Con dao hai lưỡi và “ứng phó” của Việt Nam

Không ngoài dự đoán, trung tuần tháng 9, FED chính thức hạ lãi suất điều hành với mức giảm 0,5%, xuống còn 4,75%-5%. Mức giảm lãi suất của FED được đánh giá khá bất ngờ, là mạnh tay. Bởi thông thường, với tính thận trọng, các nhà lãnh đạo FED sẽ giảm lãi suất từ từ, mỗi đợt giảm sẽ hạ khoảng 0,25%.

Giải mã quyết sách bất ngờ của FED

“Quyết định mới nhất của Ủy ban Thị Trường mở liên Bang (FOMC) là một bất ngờ so với dự báo của chúng tôi về kịch bản cắt giảm lãi suất 0,25% trong bối cảnh kinh tế vẫn khá ổn định và lạm phát đang hạ nhiệt”, ông Suan Teck Kin - Giám đốc Khối nghiên cứu thị trường và Kinh tế toàn cầu, Ngân hàng UOB (Singapore) nhận định.

Chuyên gia UOB đánh giá, đây là mức cắt giảm sâu đánh dấu khởi đầu mạnh mẽ cho chu kỳ cắt giảm lãi suất của FED. Vị này dự báo FED sẽ cắt giảm 0,5% trong thời gian còn lại của năm 2024 và duy trì kỳ vọng cắt giảm 1% vào năm 2025.

Dù có chút bất ngờ nhưng theo ông Đặng Trần Phục - Chủ tịch Quỹ đầu tư AzFin, nhìn vào thời điểm hiện nay, mức điều chỉnh hạ lãi suất 0,5% của FED là bình thường.

Đầu năm 2024, đa phần các dự báo cho rằng khả năng cao FED giảm lãi suất vào cuối quý II hoặc đầu quý III/2024. Tuy nhiên, thực tế phải cuối quý III tổ chức này mới chính thức có động thái điều chỉnh chính sách điều hành. Nguyên nhân của sự chậm trễ này, chủ yếu do FED lo ngại việc hạ lãi suất sớm có thể không kiềm chế được lạm phát, dẫn tới hỏng mục tiêu họ đã phấn đấu thực hiện trong 2 năm qua là kiềm chế lạm phát.

“FED hạ lãi suất đợt này tuy muộn nhưng vấn đề quan trọng, việc giảm lãi suất là kết quả của việc xem xét dựa trên dữ liệu vĩ mô nền kinh tế Mỹ, cụ thể là lạm phát thực tế. Khi lạm phát tại Mỹ giảm một mạch từ đỉnh cao trên 9% xuống 2,5%, FED nhận thấy chặng đường đi của mình sắp đạt mục tiêu 2%, việc giảm lãi suất là cần thiết để hỗ trợ cho người dân”, ông Phục lý giải.

Vị này ví dụ, ở mức lãi suất trước đó, người dân Mỹ phải mua nhà trả góp với lãi suất 7-9%/năm, họ không thể chịu nổi như vậy ở tương lai, nên việc FED giảm lãi suất có thể nói là yêu cầu bắt buộc dựa trên con số lạm phát đã gần như đạt mục tiêu.

Bên cạnh đó, cũng có một số yếu tố có tác động tới việc FED giảm lãi suất đó là dấu hiệu nền kinh tế Mỹ cũng có sự yếu đi sau thời gian dài duy trì ở mức lãi suất cao. Đó là tỷ lệ thất nghiệp ở Mỹ tăng hơn 4%, tuy chưa là mức cao nhưng cũng tăng so với mức đáy khoảng 1,5%, tạo áp lực lên việc hạ lãi suất để giúp kinh tế bớt khó khăn.

“Chính sách của FED đưa ra mong muốn đạt được mục tiêu kép, một là ổn định kinh tế với lạm phát thấp và hai là tối đa hóa việc làm. Họ phải cân đong đo đếm giữa hai việc này. Khi kinh tế dần ổn định nhưng thất nghiệp lại tăng cao, FED quyết liệt giảm lãi suất, là điều rất hợp lý để hỗ trợ nền kinh tế”, Chủ tịch AzFin bình luận.

