Đề tài xưa, thôn quê - "đặc sản" của phim Việt

Cảnh trong phim Mộng phù hoa

Lâu nay, so với đề tài xã hội hiện đại thì đề tài xưa và thôn quê chiếm số lượng rất khiêm tốn trong danh sách phim điện ảnh và truyền hình "ra lò" mỗi năm. Được xem là "đặc sản" bởi số lượng ít và luôn tạo được hiệu ứng tích cực từ giới chuyên môn và công chúng, có chất lượng và doanh thu bán vé (điện ảnh) hoặc chỉ số rating khán giả (truyền hình) khá cao.

Riêng mấy tháng cuối năm 2017 và đầu năm nay, đã và đang có kha khá phim đề tài xưa và thôn quê ra mắt như Mẹ chồng (điện ảnh), Tơ hồng vương vấn, Thương nhớ ở ai, Thế thái nhân tình, Duyên định kim tiền, Cô Thắm về làng phần 3, Mộng phù hoa, Về quê ăn Tết...

Trong đó, tạo được "cơn sốt" trong khán giả là Thương nhớ ở ai với bối cảnh nông thôn Bắc bộ những năm 1954 - 1975. Mẹ chồng của đạo diễn Lý Minh Thắng, lấy bối cảnh giả định những năm 1950 ở Nam bộ, với câu chuyện về nối dõi tông đường đã thu được hơn 40 tỷ đồng, lọt vào top phim Việt có doanh thu tốt của năm 2017.

Dù chỉ là vài "cánh én" nhưng vẫn làm nên mùa xuân. Cô Thắm về làng phần 3 vừa lên sóng HTV2 là sự tiếp nối của 2 phần đầu đều đạt được rating kỷ lục và lượt xem cao trên YouTube. Mộng phù hoa dựa theo cuộc đời có thật của Ba Trà - "đệ nhất mỹ nữ Sài Gòn" những năm 1930 - 1940, lên sóng VTV3 từ 26/1 cũng hứa hẹn thu hút khán giả.

Link bài viết

Bên cạnh một số tác phẩm của nhà văn Hồ Biểu Chánh vẫn tiếp tục được chuyển thể thành phim, sau thành công của Thương nhớ ở ai, đạo diễn Lưu Trọng Ninh đã bắt tay vào chuẩn bị thực hiện 2 phiên bản điện ảnh và truyền hình có kịch bản dựa theo Truyện Kiều của đại thi hào Nguyễn Du. Đạo diễn Phương Điền đang làm hậu kỳ cho phim truyền hình Giông bão có kịch bản chuyển thể từ vở kịch nổi tiếng Lôi vũ. Tròn 20 năm trước, phim truyền hình Đất phương Nam được chuyển thể từ tác phẩm Đất rừng phương Nam của nhà văn Đoàn Giỏi đã tạo ấn tượng sâu đậm với đông đảo khán giả và ở thời điểm này, đạo diễn Nguyễn Quang Dũng đang sẵn sàng khởi quay phiên bản điện ảnh.

Năm ngoái, đạo diễn trẻ Huỳnh Tuấn Anh từng tạo được dấu ấn với phim Lô tô có câu chuyện kể về số phận nghệ sĩ hát hội chợ xưa, hiện anh vừa được giao "cầm trịch" cho phim Gạo chợ nước sông được phóng tác từ truyện Cuối mùa nhan sắc của nhà văn Nguyễn Ngọc Tư, mượn câu chuyện về đào kép và những tình huống "kịch giả tình thật" để nói về thân phận người nghệ sĩ cải lương xưa.

Cũng khai thác góc khuất trong giới cải lương tuồng cổ, đạo diễn Leon Lê sẽ ra mắt bộ phim Song Lang vào tháng 5 tới...

