Đề xuất đổi mới tiêu chí phân loại đô thị, nhấn mạnh yếu tố bền vững

Theo dự thảo, đối tượng phân loại đô thị được mở rộng, bao gồm: thành phố trực thuộc trung ương, khu vực dự kiến thành lập thành phố trực thuộc trung ương, khu vực đô thị thuộc tỉnh, thành phố, khu vực dự kiến thành lập phường và đặc khu. Hệ thống phân loại được điều chỉnh còn 3 loại: I, II và III; đồng thời bỏ cấp đô thị loại I thuộc tỉnh để tránh chồng chéo trong quy định.

Dự thảo cũng quy định thủ đô Hà Nội và TP.HCM là đô thị loại đặc biệt. Các thành phố trực thuộc trung ương khác được xác định là đô thị loại I. Đối với các tỉnh dự kiến thành lập thành phố trực thuộc trung ương, địa phương phải đạt tiêu chí đô thị loại I trước khi được xem xét.

Một điểm nhấn quan trọng của dự thảo là việc đổi mới hệ thống tiêu chí phân loại. Theo đó, 5 nhóm tiêu chí hiện hành được rút gọn còn 3 nhóm chính: vai trò, vị trí và điều kiện phát triển kinh tế - xã hội; mức độ đô thị hóa; và trình độ phát triển hạ tầng, tổ chức không gian.

Đặc biệt, các tiêu chuẩn mới về đô thị xanh, đô thị thông minh và khả năng ứng phó biến đổi khí hậu được bổ sung. Các chỉ số cụ thể bao gồm diện tích đất cây xanh đô thị bình quân đầu người, tỷ lệ công trình xanh được chứng nhận, tỷ lệ tuyến phố văn minh đô thị, cũng như tỷ lệ tuyến đường áp dụng chiếu sáng bằng năng lượng tái tạo và tiết kiệm năng lượng.

Về thẩm quyền công nhận, Bộ Xây dựng đề xuất phân cấp mạnh mẽ cho địa phương. Theo đó, Thủ tướng Chính phủ chỉ công nhận đô thị loại đặc biệt; Bộ Xây dựng công nhận đô thị loại I; còn UBND cấp tỉnh được trao quyền công nhận đô thị loại II, III và các phường. Chính phủ sẽ ban hành quy định chi tiết về thủ tục, trên nguyên tắc “địa phương quyết, địa phương chịu trách nhiệm”.