Đề xuất 7 cơ chế, chính sách đặc thù đầu tư Dự án Đường Vành đai 4 TP.HCM

Theo Tờ trình của Chính phủ do Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh trình bày, dự án có điểm đầu tại nút giao Tóc Tiên - Châu Pha (tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu), kết nối với cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu và đường tỉnh ĐT.992.

Điểm cuối của tuyến giao với trục đường Bắc - Nam tại khu vực cảng Hiệp Phước, huyện Nhà Bè, TP.HCM. Tổng chiều dài toàn tuyến khoảng 207,26 km, trong đó phạm vi đầu tư giai đoạn 1 là 159,3 km.

Tuyến đường đi qua địa phận 5 tỉnh, thành gồm: Bà Rịa - Vũng Tàu (18,2 km), Đồng Nai (46 km), TP.HCM (20,5 km), Long An (74,5 km) và Bình Dương (47,9 km). Riêng đoạn qua Bình Dương đã được HĐND tỉnh thông qua chủ trương đầu tư và đang được triển khai độc lập.

Tuyến đường được quy hoạch theo tiêu chuẩn đường cao tốc, với quy mô giai đoạn phân kỳ gồm 4 làn xe, tốc độ thiết kế 100 km/h, bề rộng nền đường 25,5 m.

Ở giai đoạn hoàn chỉnh, tuyến sẽ mở rộng lên 8 làn xe, với tổng bề rộng nền đường (bao gồm cả cao tốc và đường song hành) đạt 74,5 m. Tổng nhu cầu sử dụng đất của dự án khoảng 1.420 ha.

Dự án được chia thành 10 dự án thành phần thuộc hai nhóm: nhóm đầu tư công (bao gồm các hạng mục bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, xây dựng đường gom, đường song hành) và nhóm đầu tư theo phương thức đối tác công - tư (PPP), hợp đồng BOT cho phần đường cao tốc chính tuyến.

Tổng mức đầu tư giai đoạn 1 của dự án được xác định là hơn 120.412 tỷ đồng. Trong đó, chi phí bồi thường, hỗ trợ và tái định cư chiếm khoảng 41.090 tỷ đồng.

Cơ cấu nguồn vốn bao gồm hơn 69.780 tỷ đồng từ ngân sách nhà nước, trong đó ngân sách trung ương chiếm khoảng 29.687 tỷ đồng, còn lại là ngân sách địa phương với 40.092 tỷ đồng.

Ngoài ra, phần vốn do nhà đầu tư huy động ước tính khoảng 50.632 tỷ đồng. Theo kế hoạch, dự án sẽ được thi công trong giai đoạn 2026 - 2029, với mục tiêu hoàn thành vào cuối năm 2028.

Nhằm bảo đảm tiến độ và hiệu quả triển khai dự án, Chính phủ đề xuất Quốc hội cho phép áp dụng 7 cơ chế, chính sách đặc thù.

Thứ nhất, giao Chủ tịch UBND TP.HCM và các tỉnh Long An, Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu thẩm quyền quyết định đầu tư đối với các dự án thành phần.

Thứ hai, cho phép áp dụng thủ tục chỉ định thầu theo pháp luật đấu thầu hiện hành để rút ngắn thời gian lựa chọn nhà thầu.

Thứ ba, cho phép chỉ định thầu đối với các gói tư vấn, phi tư vấn, lập điều chỉnh quy hoạch phục vụ dự án (bao gồm quy hoạch khu tái định cư), các gói bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và thi công hạ tầng khu tái định cư.

Thứ tư, đề xuất không yêu cầu thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn theo Luật Đầu tư công và Luật PPP, nhằm giảm thiểu thủ tục hành chính kéo dài. Các chính sách còn lại liên quan đến khai thác quỹ đất, điều phối liên vùng và phân cấp quản lý trong giải phóng mặt bằng cũng được Chính phủ đề xuất áp dụng cơ chế linh hoạt, đặc biệt.

Thay mặt cơ quan thẩm tra, ông Phan Văn Mãi - Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội nhất trí cao với chủ trương đầu tư dự án, đánh giá đây là bước đi chiến lược nhằm hiện thực hóa các định hướng phát triển hạ tầng giao thông quốc gia, tạo liên kết vùng hiệu quả và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Tuy nhiên, Ủy ban đề nghị Chính phủ cần hoàn thiện hồ sơ theo đúng quy định pháp luật, đặc biệt là bổ sung báo cáo thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn theo Luật Đầu tư công và Luật PPP hiện hành.

Đồng thời, theo Quy chế số 01-QC/TW ngày 28/7/2021 của Bộ Chính trị và Ban Bí thư khóa XIII, đối với các dự án quan trọng quốc gia, Chính phủ cần sớm trình cấp có thẩm quyền xem xét, cho ý kiến trước khi trình Quốc hội.