?”, bạn ấy tìm lại “lý do tồn tại” của doanh nghiệp mình - nền tảng cho mọi chiến lược.

Mentee 5 - Senior Sales trong công nghệ: bán hàng bằng trái tim

Tôi nói với bạn ấy:“Bán hàng là giúp khách hàng trở nên tốt hơn”.
Khi bán bằng sự thấu cảm, bạn không thuần túy là nhân viên sales - bạn trở thành người dẫn dắt.

Mentee 6 - Ngành công nghệ thông tin: giỏi logic nhưng thiếu cảm thông

Chúng tôi cùng rèn tư duy lãnh đạo nhân văn, biết đổi vai và hiểu người khác - thứ mà không công nghệ nào thay thế được.

Điều tôi nhận lại nhiều hơn những gì tôi trao đi

Có những buổi mentoring chỉ xoay quanh một câu hỏi duy nhất. Có những khoảnh khắc mentee bối rối, rồi bừng tỉnh. Nhưng điều khiến tôi biết ơn nhất chính là: Mỗi câu hỏi của mentee là một lần tôi soi lại chính mình.

Tôi nhớ lại những nguyên lý mình từng áp dụng, thấy rõ những giới hạn của bản thân, củng cố niềm tin vào những giá trị bền vững.

Suốt năm mùa, tôi nhận lại sự chân thành từ từng lời hẹn, sự cầu thị từ từng ánh mắt, sự bình an từ từng nụ cười gật đầu và sự tự hào khi mentee chạm đến thành công nho nhỏ đầu tiên.

Và quan trọng nhất: Tôi nhận lại chính mình - phiên bản sâu sắc hơn, điềm tĩnh hơn và biết ơn hơn.

Mentoring & tư duy hệ thống - điểm giao nhau của mọi thay đổi

Dù làm thời trang, thực phẩm, công nghệ hay tài chính, gốc rễ của mọi vấn đề đều giống nhau, đó là học cách tư duy hệ thống.
- Khi tư duy không có cấu trúc → cảm xúc dẫn dắt.
- Khi tư duy mơ hồ → mục tiêu trở thành gánh nặng.
- Khi tư duy thiếu hệ thống → giải pháp chỉ mang tính đối phó.

Mentoring chính là quá trình xây dựng lại cấu trúc ấy - từ tư duy, mục tiêu, phương pháp đo lường đến năng lực ra quyết định.

Nhiều người cho rằng mentor phải giỏi hơn mentee. Thực tế, mentor chỉ cần: sống đủ sâu, trải nghiệm đủ nhiều, vấp ngã đủ để hiểu và bình an đủ để đồng hành.

Sau năm mùa liên tiếp, người thay đổi nhiều nhất chính là tôi. Tôi học cách khiêm tốn hơn, nhẫn nại hơn, lắng nghe sâu hơn và nhìn cuộc sống nhẹ nhàng hơn. Tôi hiểu rằng, sự nghiệp không chỉ nằm ở những gì mình xây dựng, mà nằm ở số lượng cuộc đời mình đã chạm tới. Thành công không chỉ đo bằng tài chính, mà bằng những giá trị mình để lại trong hành trình trưởng thành của người khác.

Câu nói đã dẫn dắt tôi suốt 5 năm qua: “Mentoring is a two-way street. You get out what you put in" (Mentoring là hành trình hai chiều. Bạn nhận lại đúng những gì bạn trao đi) của Steve Washington.

Và tôi tin điều đó tuyệt đối bằng trái tim, trí tuệ và trải nghiệm thực chiến của mình.

(*) Tổng giám đốc Công ty TNHH Bao bì giấy nhôm New Toyo Việt Nam, Mentor HAWEE Mentoring 5 mùa liên tiếp