Trong bối cảnh phim về đề tài xã hội hiện đại đang đi vào lối mòn và nhàm chán, thì phim đề tài xưa và thôn quê nhận được hiệu ứng tích cực là rất đáng mừng, củng cố niềm tin cho các nhà sản xuất và đạo diễn đã dũng cảm chọn lối đi riêng. Cũng như bolero đã và đang thịnh hành, những câu chuyện xưa, những bối cảnh cũ và thôn quê luôn là những ký ức đẹp, đã trở thành hoài niệm gây thương nhớ cho nhiều người sống trong xã hội hiện đại quá ồn ào.

Dòng phim đề tài xưa và thôn quê tuy không tạo nên làn sóng mạnh mẽ nhưng như mạch ngầm len lỏi chảy mãi và vẫn có được số lượng khán giả đáng kể. Tuy nhiên, nói như đạo diễn Lưu Trọng Ninh thì làm phim về thời xưa ở thời nay là vô cùng khó và không đơn giản, vì chi phí cho phục trang, đạo cụ, bối cảnh đều rất tốn kém, mà sai sót chút là bị phê bình, trong khi kinh phí sản xuất chỉ có hạn hoặc phải "liệu cơm gắp mắm", chỉ riêng việc tìm kiếm bối cảnh đã vô cùng vất vả.

Khi quay Thương nhớ ở ai, đoàn làm phim đã phải đến 18 ngôi làng khác nhau. Sau đó phải mất nhiều tháng ròng để xử lý hậu kỳ, sử dụng kỹ xảo che lấp các chi tiết của đời sống hiện đại như đường bê tông, nhà cao tầng, dây điện... dính vào hơn 2.000 cảnh quay. Để không phải xử lý dây điện, đường bê tông..., đoàn làm phim Tơ hồng vương vấn đã huy động hơn 100 diễn viên quần chúng, thuê những chiếc xe cổ và xe ngựa để tái dựng bối cảnh chợ xưa có kẻ bán người mua, xe cộ đi lại... trong phim trường ở Củ Chi.

Theo nhà sản xuất phim Mộng phù hoa, bối cảnh thôn quê dù sao cũng dễ tìm hơn việc tái hiện không gian đô thị xưa. Bởi vậy, đoàn phim Mộng phù hoa không chỉ phải lặn lội lên Đà Lạt, đến Đồng Nai, Gò Công... để chọn được bối cảnh phù hợp, mà còn phải tái dựng hẳn một khu phố xưa.

Do không đủ kinh phí đầu tư kỹ xảo, hầu hết các phim đề tài xưa và thôn quê vẫn phải tận dụng không gian thật từ các kiến trúc cũ, nhà cổ, đình, chùa... và hạn chế quay ngoại cảnh, đại cảnh, chỉ tập trung vào nội cảnh.

Ngoài ra, việc tìm diễn viên đóng phim đề tài xưa và thôn quê cũng không dễ. Đoàn làm phim Giông bão từng thông báo tìm người có vẻ đẹp tự nhiên, mộc mạc... do phần lớn diễn viên hiện nay đều có qua giải phẫu thẩm mỹ. Như chia sẻ của Quỳnh Lam - người được đặt biệt danh "nữ hoàng phim xưa", nhiều lần cô phải đấu tranh tư tưởng để không đi chỉnh sửa thẩm mỹ.

Đã vậy, diễn viên đóng phim đề tài xưa và thôn quê cũng phải chịu vất vả gấp 4 - 5 lần so với đóng phim hiện đại, do phải di chuyển nhiều nơi, thời gian quay kéo dài, lại phải tập tành đi đứng, nói năng, diễn xuất sao cho thật chỉn chu. Nhưng bù lại, đấy là cơ hội để họ khẳng định tên tuổi và khả năng diễn xuất, không bị chìm lẫn vào số đông diễn viên đóng phim hiện đại.

Nói chung, phim đề tài xưa và thôn quê vẫn sẽ còn là "đặc sản" của phim Việt, bởi có muốn sản xuất ồ ạt cũng khó, hơn nữa nhiều quá cũng khiến khán giả nhàm chán - nhà sản xuất của các phim Sông dài, Hai khối tình... kết luận vui như thế.