Sẽ phát triển mô hình dự báo cung - cầu lao động

Tác động cộng hưởng của đại dịch Covid-19, cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4, hội nhập quốc tế và các xu thế lớn khác đang ảnh hưởng mạnh mẽ đến cung - cầu lao động ở nước ta. Trong thời kỳ hậu Covid-19, về số lượng, nguồn cung lao động ở Việt Nam đã có sự thay đổi rõ nét. So với năm 2021, tỷ lệ tham gia và chất lượng lao động đều tăng.

Lực lượng lao động 15 tuổi trở lên trong quý III/2022 là 51,9 triệu người, tăng hơn 0,2 triệu người so với quý trước và đặc biệt tăng gần 2,8 triệu người so với cùng kỳ năm trước. Tỷ lệ tham gia lực lượng lao động quý III/2022 là 68,7%, tăng 0,2 điểm phần trăm so với quý trước và hơn 3,1 điểm phần trăm so với cùng kỳ năm trước. Tỷ lệ tham gia thị trường lao động của nữ là 62,5%, thấp hơn 12,6 điểm phần trăm so với nam (75,1%).

Cùng với đó, chất lượng lao động cũng thay đổi đáng kể theo hướng tích cực. Tỷ lệ lao động qua đào tạo có văn bằng, chứng chỉ quý III/2022 là 26,3%, cao hơn 0,1 điểm phần trăm so với quý trước và hơn 0,2 điểm phần trăm so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, thách thức đang đặt ra rất nhiều với nguồn cung lao động cả về số lẫn chất lượng, khi thiếu hụt lao động cục bộ vẫn đã và đang diễn ra ở một số địa phương, lĩnh vực, ngành nghề.

Bên cạnh đó, về cầu lao động cũng thay đổi đáng kể theo hướng tích cực. Trong quý III/2022, số người từ 15 tuổi trở lên có việc làm là 50,8 triệu người, tăng 255,2 nghìn người so với quý trước và tăng 3,5 triệu người so với quý III/2021- quý chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của Covid-19.

Link bài viết

Tuy nhiên, sự biến động về cầu lao động đã và đang diễn ra ở khắp các lĩnh vực, ngành nghề, đòi hỏi nguồn cung lao động thích ứng phù hợp cả về số lượng và chất lượng.

Sự biến động về cung - cầu lao động diễn ra là tất yếu, theo quy luật khách quan của sự chuyển đổi về kinh tế luôn song hành cùng chuyển đổi của thị trường lao động. Tuy nhiên, "thay vì bị động, chúng ta chủ động để nắm bắt, làm chủ được những diễn biến thay đổi của cung và cầu lao động thì mới có thể quản trị, điều tiết", đại diện Cục Việc làm (Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội) cho biết.

Các chuyên gia nhấn mạnh dự báo cầu nhân lực là rất khó, không có mô hình dự báo nào là tuyệt đối. Nguyên nhân là phương pháp dự báo đơn giản, chưa xem xét các biến đổi bất thường do đại dịch; chưa dự báo được sự biến động của thị trường lao động trong nước, quốc tế; xu hướng tiến bộ của khoa học công nghệ làm thay đổi sản xuất, nhu cầu sử dụng nhân lực...

Trong xu hướng 4.0 hiện nay, Việt Nam nên tập trung dự báo về xu hướng sử dụng nhân lực theo kỹ năng và tay nghề gắn với các ngành nghề lĩnh vực, thay vì dự báo về trình độ đào tạo. Cùng với đó là làm tốt hơn công tác thống kê, cơ sở dữ liệu và minh bạch về thông tin.

Về vấn đề này, đại diện Cục Việc làm cho biết, những năm qua, Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) đã đồng hành cùng cơ quan triển khai một số hoạt động nghiên cứu, tham vấn, đào tạo và chuẩn hóa nhằm góp phần xây dựng và hoàn thiện hệ thống thông tin thị trường lao động.

Đáng chú ý, được sự hỗ trợ của ILO, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đã thông qua dự án hệ sinh thái năng suất lao động (PE4DW). Đây là một phần trong nỗ lực nhằm phát triển một mô hình phân tích và dự báo cung - cầu lao động sẽ được sử dụng cho Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội. Từ đó, tạo cơ hội thu thập kiến thức và kinh nghiệm từ các chuyên gia trong và ngoài nước, các viện nghiên cứu, tổ chức khác về nghiệp vụ phân tích và dự báo. Đồng thời, đề xuất, xây dựng mô hình dự báo cung - cầu lao động phù hợp cho Việt Nam.

Mô hình này sẽ góp phần giúp Cục Việc làm, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội thực hiện chức năng cốt lõi là phân tích và dự báo cung - cầu lao động để cung cấp thông tin kịp thời, làm cơ sở hoạch định và điều hành chính sách tốt hơn. Trên cơ sở đó, trong dự báo thị trường lao động, cần xác định rõ đối tượng và mục đích.