Ứng phó của Việt Nam

Trên thực tế, việc thị trường kỳ vọng FED sẽ tiếp tục cắt giảm lãi suất hơn 100 điểm cơ bản trong năm nay và thêm 100 điểm cơ bản nữa vào năm 2025 đã khiến đồng VND tăng gần 4% kể từ cuối tháng 6, cùng với sự tăng giá từ 7-10% của đồng Ringgit Malaysia, Baht Thái và Rupiah Indonesia.

Việc đồng Rupiah Indonesia tăng giá mạnh đã giúp ngân hàng trung ương nước này cắt giảm lãi suất 0,25% xuống còn 6% vào trung tuần tháng 9. Và đội ngũ phân tích của VinaCapital không kỳ vọng Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) sẽ làm điều tương tự. Đồng thời, NHNN hiện tại có khả năng không tăng lãi suất, vì mức mất giá của VND hiện chỉ còn dưới 1,5% so với đầu năm, vẫn nằm trong vùng an toàn của NHNN.

Đồng quan điểm, ông Suan Teck Kin - Giám đốc Khối nghiên cứu thị trường và Kinh tế toàn cầu, Ngân hàng UOB (Singapore) nhìn nhận, bất chấp tác động của cơn bão lịch sử vừa qua và tỷ giá VND phục hồi đáng kể kể từ tháng 7, chuyên gia này vẫn kỳ vọng NHNN sẽ duy trì lãi suất chính sách chủ chốt trong phần còn lại của năm 2024, vì NHNN vẫn để mắt đến những rủi ro về lạm phát. 8 tháng đầu năm, CPI chung tăng 4% so với cùng kỳ năm trước, chỉ thấp hơn một chút so với mục tiêu 4,5%. Áp lực tăng giá có thể mạnh hơn sau sự gián đoạn đối với sản lượng nông nghiệp, vì thực phẩm chiếm 34% trọng số CPI.

Vị này cho rằng, NHNN có thể sẽ áp dụng một cách tiếp cận có mục tiêu hơn để hỗ trợ các cá nhân và doanh nghiệp bị ảnh hưởng trong khu vực của họ, thay vì triển khai một công cụ rộng rãi trên toàn quốc như cắt giảm lãi suất.

“Tôi dự đoán NHNN sẽ duy trì lãi suất tái cấp vốn ở mức 4,5% hiện tại trong khi tập trung vào việc tạo điều kiện cho tăng trưởng tín dụng và các biện pháp hỗ trợ khác. Tuy nhiên, việc cắt giảm lãi suất 0,5% của FED có thể làm tăng áp lực đối với NHNN để xem xét nới lỏng chính sách một cách tương tự”, chuyên gia UOB chia sẻ.

Tương tự, ông Đặng Trần Phục nêu, trước đây, Việt Nam thường đi ngược chính sách với thế giới, khi thế giới tăng lãi suất chúng ta hạ lãi suất, tạo áp lực khiến VND mất giá nhiều so với USD. Tuy nhiên, nhờ việc giảm lãi suất của các nước phát triển như Mỹ, EU đã khiến áp lực lên tỷ giá thấp hơn, đồng thời giảm áp lực Việt Nam phải hạ lãi suất. Từ đó, Việt Nam có thể sử dụng chính sách tiền tệ nới lỏng mạnh hơn trong định hướng phát triển kinh tế.

“Tôi cho rằng xác suất để NHNN hạ lãi suất là không cao bởi cơ quan này vẫn đang duy trì lãi suất ở mức khá thấp, hợp lý cho tăng trưởng kinh tế. Chúng ta khó hạ lãi suất vì lạm phát hiện đã quanh 4%, gần mục tiêu 4,5%. Từ nay tới cuối năm, khả năng NHNN sẽ nới lỏng tiền tệ hơn để thúc đẩy cung tiền và tăng trưởng tín dụng nhằm giúp tăng trưởng kinh tế đạt 6,5% đề ra”, Chủ tịch AzFin nhận định.